مذاکرات تحت تاثیر حاشیه‎‌ها

داود هرمیداس باوند استاد دانشگاه همزمان با آغاز نشست ایران و گروه ۱+۵ در نیویورک، دادگاه عمومی اتحادیه اروپا روز پنج‌شنبه ۲۷ شهریور، حکم به لغو تحریم‌هایی داد که اتحادیه اروپا علیه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرده بود. البته حکم این دادگاه، بدوی بوده و اتحادیه اروپا دو ماه فرصت دارد تا درخواست تجدیدنظر کند. در رابطه با اتحادیه اروپا باید به چندین نکته توجه داشت؛ نخست اینکه در اتحادیه اروپا، مانند ایالات متحده آمریکا، کنگره‎ای متشکل از نئوکان‌ها و محافظه‌کاران وجود ندارد و تحت تاثیر لابی اسرائیل نیستند. همچنین خود اسرائیل نیز آن لابی‌ای که در آمریکا دارد را در اروپا ندارد. مساله دیگر این است که دادگاه قضایی اتحادیه اروپا بسیار مستقل است و زمانی که شکایت شد مبنی بر اینکه تصمیم شورای وزیران غیرقانونی است، این دادگاه نیز رسیدگی کرد و متوجه شد که دلایل برای تحریم کافی نیست. شورای وزیران اتحادیه اروپا، اعلام کرده‌اند بانک مرکزی ایران در راستای فعالیت‎های تکنولوژی هسته‌ای، تسهیلاتی را برای دولت فراهم کرده بود. اما چون حکم دادگاه بدوی است فعلا وزیران اتحادیه اروپا یک فرصت دیگر دارند و شاید در این فرصت شرایط فرق کند. البته با توجه به اینکه پیش از این دادگاه اروپا به لغو تحریم‌های بانک ملت و کشتیرانی ایران حکم داده است، دور از تصور نیست که این بار نیز موفق شود در راستای لغو این تحریم‌ها گام مثبتی بردارد. همچنین در هر صورت این اقدام دادگاه اروپا، اثرات جانبی و مثبتی به نفع ایران و اثرات حاشیه‌ای بر مذاکرات هسته‌ای خواهد داشت. در آستانه مذاکرات هسته‎ای، برخی تحولات را شاهد بودیم که متاسفانه خواه ناخواه این گفت‌وگوها را تحت‌الشعاع قرار داده است؛ نخست بحث گزارش مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که در آن مدعی شده ایران برخی تعهداتش را انجام نداده است؛ این گزارش برای ایران و مذاکرات پیامد خوبی نداشت. از دیگر سو تحولات منطقه‎ای و تشکیل ائتلاف عربی-غربی علیه داعش نیز برای جمهوری اسلامی ایران، رویداد خوشایندی نبود زیرا در حال حاضر، رویکرد آمریکا در قبال برخی کشورهای عربی چون عربستان سعودی، کویت و امارات تاحدودی تعدیل شده است و تفاهم‌هایی میان این کشورها و آمریکا برای مبارزه همه‌جانبه علیه داعش پدید آمده است. همچنین از آنجا که از ایران برای حضور در کنفرانس پاریس دعوت نشد، این مساله نیز منجر به تیره شدن فضا علیه تهران شد. درعین‌حال، مبارزه با داعش در سوریه قرار است به مبارزه علیه رژیم بشار اسد منتهی شود؛ لذا با در کنار هم قرار دادن این تحولات و وقایع درمی‌یابیم که اکنون در کل، فضای سیاسی منطقه برای ایران خوشایند نیست. البته با وجود همه این ناملایمات انتظار این است که طرفین مذاکره‌کننده تا مدت تعیین شده به توافق نائل شوند و اجازه ندهند مسائل حاشیه‎ای بر گفت‌وگوها تاثیر بگذارد.