درخواست مجلس برای ارائه لایحه «برجام»
گروه خبر: ۲۰۱ نماینده مجلس دیروز و در پایان جلسه علنی پارلمان از دولت خواستند «لایحه برجام» را به بهارستان ارائه دهد. آنها بر این باورند که اجرای برجام قبل از تصویب مجلس وجاهت قانونی ندارد. این در حالی است که عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران به استناد نظر گروهی از حقوقدانان، برجام را ضمیمه قطعنامه 2231 می‌داند و بنابر آنکه قطعنامه‌ها هیچ وقت در مجلس تصویب نمی‌شده پس برجام نیز نباید به تصویب مجلس برسد.

مجلسی‌ها در شرایطی از ضرورت ارائه لایحه برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام، با دولتی‌ها سخن می‌گویند که خود هنوز نتوانسته‌اند با گذشت 26 روز از ارائه گزارش توافق به پارلمان توسط وزیر امور خارجه، کمیسیون ویژه بررسی «برجام» را تشکیل دهند؛ کمیسیونی که مجلسی‌ها در ادامه تلاش برای نقش‌آفرینی در روند مذاکرات هسته‌ای، خود به تشکیل آن رای موافق داده بودند.


گرچه گمانه‌زنی‌ها درباره معرفی نامزدهای حضور در کمیسیون ویژه برجام ادامه دارد؛ اما خبرها حاکی از ادامه بلاتکلیفی در تشکیل این کمیسیون است. به‌نظر می‌رسد دو فراکسیون بزرگ مجلس شامل فراکسیون رهروان ولایت و فراکسیون اصولگرایان هنوز به جمع‌بندی نهایی بر ارائه فهرست مشترک نامزدهای حضور در کمیسیون ویژه برجام نرسیده‌اند. در این باره خبرها از تهدید علی لاریجانی، رئیس مجلس مبنی‌بر ارائه فهرست مستقل فراکسیون متبوعش یعنی «رهروان» حکایت دارد. صفر نعیمی رز، سخنگوی این فراکسیون که به فراکسیون اکثریت مجلس نهم نیز شهره است درباره اظهارات لاریجانی در جلسه شورای مرکزی فراکسیون رهروان به خبرگزاری مهر گفت: «به گفته آقای لاریجانی اگر دو فراکسیون ظرف دو روز یکشنبه و دوشنبه به فهرست مشترک دست نیابند، فراکسیون رهروان روز سه‎شنبه فهرست مستقل برای نامزدهای کمیسیون برجام به مجلس ارائه می‎دهد.» بر اساس اظهارات نعیمی رز، رئیس مجلس دستور داد در این هفته اعضای کمیسیون ویژه برجام انتخاب و معرفی شوند. او افزود: «تا به حال به جمع‌بندی در این خصوص نرسیده‌ایم و در صورتی که طی امروز و فردا هیچ کدام از راهکارها به‌نتیجه نرسد، مجمع عمومی فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت مجلس روز سه‌شنبه تشکیل جلسه می‌دهد.»در این میان برخی اخبار از توافق فراکسیون رهروان و فراکسیون اصولگرایان بر سر مدل ۵+۵+۵ حکایت دارد. با این همه، تا زمان اعلام رسمی این توافق که خود را در فهرست احتمالی نامزدهای حضور در کمیسیون ویژه برجام نمایان خواهد کرد، این موضوع در حد گمانه مطرح است .


نیازی به تصویب مجلس نیست

موضوع بررسی برجام در صحن علنی مجلس از زمانی به چالش میان دولت و مجلس تبدیل شد که محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت اعلام کرد مرجع رسیدگی‌کننده به موضوع توافق هسته‌ای براساس مصوبه مجلس، شورای‌عالی امنیت ملی است و قرار نیست مجلس در این خصوص رای دهد. در ادامه این ماجرا اظهار نظر الهام امین‌زاده، معاون حقوقی رئیس‌جمهوری و نیز محمدرضا باهنر، نایب‌رئیس مجلس مبنی ‌بر ارجحیت شورای ‌عالی امنیت ملی برای بررسی و تصویب برجام نسبت به مجلس شورای اسلامی، موجب شد مجلسی‌ها بیشتر درباره لزوم بررسی و تصویب برجام در مجلس به موازات شورای‌ عالی امنیت ملی سخن بگویند. همچنان نیز این موضوع ادامه دارد؛ سیدعباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران که برای پنجمین بار، دیروز در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس حاضر شد تا درباره برجام به سوالات اعضای این کمیسیون پاسخ دهد بار دیگر به موضع حقوقدانان درباره بررسی برجام در مجلس اشاره کرد و گفت: «براساس نظر حقوقدانان چون برجام ضمیمه قطعنامه است و قطعنامه‌ها هیچ وقت در مجلس تصویب نمی‌شده؛ بنابراین نباید به تصویب مجلس برسد.» به گفته عراقچی براساس این نظریه چون شورای عالی امنیت ملی به این موضوع ورود پیدا کرده این موضوع شامل اصل 176 می‌شود و در نتیجه از حیطه مجلس خارج است.به گزارش خبرگزاری صدا و سیما عراقچی با اشاره به مهم بودن این موضوع و اینکه در خبرهای درج شده از سخنان وی در مورد موضوع برجام در مجلس سوءتفاهم شده است، گفت: «تصمیم درباره اینکه برجام در مجلس تصویب شود یا نه بر عهده وزارت امور خارجه نیست.» عراقچی با اشاره به اینکه این موضوع را می‌توان از دو منظر حقوقی و سیاسی بررسی کرد، گفت: «از منظر حقوقی ما به عنوان وزارت امور خارجه در موضع قضاوت نیستیم، ولی دو دیدگاه بین حقوقدانان وجود دارد؛ دیدگاه اول این که برجام باید براساس اصول 125 و 77 قانون اساسی در مجلس تصویب شود.» عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده ایران افزود: «عده‌ای دیگر از حقوقدانان نیز معتقدند تعهدات برجام داوطلبانه است و این الزام حقوقی ندارد و نیازی به تصویب مجلس نیست.»


عراقچی تاکید کرد: «بنابراین از منظر حقوقی این دو دیدگاه وجود دارد و هر کسی که باید تصمیم بگیرد، تصمیم می‌گیرد، ولی وزارت خارجه تصمیم‌گیرنده در این موضوع نیست.»بر اساس اظهارات عراقچی از نظر سیاسی وزارت خارجه می‌تواند نظر کارشناسی خود را ارائه دهد و براساس نظر کارشناسی وزارت امور خارجه چون هیچ یک از طرف‌های مقابل ما برجام را در کشورهای خودشان به تصویب نمی‌رسانند؛ بنابراین لزومی به بررسی آن در مجلس شورای اسلامی نیز نیست.او با اشاره به اینکه از نظر موضع شخصی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای، بهتر است برجام در مجلس بررسی شود، گفت: «بهترین حالت از نظر عقیده شخصی برای ما این است که مجلس برجام را بررسی کند، ولی ما هیچ گاه نظرات شخصی خود را بر مصالح ملی ترجیح نداده‌ایم.»


تاکید مجلس بر بررسی برجام

با این همه مجلسی‌ها همچنان بر بررسی برجام در مجلس اصرار دارند؛ غلامعلی حدادعادل رئیس فراکسیون اصولگرایان مجلس در گفت‌و‌گو با «ایرنا» با بیان اینکه من عیبی در ارائه لایحه به مجلس نمی‌بینم گفت: «مجلس مصلحت مراجع قانونی درباره برجام را در نظر می‌گیرد.»از سوی دیگر محمد دهقان، عضو هیات‌رئیسه مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، ضمن تایید نظر وزارت خارجه مبنی‌بر اینکه تصویب برجام در مجلس به مصلحت نیست، گفت: «لایحه برجام باید به مجلس ارائه شود تا نمایندگان در صورت صلاحدید اجازه اجرای مشروط آن را بدهند.»


سوئیفت، تحریم حیاتی نیست

جلسه اعضای کمیسیون امنیت ملی با عباس عراقچی درباره برجام، در موضوعات دیگر نیز ادامه یافت. این عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در پاسخ به سوالی درباره داده‌ها و ستانده‌های برجام، حفظ عزت و تثبیت غنی‌سازی در ایران، رفع تحریم‌ها و صنعتی شدن هسته‌ای کشورمان را از دستاوردهای این مذاکرات دانست و درباره تحریم سوئیفت گفت: در این زمینه تحریمی علیه ایران وجود ندارد؛ بلکه افرادی هستند که در فهرست این نوع تحریم قرار دارند. او با بیان اینکه بسیاری از تحریم‌ها روانی بوده و تنها روی کاغذ آمده است، گفت: به‌نظرم وجود ۵۰ درصد تحریم‌ها علیه ایران این‌گونه بوده است و شرکت‌ها به‌صورت خودتحریمی عمل کرده‌اند که بعد از برجام نخستین اقدامی که صورت می‌گیرد برداشته شدن بار روانی تحریم‌ها و جریمه‌های ساختگی است .به گفته عراقچی در قدم اول پس از اجرای برجام بیش از ۸۰۰ نفر از فهرست تحریم سوئیفت خارج می‌شوند و حدود ۲۴۰ تا ۲۵۰ نفر باقی می‌مانند که طی مدت زمان معین آنان نیز از این فهرست حذف خواهند شد .عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با بیان اینکه سوئیفت تحریم حیاتی و کلیدی نیست، افزود: «سوئیفت خدمات انتقال پول است که برای کشور در نظر گرفته نشده است و فقط این افراد را در بر خواهد داشت.»