تغییر چهره طرح سه فوریتی منتقدان

زینب موسوی: طرح سه فوریتی «توقف مذاکرات هسته‌ای تا پایان تهدیدات آمریکا» که حتی زمزمه‌های تدوین آن، انتقاد بسیاری از مجلسی‌ها از جمله علی لاریجانی، رئیس مجلس و غالب فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت را نیز برانگیخت، حالا با شمایلی دیگر به هیات‌رئیسه مجلس ارائه شد؛ اگرچه در طرح سه فوریتی مذکورکه جواد کریمی قدوسی، نماینده مشهد، شنبه گذشته از تدوین آن خبر داده بود، از توقف کامل مذاکرات هسته‌ای تا پایان تهدیدات نظامی آمریکا علیه ایران سخن گفته می‌شد اما این بار، خبرگزاری مهر از ارائه طرحی سه فوریتی به هیات‌رئیسه مجلس خبر داد که علاوه‌بر تغییر نام، مفاد آن نیز با اندکی تغییر روبه‌رو شده است؛ موضوعی که می‌توان آن را تاحدی تحت‌تاثیر فضای منتقدانه مجلس در مواجهه با طرح اولیه عنوان کرد. بر اساس آنچه خبرگزاری مهر در این باره نوشته است، طرح سه فوریتی جدید با عنوان «دفاع اسلامی و انقلابی از عزت و اقتدار ملت ایران در طول مذاکرات هسته‌ای» به هیات‌رئیسه ارائه شده است. علاوه‌بر عنوان طرح مفاد آن نیز تغییر کرده است؛ بر اساس تنها ماده واحده این طرح، دولت و مسوولان سیاست خارجی و اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای موظفند هر گونه ارتباط و مذاکره با آمریکایی‌ها در موضوع هسته‌ای را تا زمانی که دولت آمریکا رسما و علنا تهدید ملت قهرمان ایران را کنار نگذارد، قطع کرده و مذاکره را با بقیه گروه ۱+۵ بدون حضور آمریکایی‌ها ادامه دهد.

این در شرایطی است که بر اساس توضیحات کریمی قدوسی به خبرگزاری فارس درباره طرح قبلی با عنوان «توقف مذاکرات هسته‌ای تا پایان تهدیدات آمریکا»، این طرح که شامل تنها یک ماده واحده است در صورت تصویب کلیات و جزئیات آن در صحن علنی، دولت را موظف می‌کند مذاکرات هسته‌ای را تا زمانی که آمریکایی‌ها طی بیانیه‌ای از جمهوری اسلامی ایران عذرخواهی کرده و به تهدیداتشان پایان دهند، متوقف سازد.

سه دلیل می‌تواند گواه آن باشد که طرح مذکور، تعدیل شده همان طرحی است که جواد کریمی قدوسی، نماینده نزدیک به جبهه پایداری، شنبه گذشته در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس از تهیه و تدوین آن خبر داده بود؛ سه فوریتی بودن، محور و موضوع اصلی طرح و نیز تنها ماده واحده آن مبنی بر الزام دولت به توقف مذاکره با آمریکا و ادامه مذاکرات با سایر اعضای ۱+۵، دلایلی است که می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که طرح «توقف مذاکرات هسته‌ای تا پایان تهدیدات آمریکا» همان طرح اولیه طرح ارائه شده فعلی است.

علاوه‌بر این، طرح جدید نیز آن گونه که عنوان می‌شود همانند طرح اولیه در «واکنش» به «تهدیدات نظامی برخی مقامات آمریکایی علیه ایران»، نگاشته شده است. در طرح فعلی با عنوان «دفاع اسلامی و انقلابی از عزت و اقتدار ملت ایران در طول مذاکرات هسته‌ای» آمده است: «بر اساس این مواضع قاطع، انقلابی و حکیمانه، رهبر معظم انقلاب برای دفاع قانونمند از عزت، اقتدار، شخصیت، هویت و عظمت ملت عزیز ایران در برابر هتاکی‌های نظام سلطه و دولت مستکبر آمریکا ماده واحده ذیل را تنظیم و در گردش تصویب در صحن مجلس شورای اسلامی قرار می‌گیرد.»

اگرچه به‌نظر می‌رسد آنچه طراحان طرح برای نگاشتن آن در ذهن داشته‌اند، مقابله با اظهاراتی بوده است که برخی مقامات آمریکایی ازجمله «جان کری» وزیر امورخارجه و «جو بایدن» معاون اول رئیس‌جمهوری آمریکا درباره موجود بودن «گزینه نظامی» برای ایران مطرح کرده‌اند، اما فرضیات دیگری نیز می‌تواند مطرح باشد؛ تصویب طرح نظارت بر توافق هسته‌ای در سنای آمریکا که آن را می‌توان مصالحه کنگره با کاخ سفید درباره توافق هسته‌ای با ایران خواند نیز می‌تواند یکی از دلایلی باشد که برخی نمایندگان مجلس را به تحرک درباره توافق هسته‌ای تشویق کرده است؛ به‌نحوی ‌که در بحبوحه نگارش متن برنامه جامع اقدام مشترک، برخی نمایندگان مجلس با نگارش طرح‌هایی درباره مذاکرات هسته‌ای ازجمله طرح ذکر شده علاوه‌بر مقابله با موضوعاتی چون تهدید نظامی علیه ایران، در تلاشند به «ایفای نقش» در «مذاکرات هسته‌ای» بپردازند.

تکذیب برخی امضاهای پای طرح

علاوه‌بر حرف و حدیث‌هایی که درباره این طرح، براساس انتقاد روز یکشنبه علی لاریجانی به طرح‌های شتابزده درباره مذاکرات هسته‌ای مطرح است، موضوع دیگری بیش از هر چیز خودنمایی می‌کند. با انتشار نام امضا‌کنندگان این طرح که خبرگزاری مهر آن را منتشر و تعداد آن ۸۰ امضا بوده است، برخی نمایندگان که نام آنان به‌عنوان امضاکنندگان طرح سه فوریتی مطرح شده، در گفت‌وگو با رسانه‌ها هرگونه امضای خود پای طرح سه فوریتی را تکذیب کرده‌اند.

محمد حسین فرهنگی عضو هیات‌رئیسه مجلس در این باره در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» موضوع اعتراض برخی نمایندگان به دلیل ذکر شده را تایید کرد. به گفته او تعدادی از نمایندگان دیروز به هیات‌رئیسه مراجعه کرده و تذکر کتبی خود را نسبت به این اقدام جواد کریمی قدوسی اعلام کردند و نسبت به آن شکایت داشتند. فرهنگی در حاشیه جلسه علنی دیروز در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایرنا» نیز گفت: «این نمایندگان در گلایه‌های خود ابراز کردند که آقای کریمی قدوسی به‌عنوان بیانیه، تذکر یا نامه از آنها امضا گرفته و متاسفانه این امضاها را پیوست طرح سه فوریتی کرده است.»

این عضو هیات‌رئیسه مجلس در ادامه اعلام کرد که هیات‌رئیسه نیز برای بررسی بیشتر موضوع این شکایت را به اداره قوانین مجلس ارجاع داده است.

در میان نمایندگان معترض به انتشار نامشان به‌عنوان امضا‌کننده طرح سه فوریتی، علیرضا سلیمی، نماینده مردم محلات و دلیجان در گفت‌و‌گو با «ایرنا» با اعلام اینکه به هیچ عنوان چنین طرحی را امضا نکرده ام، گفت: «کریمی قدوسی کار نادرستی کرده که امضای برخی دیگر از دوستان را پیوست طرح سه فوریتی کرده است.» علاوه‌بر این حجت‌الله خدایی سوری، نماینده سلسله و دلفان به «ایرنا» گفت: به هیچ عنوان امضاهایی که جمع شده و به این طرح پیوست شده برای تهیه طرح سه فوریتی نبوده است.»

سید محمد بیاتیان نماینده بیجار دیگر نماینده مجلس نیز به «ایرنا» گفت: «نامه‌ای که امضا کردیم مربوط به این بود که تذکری به رئیس‌جمهوری و دولت داده شود تا در سایه تهدید براساس بیانات رهبر معظم انقلاب مذاکره نکنیم.» او این‌گونه ادامه داد که من، آقایان محسن بیگلری، بهروز نعمتی، محمد حسین میرمحمدی و برخی دیگر از نمایندگان این طرح سه فوریتی را امضا نکردیم و معترضیم چون در نامه‌ای که ما امضا کردیم به هیچ عنوان بحث سه فوریتی مطرح نبوده و امضای خود را پس خواهیم گرفت.

از سوی دیگر یوناتن بت کلیا نماینده آشوریان نیز در گفت‌و‌گو با «عصرایران» ضمن اظهار بی اطلاعی از قرار داشتن نامش به‌عنوان امضا‌کننده این طرح گفت: «من چنین چیزی را امضا نکرده‌ام و احتمالا اشتباهی شده باشد.» کارن خانلری، نماینده ارامنه نیز در گفت‌وگو با عصرایران امضای خود پای طرح سه فوریتی را تکذیب کرد.

حال با این توصیفات باید منتظر نظر اداره قوانین مجلس درباره شکایت نمایندگان مبنی بر قراردادن امضای آنها و نیز عاقبت این طرح سه فوریتی ماند.