دنیای اقتصاد- آمار تازه انتشار یافته از میزان صادرات و واردات کشورها حکایت از آن دارد که مجموع صادرات و واردات چین در سال گذشته میلادی از آمریکا، اقتصادی که سال‌ها بیشترین میزان تجارت جهان را به خود اختصاص داده بود، پیشی گرفته است و به این ترتیب چین در سال گذشته توانسته است با سبقت از آمریکا به بزرگ‌ترین قدرت تجاری جهان بدل شود. به گزارش بلومبرگ، این برای قدرت آسیایی چین یک دستاورد مهم محسوب می‌شود؛ چون این کشور سال‌ها است که سلطه آمریکا بر بازرگانی جهان را که با پایان جنگ جهانی دوم آغاز شد، به چالش می‌کشد. با پشت سر گذاشتن آمریکا

چین به بزرگ‌ترین قدرت تجاری جهان تبدیل شد

شادی آذری

آمار تازه انتشار یافته از میزان صادرات و واردات کشورها حکایت از آن دارد که مجموع صادرات و واردات چین در سال گذشته میلادی از آمریکا، اقتصادی که سال‌ها بیشترین میزان تجارت جهان را به خود اختصاص داده بود، پیشی گرفته است و به این ترتیب چین در سال گذشته توانسته است با سبقت از آمریکا به بزرگ‌ترین قدرت تجاری جهان بدل شود.

به گزارش بلومبرگ، این برای قدرت آسیایی چین یک دستاورد مهم محسوب می‌شود چون این کشور سالهاست که سلطه آمریکا بر بازرگانی جهان را که با پایان جنگ جهانی دوم آغاز شد، به چالش می‌کشد.

بنا به آمار وزارت بازرگانی آمریکا که در هفته گذشته منتشر شد، مجموع صادرات و واردات ایالات متحده در سال گذشته بالغ بر ۸۲/۳ تریلیون دلار بود و این در شرایطی است که اداره گمرکات چین یک ماه پیش گزارش کرده بود که مجموع تجارت کالایی چین در سال ۲۰۱۲ بالغ بر ۸۷/۳ تریلیون دلار بوده است.

جیم اونیل، از گلدمن ساش بر این باور است که نفوذ روزافزون چین، بلوک‌های تجارت منطقه‌ای را مورد تهدید قرار می‌دهد چون چین به بزرگ‌ترین شریک تجاری کشورهایی چون آلمان تبدیل شده است که پیش‌بینی می‌شود تا پایان دهه جاری صادرات‌ها آن به چین دو برابر صادرات آنها به کشور همسایه‌ای چون فرانسه باشد.

اونیل، رییس دایره مدیریت دارایی‌های موسسه گلدمن ساش و اقتصاددانی که با پیوند زدن برزیل به روسیه، هندوستان و چین، استراتژی سرمایه‌گذاری گروه بریک را شکل داد، در مصاحبه‌ای تلفنی چنین گفت: « برای بسیاری از کشورهای سرتاسر جهان، چین به سرعت به مهم‌ترین شریک تجارت دوجانبه تبدیل می‌شود.

با چنین روندی، تا پایان دهه جاری، بسیاری از کشورهای اروپایی به جای آنکه با شرکای تجاری اروپایی خود اقدام به تجارت کنند، به تجارت‌های مستقل با چین دست خواهند زد.»

به گزارش دفتر تحلیل اقتصادی آمریکا، با در نظر گرفتن آمار مربوط به بخش خدمات، مجموع تجارت ایالات متحده، در سال ۲۰۱۲ بالغ بر ۹۳/۴ تریلیون دلار شد. این دفتر اعلام کرد که طی سال گذشته ایالات متحده، در بخش خدمات مازاد تجاری ۳/۱۹۵ میلیارد دلاری را به ثبت رساند و در بخش کالاها یک کسری تجاری بیش از ۷۰۰ میلیارد دلاری را بر جای گذاشت.

این در شرایطی است که در سال ۲۰۱۲ مازاد تجاری چین در بخش کالاها بالغ بر ۱/۲۳۱ میلیارد دلار بوده است.

بنا به اعلام بانک جهانی، اندازه اقتصاد ایالات متحده دو برابر اندازه اقتصاد چین است. در سال ۲۰۱۱ تولید ناخالص داخلی آمریکا به ۱۵ تریلیون دلار رسید و این در شرایطی است که تولید ناخالص داخلی چین در همان سال بالغ بر ۳/۷ تریلیون دلار شد. دفتر ملی آمار چین در روز ۱۸ ژانویه اعلام کرد که تولید ناخالص داخلی اسمی این کشور در سال ۲۰۱۲ به ۹۳/۵۱ تریلیون یوآن معادل ۳/۸ تریلیون دلار رسید.

نیکلاس لاردی، یک کارشناس ارشد از موسسه اقتصاد بین‌الملل پترسون واقع در واشنگتن در یک نامه الکترونیک چنین نوشته است: «این موضوع شایان توجه است که کشوری که اندازه اقتصاد آن تنها کسری از اندازه اقتصاد آمریکاست، حجم تجاری بیشتری را به خود اختصاص داده است.» وی افزود: «پشت سر گذاشتن تجارت آمریکا به دلیل کاهش ارزش پول چین که موجب رونق صادرات آن شده است، نیست.» وی به این نکته اشاره کرد که واردات چین از سال ۲۰۰۷ تاکنون سریع‌تر از صادرات آن رشد کرده است.

پس از جنگ جهانی دوم، ایالات‌متحده به عنوان قدرت برتر تجارت جهان ظهور کرد چون پیشگام ایجاد تجارت و معماری مالی جهان شد و در همان زمان بود که انگلستان هم شروع کرد به از هم پاشی امپراتوری مستعمراتی خود. در چنین شرایطی چین روی تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی تمرکز کرد تا بتواند پس از دهه‌ها انزوا که در دوران رهبری مائو تجربه کرده بود، به اقتصاد خود رونق بخشد. رشد اقتصادی چین طی سال‌های ۱۹۷۸ تا ۲۰۱۲ به طور متوسط سالانه ۹/۹ درصد بوده است.

در سال ۲۰۰۹ چین موفق شد به بزرگ‌ترین صادرکننده جهان تبدیل شود و این در شرایطی بود که آمریکا همچنان لقب بزرگ‌ترین واردکننده جهان را به دوش می‌کشید. آمریکا در سال گذشته میلادی ۲۸/۲ تریلیون دلار کالا وارد کرد اما این رقم برای چین ۸۲/۱ تریلیون دلار بوده است. موسسه اچ‌اس‌بی‌سی، در سال گذشته پیش‌بینی کرده بود که چین تا سال ۲۰۱۶ به عنوان بزرگ‌ترین قدرت تجاری جهان آمریکا را پشت‌سر خواهد گذارد.

چین در گذشته وقتی سلسله چینگ در اوج خود بود، یک اقتصاد پیشتاز محسوب می‌شد، اما اکنون تفاوت در این است که در قرن هجدهم امپراتوری چینگ به رغم بریتانیای در حال پیشرفت، بر تجارت تمرکز نمی‌کرد. امپراتور وقت چیان لونگ در سال ۱۷۹۳ میلادی در نامه‌ای به شاه جورج سوم چنین نوشته بود: «ما صاحب همه چیز هستیم. من قیمتی بر چیزهای عجیب یا ابتکاری نمی‌گذارم و تولیدکنندگان کشور شما به کار ما نمی‌آیند.»

اسوارد پراساد، یکی از مقامات سابق صندوق بین‌المللی پول و استاد فعلی دانشگاه ایتاکا در نیویورک می‌گوید که چین در حال حاضر بزرگ‌ترین مصرف‌کننده انرژی جهان است و بزرگ‌ترین بازار خودروهای نو جهان را دارد و از بزرگ‌ترین ذخایر ارزهای خارجی جهان هم برخوردار است. بخش مهمی از تجارت چین واردات مواد خام و قطعاتی را شامل می‌شود که قرار است با مونتاژ به کالاهای نهایی تبدیل و دوباره صادر شوند. این فعالیتی است که «ارزش افزوده متوسطی» را در پی خواهد داشت.

بر اساس داده‌هایی که دولت چین روز شنبه منتشر کرد، در ماه گذشته، تجارت چین بیش از پیش‌بینی‌ها افزایش یافت و اعلام شد که صادرات چین نسبت به سال پیش ۲۵ درصد افزایش یافته و واردات ۸/۲۸ درصد بیشتر شده است. پراساد، اما بر این باور است که کسری تجاری آمریکا در تجارت دوجانبه با چین که در سال ۲۰۱۲ به اوج خود رسد، می‌تواند همچنان به عنوان جرقه‌ای برای ایجاد تنش در روابط دو کشور عمل کند.

عکس: کوربیس