یوآن جبهه دلار را ترک می‌کند

رهام وزیری - زمانی که جان اسنو در آخرین گزارش رسمی خود به کنگره آمریکا به عنوان وزیر خزانه‌داری ایالات متحده بر روی نام چین به عنوان دست‌‌کاری کننده ارزش یوآن در مقابل دلار، قلم قرمز کشید و با این کارش صدای اعتراض بسیاری از نمایندگان سنا و تحلیلگران به‌خصوص دموکرات‌ها را درآورد، هیچ کس پیش‌بینی نمی‌کرد که او این کار را چرا انجام داده است. اما اکنون به فاصله چهار ماه از آن روز دوراندیشی جان اسنو برای همه مشخص شده است. رایزنی‌ها و تلاش‌های پشت پرده جان اسنو و دیگر مقامات اقتصادی آمریکا اکنون نتیجه داده است. بانک مرکزی چین دیروز با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد به تدریج بر ارزش یوآن در مقابل دلار خواهد افزود و انعطاف پول خود را در مقابل دیگر ارزهای عمده جهان بیشتر خواهد کرد. بر اساس این اطلاعیه بانک مرکزی چین اجازه خواهد داد تا نیروهای بازار نقش بنیادی خود را ایفا کنند و ارزش ارزها بر اساس توان واقعی آنها مشخص شود. این تغییر وضعیت یوآن آخرین مرحله از اصلاحات اقتصادی در بخش ارز دولت چین خواهد بود. نخستین مرحله این اصلاحات در جولای سال ۲۰۰۵میلادی به اجرا در آمد. در آن زمان دولت چین ۱/۲درصد ارزش یوآن را در مقابل دلار افزایش داد.

بیش از ۲ سال است که آمریکا به چین برای آزاد‌سازی نرخ ارز فشار وارد می‌آورد. پایین نگاه داشته شدن نرخ یوآن در مقابل دلار و دیگر ارزهای خارجی از جمله یورو باعث شده است تا سیل کالاها و محصولات چینی به دیگر کشورها سرازیر شود. این مساله به دلیل پایین بودن بهای تمام شده کالاهای چینی تحت تاثیر نازل بودن ارزش یوآن است که همواره با اعتراض تولید‌کنندگان دیگر کشورها به خصوص تولید‌کنندگان آمریکایی‌ روبه‌رو است.

پایین بودن ارزش یوآن باعث شده است تا مازاد تجاری این کشور همواره مثبت باشد. براساس جدیدترین گزارش وزارت بازرگانی چین در ماه جولای، مازاد تجاری چین به رکورد بی‌سابقه ۱۴‌میلیارد و ۶۱۰‌میلیون دلار رسید که نسبت به ماه جولای سال قبل ۳/۴۰‌درصد رشد نشان می‌دهد. اما اکنون با صدور فرمان آزاد‌سازی تدریجی نرخ یوآن به وسیله بانک مرکزی چین کم‌کم از میزان این مازاد تجاری نیز کاسته خواهد شد.

یوآن ارزان اگر چه باعث افزایش میزان صادرات چین می‌شود اما اثرات داخلی منفی بسیاری برای اقتصاد چین به همراه دارد. اگر قیمت یوآن در سطح کنونی حفظ شود، روزبه‌روز از میزان قدرت خرید مردم چین کاسته خواهد شد و این به معنی فقیرتر شدن مردم چین است. مردمی که در حال حاضر هم بسیاری از آنها با وجود یک اقتصاد در حال رشد سریع، بسیار فقیر هستند.

براساس طرح بانک مرکزی چین، در نخستین مرحله از افزایش ارزش یوآن در مقابل دلار، ۸/۱درصد برارزش یوآن افزوده می‌شود و سپس مراحل بعدی به اجرا در می‌آید. افزایش تدریجی و مرحله‌ای آزادسازی نرخ یوآن به دلیل مقابله با شوک‌های حاصل از این کار بر اقتصاد چین و تولیدکنندگان داخلی این کشور است.

به دنبال انتشار این خبر، پایگاه اینترنتی گلدمن ساچس، با ارائه گزارشی از روند تغییرات قیمت ارز در چین نوشت: اگرچه دولت چین تصمیم به آزادسازی نرخ ارز در یک بازه زمانی گرفته است، اما سیاست‌های حمایتی این کشور از تولیدکنندگان و صادرکنندگان در بخش‌های دیگری هم جریان دارد که نیازمند بازنگری است.

اما اکنون بسیاری از تحلیلگران عقیده دارند که چین به این دلیل جبهه دلار را تخلیه می‌کند که به زودی باید جبهه یورو را بگشاید. هرچه به روز اول اکتبر نزدیک‌تر می‌شویم، احتمال اینکه جنگ چین و اتحادیه اروپا بر سر تعرفه کفش‌های چینی شروع شود، بیشتر خواهد شد. در این روز کمیسیون اروپا به عنوان بازوی اجرایی اتحادیه اروپا در مورد افزایش تعرفه‌ کفش‌های وارداتی از چین و ویتنام تصمیم خواهد گرفت و چنانچه این اتفاق رخ دهد، چین به دردسر جدی خواهد افتاد. با توجه به احتمال زیاد وقوع این اتفاق، بی‌دلیل نیست که یوآن تمایلی به حضور در جبهه دلار نداشته باشد.