اولین انتخابات رقابتی ریاست‌جمهوری در جهان عرب
انتخابات ریاست‌جمهوری مصر دوئلی میان اسلامگرایان و سکولار‌ها به شمار می‌آید
یکی از حوزه‌های رای‌گیری انتخابات ریاست جمهوری مصر در قاهره / عکس:AFP
انتخابات ریاست‌جمهوری مصر دوئلی میان اسلامگرایان و سکولار‌ها به شمار می‌آید احسان ابطحی
پس از هفته‌ها رقابت داغ و نفس‌گیر، مردم مصر، دیروز چهارشنبه به پای صندوق‌های رای رفتند تا در نخستین انتخابات ریاست‌جمهوری رقابتی تاریخ جهان عرب شرکت کنند و پس از دهه‌ها دیکتاتوری، از میان شماری از نامزد‌های سکولار و اسلام‌گرا یکی را به عنوان رهبر آینده خود برگزینند.
به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز، در شرایطی که هوای دیروز مصر صاف و آفتابی بود، مردم در صف‌های طولانی آماده ریختن آرای خود به صندوق‌های رای بودند، انتخاباتی که به دمیدن روحی تازه در کالبد استبداد زده تاریخ کشور فراعنه می‌ماند.
تیتر نخست روزنامه «المصری الیوم» این جمله بود:«مصری‌ها، به پاخیزید.» این روزنامه در بخشی از این مطلب نوشت:«مصر انقلابی، امروز اولین رییس‌جمهوری «جمهوری دوم» خود را برخواهد گزید.»
نخستین انتخابات ریاست‌جمهوری مصر پس از انقلاب این کشور، دیروز در شرایطی برگزار شد که هیچ نظر‌سنجی علمی و قابل اعتمادی درباره نتایج این انتخابات منتشر نشده‌‌است. از سوی دیگر هنوز قانون اساسی دائمی در مصر وجود ندارد که وظایف و اختیارات ریاست‌جمهوری را مشخص کرده‌باشد. با این همه این انتخابات، انتخاباتی بسیار حیاتی و سرنوشت‌ساز است که رهبر آینده این کشور را که بی‌تردید بر دهه آینده مصر تاثیر‌گذار خواهد بود انتخاب خواهد کرد.
حدود ۵۰ میلیون نفر از مردم مصر واجد شرایط شرکت در انتخابات هستند و چهار الی پنج نامزد بخت برنده شدن در انتخابات را دارند.
نامزد اصلی اسلامگرایان، عبدالمنعم ابوالفتوح است که چهره‌ای نسبتا لیبرال به شمار می‌رود اما محمد مرسی که چهره‌ای محافظه‌کار‌تر محسوب می‌شود از طرف اخوان المسلمین خود را کاندیدای انتخابات کرده‌است.
هم ابوالفتوح و هم مرسی در دوران حکومت حسنی مبارک، رییس‌جمهوری پیشین مصر، مدتی را در زندان گذرانده‌اند.
احمد شفیق که در دوران حکومت مبارک مدتی سمت نخست‌وزیری را در اختیار داشت و عمر موسی که او هم در زمان ریاست‌جمهوری مبارک مدتی سمت وزارت امور خارجه را بر‌عهده داشت نیز از نامزد‌های انتخابات ریاست‌جمهوری مصر هستند.
احمد شفیق از ۳۱ ژانویه تا ۳ مارس ۲۰۱۱ نخست‌وزیر حسنی مبارک بود. او در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۱ و در پاسخ به انقلاب مردم مصر از سوی حسنی مبارک به این سمت انتخاب شد. به این ترتیب او آخرین نخست‌وزیر حسنی مبارک به شمار می‌رود. او تنها یک ماه این سمت را در اختیار داشت و در سوم مارس ۲۰۱۱ تنها یک روز پس از مناظره‌ای تلویزیونی با یک نویسنده مصری که شفیق را بازمانده رژیم مبارک نامید، از سمت خود استعفا کرد.
شفیق ۷۱ ساله که خلبان جت‌های جنگی است، از هفتم آوریل ۱۹۹۶ تا اول مارس ۲۰۰۲ فرمانده نیروی هوایی مصر بود. او از هجدهم سپتامبر ۲۰۰۲ تا ۳۱ ژانویه ۲۰۱۱ هم وزیر هوانوردی غیر‌نظامی مصر بود.
دیگر نامزد این انتخابات هم عمرو موسی است که در دوران حکومت مبارک از ۲۰ مه سال ۱۹۹۱ تا ۱۵ مه سال ۲۰۰۱ به مدت ۱۰ سال وزیر امور خارجه مصر بود. او از اول ژوئن سال ۲۰۰۱ تا اول ژوئن سال ۲۰۱۱ هم دبیر‌کل اتحادیه عرب بود. موسی ۷۶ساله همچنین از اول ژانویه سال ۱۹۹۰ تا ۲۰مه سال ۱۹۹۱ سفیر مصر در سازمان ملل متحد بود.
نامزد پنجم این انتخابات هم حمدین صباحی است که یک ناصریست به شمار می‌رود و پیرو جمال عبدالناصر، رییس‌جمهوری پیشین مصر است که به دنبال انقلاب سال ۱۹۵۲ میلادی به این سمت رسید.
تفاوت عمده این انتخابات با انتخابات پیشین ریاست‌جمهوری مصر این است که در دوران مبارک مردم تنها او را تایید یا رد می‌کردند. به عبارت دیگر انتخابات سابق تنها رفراندومی در تایید یا رد رییس‌جمهوری به شمار می‌رفت.
در دهه‌های اخیر قدرت در مصر معمولا در اختیار نظامیان بودهاست و قدرت اصلی در اختیار آنان بودهاست.
از زمان سقوط مبارک و در دوران گذار به دموکراسی هم نظامیان مصر همچنان نقش قدرت برتر را در مصر ایفا می‌کنند.
انتخابات دیروز مصر در شرایطی برگزار شد که هفته پیش فیلد مارشال حسین طنطاوی، رییس شورای نظامی حاکم، وعده داده‌بود که انتخابات ریاست‌جمهوری آزادانه و عادلانه برگزار خواهد شد. با این همه او تاکید کرد که ارتش و نظامیان وظیفه خود را در محافظت از مصر در برابر ایجاد اختلال داخلی در این کشور انجام خواهند داد همانطور که از این کشور در برابر تهدید‌های خارجی محافظت خواهند کرد.
ارتش همچنین وعده داد که در اول ژوییه امسال قدرت را واگذار خواهد کرد.
همزمان به گزارش رویترز، سر‌لشکر محمد العصار در یک نشست خبری گفت:«با برگزاری این انتخابات، ما آخرین گام دوران گذار به دموکراسی را بر‌خواهیم داشت.»
آینده مصر به شدت از سوی خارجی‌ها به خصوص کشورهای غربی و اسرائیل دنبال می‌شود. اگر اسلامگرایان ریاست‌جمهوری را در این کشور باستانی در اختیار بگیرند، بی‌تردید پیمان صلح مصر و اسرائیل تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت، پیمانی که سنگ‌بنای دیپلماسی ایالات‌متحده در منطقه به شمار می‌رود.
پیشتر و در اوایل سال جاری میلادی، مردم مصر به پای صندوق‌های رای رفته‌بودند تا اعضای پارلمان مصر را برگزینند، انتخاباتی که بسیاری آن را یک تمرین برای انتخابات ریاست‌جمهوری می‌دانستند زیرا پارلمان این کشور در شرایطی که نظامیان همچنان قدرت اصلی در این کشور محسوب می‌شوند، اختیار چندانی ندارد.
در چند روز اخیر مصر حال و هوای انتخاباتی به خود گرفته‌بود و به سرتاسر دیوار‌های شهر‌های مختلف پوستر‌های انتخاباتی چسبیده‌بود و از بیلبورد‌ها و درخت‌ها پارچه‌نوشت آویزان بود.
دور نخست انتخابات مصر دیروز و امروز در حدود ۱۳ هزار حوزه رای‌گیری برگزار می‌شود. انتخابات مرحله دوم هم در میانه ماه ژوئن برگزار خواهد شد.
یکی از بزرگترین معضلاتی که مصر با آن دست وپنجه نرم می‌کند بی‌قانونی فراگیری است که پس از انقلاب مردم این کشور در اوایل سال گذشته میلادی، زندگی روزمره مردم را تحت الشعاع قرار داده‌است. این بی‌قانونی تا جایی است که در برخی موارد جرائم خشونت‌بار بی‌سابقه‌ای رخ می‌دهد که در زمان مبارک و دورانی که پلیس قدرتمند در مصر وجود داشت کمتر شاهد آن بودیم.
شاید به همین دلیل است که همه نامزد‌های انتخابات ریاست‌جمهوری مصر گفته‌اند که برقراری نظم و قانون در اولویت برنامه‌هایشان قرار دارد و قصد دارند تا با به‌کار‌گیری مجدد پلیس و دادن روحیه به آنان و همچنین آموزش حقوق بشر به افسران پلیس، به این هدف دست یابند. با این همه در شرایطی که دو نامزد پیشتاز اسلامگرایان از اعمال اصلاحات در نیروهای پلیس سخن می‌گویند، مقامات عصر مبارک بر سرکوب با مشت آهنین تاکید دارند.
ارسال نظر