رابطه با آمریکا موانع چندسطحی دارد
گروه دیپلماسی: استاد دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه درباره رفتار منطقه‌ای ایران بر این باور است که منطق هر یک از پرونده‌های منطقه‌ای با دیگری متفاوت است و نمی‌توان انتظار داشت ایران بعد از این توافق تغییر رویکرد اساسی بدهد و به همه پرونده‌ها با یک چشم بنگرد. محمدکاظم سجادپور، سفیر پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل در ژنو در گفت‌وگو با کافه خبر به موانع چند سطحی روابط ایران و آمریکا اشاره دارد و معتقد است: «هر مساله سیاسی و امنیتی با موضوع دیگر فرق می‌کند.


پرونده هسته‌ای منطق پیچیده و چندجانبه خود را داشت. به نظر من در اینکه آمریکا یکی از بازیگران عمده و اصلی و شاید عمده‌ترین بازیگر این مذاکرات بود شاید تردیدی نباشد، ولی صرفا این مذاکره دوجانبه نبود.» او افزود: «اما منطق این پرونده با منطق پرونده‌های منطقه‌ای متفاوت است. هرکدام از پرونده‌های منطقه‌ای هم با یکدیگر متفاوت هستند. پرونده سوریه منطق کاملا متفاوتی با پرونده یمن دارد. پرونده عراق منطق کاملا متفاوتی با هر دوی اینها دارد. ساده‌سازی‌هایی که عموما در رسانه‌های غربی و بعضا در رسانه‌های داخلی صورت می‌گیرد، نوعی انتظار است که با واقعیت فاصله دارد.»


این استاد روابط بین‌الملل در بخش دیگری از گفت وگوی خود در پاسخ به این سوال که آیا در روابط دوجانبه با آمریکا می‌توان انتظار تغییر را متصور بود، گفت: «روابط ایران و آمریکا روابطی پیچیده و در هم تنیده با فاکتورها و عناصر مختلفی است که حداقل سه دسته عنصر در این موضوع درگیرند. یکی عناصر ساختاری است که هم ساختارهای مادی را دربر می‌گیرد و هم ساختارهای معنایی را. این ساختارها به راحتی نه قابل اغماض هستند و نه قابل تعمیم.» محمدکاظم سجادپور افزود: «ایران یک قدرت منطقه‌ای است و آمریکا یک قدرت جهانی. قدرت منطقه‌ای مانند ایران زیر بار هژمونی جهانی نمی‌رود، ایران قدرت جهانی به معنایی که آمریکاست، نیست. قدرت‌های منطقه‌ای به‌طور کل در وضعیتی قرار دارند که نمی‌توانند هژمونی قدرت جهانی را پذیرا باشند. ساختارهای معنایی هم بسیار مهم هستند. ایران کشوری است که در آن انقلاب شده؛ انقلاب ایران یک انقلاب جدی و همه‌جانبه بوده، انقلابی علیه رژیم شاهی که مورد حمایت آمریکا بوده است. این ساختارها مساله هستند. ضمن اینکه رفتارهای چندین ساله آمریکا علیه ایران از جمله رفتار دولت اوباما در اعمال قطعنامه ۱۹۲۹ که بدترین تحریم‌های بین‌المللی را علیه ایران اعمال کرد، قابل چشم‌پوشی نیست.»


سجادپور ادامه داد: «دسته دوم از موانع به عوامل انسانی برمی‌گردد. به سران، نخبگان، مردم و نحوه نگرش و تصورها و برداشت‌های آنها باز می‌گردد. ممکن است این برداشت‌ها اشتباه باشند اما بودن آنها بخشی از واقعیت است.» او در بیان مانع بعدی روابط نیز گفت: «دسته سوم به سیاست‌گذاری‌ها بر می‌گردد یعنی جایی که آن عوامل ساختاری با این عوامل انسانی با هم ترکیب می‌شوند و منجر به این می‌شود که چه سیاستی را اتخاذ کنیم. سیاستی که آمریکا در قبال ایران اتخاذ کرده در دوران بعد از انقلاب مبتنی بر این بوده که ایران دشمن است. عده‌ای می‌گویند باید کلا ساختار حکومتی این دشمن را عوض کرد و برخی می‌گویند مهار یا تضعیف کرد.» مشاور وزیر امور خارجه در پایان گفت: «ساختار، عوامل انسانی و سیاست‌گذاری‌ها با یک مفهوم خیلی گره خورده و آن بی‌اعتمادی خیلی عمیق است. اگر همه اینها را مورد توجه قرار دهیم، انتظار فوری و کوتاه‌مدت از اینکه حل و فصل این پرونده تبدیل به گشودن فصل‌های جدید در مناسبات دوجانبه و رسمی شود، با واقعیت خیلی فاصله دارد.»