استقبال آمریکا از همکاری با ایران در مبارزه با «داعش»

در شرایطی که موضوع داعش و نحوه مقابله با آن، بر نشست سران جهان در مقر سازمان ملل در نیویورک و همچنین گفت‌وگوهای ایران و قدرت‌های جهانی درباره برنامه هسته‌ای سایه افکنده است، طی روزهای اخیر شاهد اظهارنظرهای متناقضی از جانب مقامات آمریکایی درباره همکاری ایران در مبارزه با گروه افراطی داعش هستیم. به گزارش بی‌بی‌سی، جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا که هفته گذشته به صراحت اعلام کرده بود به دلیل حمایت تهران از بشار اسد، حضور ایران در کنفرانس بررسی چگونگی مبارزه با داعش مناسب نخواهد بود، این بار در یک تغییر رویکرد آشکار، از مقامات ایرانی خواسته است که در تلاش جهانی علیه داعش نقش داشته باشند.

جان کری که ریاست نشست شورای امنیت سازمان ملل را بر عهده داشت، گفته است ائتلاف برای از میان بردن داعش، صرفا نظامی نیست و جنبه‌های مختلفی دارد که تقریبا همه کشورهای جهان می‌توانند در آن نقش داشته باشند از جمله ایران.

وزیر خارجه آمریکا در شرایطی این سخنان را بیان کرد که وزیر امور خارجه ایران در نشست حضور نداشت. محمد جواد ظریف که تا آخرین لحظات خبرنگاران نمی دانستند در نشست حاضر خواهد شد یا خیر، در اقدامی معنادار به نشست شورای امنیت نرفت و ایران در سطح معاون وزیر خارجه حضور پیدا کرد.

سخنرانی را سید عباس عراقچی ایراد کرد و این در شرایطی بود که برخلاف عرف معمول ایران و آمریکا مبنی بر ترک سالن در زمان سخنرانی دیگری در این گونه نشست ها، جان کری ماند و به سخنرانی معاون وزیر امور خارجه ایران گوش داد.

رفتاری که طبق معمول چند هفته گذشته «تناقض و بلاتکلیفی» را در رفتار آمریکا نسبت به ایران نشان می دهد.

در عین حال دوشنبه هفته گذشته بود که وزیر امور خارجه آمریکا در سخنانی به‌طور غیرمستقیم از همکاری با ایران در مبارزه با نیروهای داعش در عراق استقبال کرد. به گزارش «ایسنا»، کری، در گفت‌وگو با کتی کوریک، خبرنگار گلوبال نیوز یاهو درباره‌ همکاری با ایران در مبارزه با داعش در عراق گفته بود:«چالشی در ایجاد ثبات در منطقه به وجود آمده است. این چالش موجود، به‌طور حتم برای عراق نیز مساله‌ساز بوده زیرا این یک گروه تروریستی است. اجازه بدهید پیش از گفت‌وگو و هرگونه اعلام ببینیم که آیا ایران می‌خواهد با آمریکا همکاری کند یا نه.» این در شرایطی است که در سخنان جدید جان کری، نشانه‌هایی مبنی بر همکاری با ایران در بعد نظامی در عراق برای شکست نیروهای داعش به‌عنوان یک خطر موجود دیده می‌شود.

ایران، غایب بزرگ

همزمان محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران که برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل و گفت‌وگوهای هسته‌ای در نیویورک به‌سر می‌برد، در نشست یک موسسه تحقیقاتی آمریکایی با تشبیه داعش به فرانکشتاین (هیولا) که برخی کشورها آن را خلق کرده‌اند و اکنون برای خودشان دردسرساز شده است، گفت: «نمی‏توان داعش را تنها با حمله‌های هوایی شکست داد.» او همچنین اضافه کرده ‌است که ایران از مداخله نظامی خارجی در عراق حمایت نمی‌کند.

با این حال در نشستی که به میزبانی فرانسه برای هماهنگی در اقدام علیه گروه افراطی داعش برگزار شد، ایران حضور نداشت. عراق از این بابت که ایران به نشست پاریس دعوت نشده بود، ابراز تاسف کرد.

از سوی دیگر خوزه مانوئل گارسیا مارگالو، وزیر امور خارجه اسپانیا نیز با حضور در محل اقامت ظریف، ضمن تمجید از نقش موثر منطقه‎اى ایران، دعوت نکردن از ایران، براى حضور در اجلاس اخیر پاریس را نادرست خواند. وزیر امور خارجه ایران نیز در این دیدار تاکید کرد که آمریکا و غرب با ادامه سیاست‌هاى گذشته خود قادر به حل مساله تروریسم نخواهند بود. ظریف ادامه داد: «نمی‌توان با تروریست‌ها در سوریه مبارزه و به‌طور همزمان در جهت تضعیف دولت مرکزی آن کشور تلاش کرد.» او افزود: «آمریکایی‎ها طی چهار ماه فعالیت‌های وحشیانه داعش در عراق هیچ‌گونه اقدام موثری درجهت مقابله با آنان از جمله قطع کمک‌های مستقیم و غیرمستقیم به آنها نکرده‌اند.»

همکاری ایران با عراق

با وجود اما و اگرهای آمریکا برای حضور ایران در ائتلاف برای مقابله با داعش، جمهوری اسلامی ایران به دلیل داشتن مرز مشترک با عراق، تهدید این گروه برای کشور و همچنین روابطی که با دولت عراق دارد، همواره پیشگام در ارائه کمک به دولت بغداد برای مقابله با تهدیدات نیروهای داعش بوده است.

سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران که عصر جمعه به وقت نیویورک به جای ظریف در نشست شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی تحولات عراق شرکت کرده بود، در سخنانی در همین‌باره گفت: «دولت ایران آمادگی خود را برای کمک به دولت عراق و دولت‌های دیگر که مورد تهدید نیروهای داعش هستند، اعلام می‌کند.»

به گزارش «ایسنا» عراقچی با بیان اینکه مقابله با داعش در لبنان و سوریه نیازمند همکاری با دولت‎ها در این کشورها است، افزود: «جمهوری اسلامی ایران تنها کشوری در منطقه است که برای مقابله با داعش هم این ظرفیت را دارد و هم برای کمک به دولت عراق وارد عمل شده است و با این کشور برای غلبه بر تهدیدات برآمده از داعش همکاری کرده است.» او اضافه کرد: «ما برای حفظ بغداد، اربیل و آمرلی در مقابل نیروهای داعش کمک کرده‌ایم. ما در آنجا به همراه مشاوران و تجهیزات خود بیش از دیگران برای کمک به دولت عراق وارد صحنه شده‌ایم.» به گفته عراقچی، گروه تروریستی معروف به داعش، یک پدیده جدید نیست بلکه همانند گروه‌هایی است که در نتیجه مداخله در عراق و در طول سال‌های اشغال و بی‌ثباتی به وجود آمده و توسعه یافته‌اند. معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه با تاکید بر ضرورت تدوین راهبرد فراگیر برای مقابله با گروه تروریستی داعش، گفت: «هر طرحی برای مقابله با خطرات تروریست‌ها باید در داخل منطقه طراحی شود و استفاده از اقدام نظامی علیه سازمان‎های تروریستی باید همسو با قوانین بین‌الملل و منشور سازمان ملل باشد.»