آیا چین به قعر کمونیسم بازمی‌گردد؟

گروه بین‌الملل- سیاست‌ درهای باز اقتصاد به روی سرمایه‌گذاران خارجی نشانه روشنی از دگرگونی اقتصاد کمونیستی چین است. نزدیک به یک دهه است که چین سرمایه‌گذاران خارجی را با تمام توان به سمت خود فرامی‌خواند و این مساله که باید محیطی امن و مطمئن برای سرمایه‌گذاری خارجیان در چین فراهم شود را همه مسوولان سیاسی و اقتصادی در نظر داشتند. چینی‌ها در این زمینه تا آنجا پیش رفتند که شرکت‌های خارجی را نیز تحت پوشش قانونی درآورند که از شرکت‌های دولتی و خصوصی چین در هنگام ورشکستگی حمایت کرده و به آنها برای راه‌اندازی دوباره کسب و کارشان وام‌‌های کم‌بهره می‌دهد. چین پس از اصلاحات اقتصادی که در دو مرحله انجام شد، اکنون ۳۰سال است که رشد اقتصادی بی‌نظیری را ادامه می‌دهد و همواره دولتمردان و مسوولان اقتصادی این کشور به دنبال یافتن راه‌هایی هستند که این رشد اقتصادی پایدار بماند. ورود سرمایه‌گذاری‌های خارجی به این کشور یکی از عواملی است که در یک دهه گذشته نقش قابل توجهی در افزایش رشد اقتصادی چین داشته است.

اما این همه واقعیت در مورد سرمایه‌گذاری چین نیست و به نظر می‌رسد مدتی است که این رویه در حال تغییر است. سیاست درهای باز اقتصادی در چین اکنون از طرف حمایت‌گرایان در دولت و خارج از دولت تحت فشار قرار گرفته است و این مساله به‌طور حتم در آینده هم خارجیانی که در چین سرمایه‌گذاری کرده‌اند را با مشکل روبه‌رو خواهد کرد، و هم رشد اقتصادی چین را!

اکنون پس از گذشت چند ماه از کنگره حزب کمونیست معنی اصلی حکم آن روز رهبران چین مشخص شده است.

آنها در آن زمان با اشاره به رشد سی‌ساله اقتصادی اعلام کردند: که دولت باید با بازبینی مدل اقتصادی چین، الگوی بهتری برای حمایت از مردم و فعالان اقتصادی چینی پیدا کند. در آن زمان این حرف یا چندان از سوی محافل تحلیلی اقتصاد جدی گرفته نشد و یا اینکه آن را به تمایل چین برای آزادسازی اقتصادی بیشتر در چین تعبیر کردند. اما اکنون گزارش‌های رسیده از چین نشان می‌دهد که اراده‌ای قوی در چین برای بستن درهای اقتصاد به وجود آمده است.

پکن اکنون در حال ایجاد موانع برای سرمایه‌گذاران خارجی است. این موانع که با نام حمایت از فعالان اقتصادی داخلی وضع می‌شود می‌تواند از ورود میلیاردها دلار سرمایه به چین جلوگیری کند. منابع نزدیک به دولت چین گزارش داده‌اند که دولت پکن قصد دارد برای سرمایه‌گذاری خارجی سقف تعیین کند، هر چند هنوز این خبر به‌طور رسمی پراکنده نشده است، مجموعه این سیاست‌ها اکنون بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی حاضر در چین یا در راه این کشور را در وضعیت سردرگمی قرار داده است و آنها به نوعی از دولت پکن پشت پا خورده‌اند. خبرگزاری فرانسه با اشاره به موارد فوق می‌گوید: که این عوامل باعث شده‌اند که ریسک کسب و کار خارجیان در چین افزایش پیدا کند.

در کنگره اخیر حزب کمونیست که از دیروز شروع شد به طور حتم یکی از محورهای اصلی گفت‌و‌گوها مباحث اقتصادی است و ادامه یا توقف سیاست درهای باز اقتصادی و میزان آن دستور جلسه مهم کمیته مرکزی حزب کمونیست به شمار می‌آید. کنگره حزب کمونیست با شرکت نزدیک به ۵۰۰عضو ارشد حزب پشت درهای بسته انجام خواهد شد.

اندرو ناتان اقتصاددانی از دانشگاه کلمبیا واقع در نیویورک در این مورد می‌گوید: قوانین و مقررات چین آن گونه که تصور می‌شود از فعالان اقتصادی خارجی حمایت نمی‌کنند و بیشتر جنبه حمایت از اتباع چینی را دارد. تحلیلگران عقیده دارند در صورتی که این اراده در چین غالب شود آینده تاریکی در انتظار اقتصاد و تجارت چین خواهد بود. در صورتی که حزب کمونیست به کاهش سرمایه‌گذاری خارجی دولت را مجبور کند، نه تنها این بخش، بلکه تجارت خارجی این کشور نیز ضربه اساسی خواهد خورد و می‌تواند جایگاه چین را در سازمان‌های اقتصادی بین‌المللی با خطر روبه‌رو سازد.