جنگ ارزی «چین‌- آمریکا» به جنگ ارزی «ژاپن‌- آمریکا» تبدیل می‌شود؟

عکس: رویترز

شادی آذری

روز سه‌شنبه ایالات متحده آمریکا در اقدامی ناگهانی از ادعای خود مبنی بر اینکه چین در نرخ یوآن دستکاری می‌کند، عقب‌نشینی کرد و تنها این کشور را به‌خاطر آنکه در جهت اصلاحات نرخ ارز با سرعت کافی پیش نمی‌رود سرزنش نمود. به گزارش رویترز، آمریکا اما ژاپن را متهم کرد که با دخالت در بازار ارز از افزایش نرخ ین جلوگیری می‌کند. علاوه بر این آمریکا از کره جنوبی هم خواست که کمتر از چنین مداخله‌هایی در بازار ارز استفاده نماید.

برخی از سیاستمداران آمریکایی مدت‌هاست مدعی شده‌اند که چین با پایین نگه‌داشتن مصنوعی قیمت یوآن، توانسته است صادرات خود را رونق بخشد و به مزیتی ناعادلانه در بازار‌های جهانی دست یابد. به همین دلیل در کنگره آمریکا فشارها بر باراک اوباما افزایش یافت تا چین را مجازات نماید. اما دولت آمریکا ترجیح می‌دهد گام‌های ملایمی بردارد و از دیپلماسی استفاده نماید. وزارت خزانه‌داری آمریکا در گزارش شش ماهه خود اعلام کرد که « بر اساس قوانین، معلوم شد که ویژگی‌های مشخص‌کننده دستکاری در نرخ ارز، در مورد چین صدق نمی‌کند.» اما در عین حال در این گزارش تکرار شده است که افزایش نرخ یوآن بیش از حد کند بوده و «ناکافی» است. در این گزارش که در زمینه سیاست‌های بین‌المللی اقتصاد و نرخ ارز به کنگره ارائه شد، آمده است: « وزارت خزانه‌داری از نزدیک بر سرعت افزایش نرخ یوآن نظارت می‌کند و برای تغییر سیاست‌هایی که انعطاف‌پذیری بیشتر، تعیین سطح کنترل قیمت و رشد ثابت مبتنی بر تقاضای داخلی را در پی داشته باشد، فشار وارد خواهد ساخت.» ارزش یوآن، که پکن از نزدیک آن را مدیریت می‌کند، در برابر دلار در سال جاری میلادی ۴ درصد افزایش یافت و از زمانی که چین نرخ ثابت یوآن را در برابر دلار در سال ۲۰۱۰ از میان برداشت، این افزایش ۷/۷ درصد بوده است.

در مرکز جنگ ارزی چین و آمریکا موضوع کسری تجاری آمریکا در برابر چین قرار دارد که در سال ۲۰۱۰ رکورد تاریخی خود را شکست و از ۹/۲۲۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۹ به ۱/۲۷۳ دلار در سال ۲۰۱۰ رسید. سنای آمریکا در سال جاری برای نخستین بار لایحه‌ای را به تصویب رساند که بر اساس آن از دولت خواسته شد در صورتی که چین نتواند نرخ مبتنی بر بازار را برای یوآن تعیین کند، به واردات کالاهای این کشور جریمه تعلق گیرد. البته این راهکار هیچ پیشرفتی را در مجلس نمایندگان شاهد نبود و به نظر نمی‌رسد که به قانون تبدیل شود، و این نشان می‌دهد که سرخوردگی آمریکا در برابر این شریک تجاری‌اش روز به روز بیشتر می‌شود.

اما در گزارش جدید وزارت خزانه‌داری آمریکا انگشت اتهام به سمت ژاپن نشانه رفته است و از توکیو به‌خاطر تکروی در فروش ین که مداخلات ارزی آن کشور را در ماه‌های اوت و اکتبر رقم زد انتقاد شده و گفته شده است که این اقدام ژاپن بود که باعث شد کشورهای عضو گروه ۷ پس از زلزله روز ۱۱ مارس دست به اقدامی مشترک بزنند. در این گزارش آمده است: «مداخلات یک جانبه ژاپن در شرایطی رخ داد که بازار ارز درست عمل می‌کرد و به عنوان مثال نوسانات نرخ ین در برابر دلار کمتر از نوسانات بازار مبادله یورو و دلار بود.» وزارت خزانه‌داری آمریکا افزوده است: «به‌رغم مداخله مشترک گروه ۷ که در پی زلزله شکل گرفت، ایالات متحده از این مداخلات ارزی حمایت نکرد.» وزارت خزانه‌داری آمریکا افزوده است که توکیو باید اصلاحاتی را در پیش گیرد تا بتواند اقتصاد داخلی این کشور را احیا کند نه اینکه تلاش کند که بر نرخ ارز تاثیر گذارد. دستکاری در نرخ ین تا کنون موضوع اصلی ادعاهای آمریکا نبوده است و این نخستین بار است که آمریکا ژاپن را به دستکاری در نرخ پول خود متهم می‌کند، اتهامی که تا کنون به چین نسبت داده می‌شد.