استعفای پاپ

عکس: AFP

پاپ بندیکت شانزدهم، رهبر مسیحیان کاتولیک جهان، که سال ۲۰۰۵ میلادی و پس از درگذشت پاپ ژان پل دوم به این سمت رسیده بود، دیروز، دوشنبه، اعلام کرد که در تاریخ ۲۸ فوریه- دهم اسفند ماه - کناره‌گیری خواهد کرد تا پس از شش سده اولین پاپی باشد که پیش از مرگ از این سمت استعفا می‌کند در اقدامی غیرمنتظره

پاپ بندیکت شانزدهم استعفا کرد

احسان ابطحی

استعفای او نخستین استعفای یک پاپ طی شش سده گذشته به شمار می‌رود

پاپ بندیکت شانزدهم، رهبر مسیحیان کاتولیک جهان، که سال ۲۰۰۵ میلادی و پس از درگذشت پاپ ژان پل دوم به این سمت رسیده بود، دیروز، دوشنبه، اعلام کرد که در تاریخ ۲۸ فوریه- دهم اسفند ماه- بازنشسته خواهد شد تا پس از شش سده اولین پاپی باشد که پیش از مرگ از این سمت کنار می‌رود.

به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز، پاپ ۸۵ ساله که یک آلمانی است و پیش از انتخاب به این سمت به «کاردینال ژوزف راتزینگر» مشهور بود، دیروز در همین‌باره گفت که پس از آن‌که در برابر خداوند به وجدانش رجوع کرده، به این اطمینان رسیده است که با توجه به افزایش سنش دیگر نیروی لازم برای انجام وظایفش به عنوان رهبر کاتولیک‌های جهان را ندارد.

این بیانیه بی‌تردید کاتولیک‌های جهان را در شوکی بزرگ خواهد برد، گمانه‌زنی‌ها درباره جایگزین احتمالی او را افزایش خواهد داد و جدال قدیمی میان روحانیون کاتولیک محافظه‌کار و تجدید‌نظر طلب را دامن خواهد زد.

این همه در شرایطی است که دوران زمامداری پاپ بندیکت شانزدهم به عنوان رهبر کاتولیک‌های جهان با مسائلی همچون فساد اخلاقی برخی کشیش‌ها تحت‌الشعاع قرار گرفته بود. همچنین تردیدهای فراوانی درباره سلامت جسمانی او وجود دارد.

فدریکو لومباردی، سخنگوی واتیکان در همین‌باره گفت: «پاپ با این تصمیم ما را شگفت‌زده کرد.» او همچنین اضافه کرد که بندیکت شانزدهم این تصمیم را روز دوشنبه و در جریان مراسمی مذهبی در واتیکان که با حضور مردم و شمار زیادی از کاردینال‌ها برگزار شد، اعلام کرد. پاپ دیروز در جمع شماری از پیروان مذهب کاتولیک در واتیکان سخنرانی کرد.

او در بیانیه‌ای که دیروز به زبان‌های مختلف منتشر شد اعلام کرد که «نیروی ذهنی و جسمی‌اش» تحلیل رفته و او را به این نتیجه رسانده است که دیگر توانایی لازم برای انجام وظایفش به عنوان یک کشیش را ندارد.

او از سوی هیاتی ۱۱۵ نفره که اعضای آن را کاردینال‌های سرشناس تشکیل می‌دهند به این سمت انتخاب شده‌بود. بندیکت شانزدهم روحانی محافظه‌کاری است که پس از دو دهه خدمت در کنار ژان پل دوم که مرشد او به شمار می‌رفت، راه پاپ پیشین را ادامه داد.

او که فردی بسیار متعصب به شمار می‌رود پس از انتخابش در بیانیه‌ای مشهور و جنجالی مدعی شد که «کاتولیسیسم» مذهبی بی‌نقص است اما دیگر ادیان و مذاهب کمبودهایی دارند. او همچنین گفت که جهان سکولار و مدرن به خصوص در اروپا از نظر معنوی ضعیف شده است. پاپ بندیکت شانزدهم همچنین طی سخنانی که بوی اختلاف‌افکنی و احیای جنگ‌های صلیبی را می‌داد مدعی شد که کاتولیسیسم با اسلام در رقابت است.

بندیکت شانزدهم همچنین مخالفت شدید خود را با همجنسگرایی، نحوه انتخاب کشیشان زن و همچنین تحقیقات مرتبط با سلول‌های بنیادین اعلام کرده بود.

بندیکت شانزدهم، روز ۱۶ آوریل سال ۱۹۲۷ میلادی در شهر «مرکتل ام این» در ایالت باواریای آلمان متولد شد و فرزند یک افسر پلیس است. او در سال ۱۹۵۱ میلادی و در سن ۲۴ سالگی کار خود را به عنوان یک آکادمیسین لیبرال و مشاور دینی در شورای دوم واتیکان آغاز کرد و تلاش‌های زیادی برای بازتر شدن فضای کلیسا انجام داد. با این همه او با گذشت زمان چه از نظر مذهبی و چه از نظر سیاسی به طیف راست، محافظه‌کار و متعصب کاتولیک‌ها گرایش پیدا کرد. پاپ پل ششم در سال ۱۹۷۷ میلادی ژوزف راتزینگر را به عنوان اسقف اعظم شهر مونیخ منصوب کرد و تنها سه ماه بعد او را به سمت کاردینالی رساند. بندیکت شانزدهم در سال ۱۹۸۱ میلادی به عنوان رییس امور عقیدتی واتیکان انتخاب شد و بیشترین هم و غم خود را مصروف مبارزه با مذهب لیبرال در آمریکای لاتین و سرکوب نظریه‌پردازان لیبرال کرد. او در سال ۲۰۰۰ میلادی سند منافشه برانگیز و جنجالی «برتری مسیح» را نوشت و در آن مدعی برتری مسیحیت بر سایر ادیان و مذاهب شد.

آخرین پاپی که از سمت خود کناره‌گیری کرده بود گرگوری دوازدهم بود که در سال ۱۴۱۵ میلادی از سمت خود استعفا کرد. گرگوری دوازدهم از سوی دیگر رقبای خود که چشم به جایگاهش داشتند به عنوان فردی معرفی می‌شد که در صدد ایجاد اختلاف و دو دستگی در کلیساهای جهان غرب است.

دوران تصدی‌گری پاپ بندیکت شانزدهم تحت‌الشعاع فساد جنسی در کلیسای کاتولیک رم قرار گرفته تا جایی که این فساد بیش از هر زمان دیگری به واتیکان نیز رسوخ کرده بود. در سال ۲۰۱۰ میلادی و همزمان با انتشار اخباری مبنی بر سوءاستفاده جنسی برخی کشیش‌های کاتولیک، بسیاری از چهره‌های سکولار و لیبرال کاتولیک خواستار استعفای بندیک شانزدهم شدند. این درخواست استعفا با انتشار گزارش‌هایی مبنی بر این‌که این فساد بیش از هر زمان دیگری به اطرافیان پاپ در واتیکان رسیده است، انجام شد. کسانی که در آن زمان خواستار کناره‌گیری پاپ بندیکت شانزدهم شده بودند به واکنش‌های او به عنوان اسقف مونیخ و همچنین رییس «کنگره عقیدتی ایمان در کلیسای کاتولیک رم» استناد می‌کردند.

در یکی از افشاگری‌ها مشخص شد که ژوزف راتزینگر در سال ۱۹۸۵ میلادی نامه‌ای را امضا کرده است که در آن خلع لباس یک کشیش را که به سوءاستفاده جنسی از کودکان متهم شده‌بود به تعویق انداخته است. او دلیل این اقدام خود را جوان بودن کشیش متخلف و همچنین مصلحت کلیسا عنوان کرده‌ بود.

در سال ۲۰۱۰ اما لومباردی، سخنگوی واتیکان اعلام کرد که هیچ دلیلی برای استعفای بندیکت شانزدهم وجود ندارد.

بندیکت شانزدهم نخستین روحانی آلمانی بود که طی ۵۰۰ سده گذشته به عنوان پاپ انتخاب شد. این بزرگترین دستاورد برای جامعه بازسازی شده معنوی آلمان طی۶۰ سال گذشته، پس از جنگ جهانی دوم و واقعه هولوکاست به شمار می‌رود. ژوزف راتزینگر که در ۷۸ سالگی به عنوان پاپ جدید انتخاب شد، در زمان انتصابش پیرترین پاپی بود که از سال ۱۷۳۰ تاکنون به این سمت انتخاب ‌شد.

در سال ۲۰۰۶ میلادی سخنان بندیکت شانزدهم مبنی بر این‌که در جریان مباحثه میان اسلام و کاتولیسیسم در قرن چهاردهم میلادی که میان مانوئل دوم و یک متفکر اندیشمند مسلمان ایرانی انجام شد حق با مانوئل دوم بوده است، اعتراض شدید مسلمانان را در پی داشت. مانوئل دوم در آن زمان نماینده امپراتوری بیزانس بود.

پس از انتشار خبر کناره‌گیری پاپ، واتیکان اعلام کرد که به سرعت درباره جانشین او تصمیم‌گیری خواهد شد. انتظار می‌رود که پاپ جدید تا پیش از عید ایستر- عید پاک- و روز ۲۴ مارس از سوی کاردینال‌های واتیکان انتخاب شود.

نامزدهای مختلفی برای تصدی مقام پاپی مطرح هستند ولی مشخص نیست که کدامیک از آنها از بخت بیشتری برای کسب این مقام برخوردارند. این وضعیت در همان زمان انتخاب پاپ بندیکت شانزدهم در سال ۲۰۰۵ و پس از درگذشت پاپ ژان پل دوم نیز رخ داد.

پاپ بندیکت شانزدهم / عکس: رویترز