وزرای خارجه گروه ۱+۵ و ایران پس از سه دور مذاکره فشرده در شهر ژنو سوئیس که آخرین دور آن بامداد دیروز یکشنبه پس از چهار روز مذاکره فشرده به پایان رسید، متن توافقنامه‌ای را با عنوان «برنامه مشترک برای اقدام» امضا کردند که متن کامل آن در زیر می‌آید: مقدمه:

هدف این مذاکرات رسیدن به یک راه‌حل جامع مورد توافق و بلندمدت است، به نحوی که تضمین کند برنامه هسته‌ای ایران کاملا صلح آمیز باقی خواهد ماند. ایران اعلام می‌کند تحت هیچ شرایطی به دنبال دستیابی یا گسترش سلاح هسته‌ای نیست. راه‌حل جامع مذکور مبتنی بر این اقدامات اولیه بوده و به یک گام نهایی منجر خواهد شد که دوره زمانی آن مورد توافق قرار گرفته و به رفع نگرانی‌ها می‌انجامد. این راه‌حل جامع، ایران را قادر می‌سازد تا به‌طور کامل از حقوق خود در بهره‌گیری از انرژی هسته‌ای برای اهداف صلح‌آمیز بر اساس مواد مرتبط در معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و با رعایت تعهدات خود بر طبق معاهده از آن برخوردار شود. این راه‌حل جامع متضمن یک برنامه غنی‌سازی با تعریف مشترک و محدودیت‌های عملی و اقدامات شفاف ساز به منظور تضمین ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای است. این راه‌حل جامع به مثابه یک مجموعه منسجم خواهد بود که هیچ بخشی از آن مورد توافق قرار نمی‌گیرد، مگر آنکه در مورد تمامی بخش‌های آن توافق حاصل شود. این راه‌حل جامع شامل یک فرآیند متقابل و قدم‌به‌قدم است و به رفع همه جانبه تمامی تحریم‌های شورای امنیت، تحریم‌های چندجانبه و تحریم‌های یک جانبه مربوط به برنامه هسته‌ای ایران می‌انجامد.

در فاصله میان گام‌های اولیه و گام آخر، گام‌های دیگری از جمله پرداختن به قطعنامه‌های شورای امنیت با هدف پایان رضایت‌بخش بررسی موضوع توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد وجود خواهد داشت. سه کشور اروپایی/ اتحادیه اروپا به اضافه سه (۳+۳ یا ۱+۵) و ایران مسوول نهایی کردن و اجرای قدم‌های مورد توافق میان‌مدت و راه‌حل جامع با حسن نیت خواهند بود. یک کمیسیون مشترک از ۳+۳ و ایران برای نظارت بر اجرای اقدامات میان‌مدت و بررسی مسائلی که ممکن است پدید آیند، تشکیل خواهد شد، در حالی که آژانس مسوولیت راستی‌آزمایی اقدامات مربوط به موضوع هسته‌ای را بر عهده خواهد داشت. این کمیسیون مشترک برای تسهیل حل و فصل مسائل مورد نگرانی گذشته و حال با آژانس همکاری خواهد کرد.

عناصر گام اول

گام اول دارای دوره زمانی شش ماهه خواهد بود و با توافق متقابل قابل تمدید می‌باشد. در این دوره همه اعضا، با حسن نیت، در جهت حفظ فضای سازنده در مذاکرات فعالیت خواهند کرد.

ایران اقدامات داوطلبانه زیر را به انجام خواهد رساند: نیمی از اورانیوم موجود غنی شده ۲۰ درصد را به صورت اکسید ۲۰ درصد برای تولید سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران ذخیره کند. بقیه UF۶ ۲۰ درصد را به مواد کمتر از ۵ درصد رقیق کند. خط برگشت‌پذیر نیز وجود نداشته باشد.

ایران اعلام می‌کند که برای این دوره ۶ ماهه، اورانیوم را به سطح بالاتر از ۵ درصد غنی‌سازی نکند. ایران اعلام می‌کند که فعالیت‌های خود در تاسیسات سوخت هسته‌ای نطنز[۱]، فردو[۲] یا رآکتور اراک[۳] را که توسط آژانس با نام IR-۴۰ شناسایی می‌شود، بیش از این گسترش نخواهد داد.

همانگونه که ایران در برنامه عملیاتی کردن تاسیسات تبدیل مواد، به آژانس اعلام کرده است، با آغاز خط تبدیل مواد UF۶ غنی شده تا ۵ درصد بهUO۲ ، ایران تصمیم دارد موادUF۶ جدیدا غنی‌شده تاسطح ۵ درصد طی ۶ ماه آینده را به اکسید تبدیل کند. محل‌های جدید برای غنی‌سازی ایجاد نمی‌شود. ایران برنامه تحقیق و توسعه (R & D) تحت نظارت، از جمله برنامه تحقیق و توسعه جاری غنی‌سازی خود را که با هدف انباشت اورانیوم غنی شده صورت نمی‌گیرد، ادامه خواهد داد.

عدم بازفرآوری یا ساخت تاسیساتی که توانایی بازفرآوری داشته باشند.

نظارت‌های بیشتر:

ارائه اطلاعات مشخص به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شامل اطلاعات در خصوص طرح‌های تاسیسات هسته‌ای ایران، توصیف ساختمان‌ها در هر یک از سایت‌های هسته‌ای، توصیفی از سطح عملیاتی که در هریک از اماکن که به فعالیت‌های هسته‌ای مشخص اشتغال دارند، اطلاعات در خصوص معادن و تخلیص و اطلاعات در خصوص منابع اولیه.

ارائه پرسشنامه جدید فنی رآکتور اراک به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که توسط آژانس با نام IR-۴۰ شناسایی می‌شود.

اتخاذ گام‌های لازم برای موافقت با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای انعقاد «رهیافت پادمان» در مورد رآکتور اراک که توسط آژانس با نام IR-۴۰ شناسایی می‌شود.

دسترسی روزانه بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به فردو و نطنز با هدف بررسی فایل‌های ضبط‌شده دوربین‌ها در مواقعی که آنها برای بازرسی‌های دوره‌ای موسوم به DIV،IIV ،PIV و بازرسی‌های سرزده در سایت حضور ندارند.

دسترسی هدایت شده بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به:

کارگاه‌های مونتاژ سانتریفیوژ[۴] کارگاه‌های تولید روتور سانتریفیوژ و محل‌های نگهداری و معادن اورانیوم و تخلیص اورانیوم در مقابل، ۳+۳، اقدامات داوطلبانه زیر را انجام خواهند داد:

توقف تلاش برای کاهش خرید نفت خام ایران به نحوی که مشتریان فعلی بتوانند میانگین میزان کنونی خرید نفت خام خود از ایران را کماکان ادامه دهند. بازگشت مبالغ مشخص از عواید فروش نفت ایران در خارج از کشور به ایران. در مورد معاملات نفتی مذکور، تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا بر بیمه و خدمات حمل و نقل مرتبط، تعلیق می‌شوند.

تعلیق تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا بر: صادرات پتروشیمی ایران و نیز تعلیق تحریم‌ خدمات مرتبط[۵] طلا و فلزات گرانبها و تعلیق تحریم‌ خدمات مرتبط تعلیق تحریم‌های آمریکا بر صنعت خودرو و تعلیق تحریم‌های خدمات مرتبط صدور گواهی عرضه و نصب قطعات یدکی برای ایمنی پرواز هواپیماهای غیرنظامی ایران و خدمات مرتبط. صدور گواهی بازرسی‌های مرتبط با ایمنی و تعمیرات در ایران و همچنین خدمات مرتبط[۶] عدم صدور قطعنامه‌های جدید تحریم هسته‌ای توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد

عدم صدور قطعنامه‌های جدید تحریم هسته‌ای از سوی اتحادیه اروپا دولت آمریکا، در چارچوب اختیارات قانونی رییس‌جمهور و کنگره از تحمیل تحریم‌های جدید هسته‌ای خودداری خواهد کرد.

یک کانال مالی به منظور تسهیل تجارت امور انسان‌دوستانه برای تامین نیازهای داخلی ایران با استفاده از درآمدهای نفتی ایران در خارج از کشور ایجاد خواهد شد. تجارت امور انسان‌دوستانه شامل مراودات تجاری مرتبط با تولیدات غذایی و کشاورزی، دارو، تجهیزات دارویی و مخارج پزشکی بیماران خارج از کشور خواهد بود. این کانال مالی شامل بانک‌های خارجی مشخص و بانک‌های ایرانی غیر تحریم شده خواهد بود که به‌هنگام ایجاد این کانال مالی مشخص خواهند شد.

کانال مزبور همچنین موارد زیر را دربر می‌گیرد:

نقل و انتقال‌های مالی مورد نیاز برای پرداخت تعهدات ایران به سازمان ملل متحد، پرداخت مستقیم شهریه به دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها برای دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج از کشور تا مبلغ توافق شده برای یک دوره شش ماهه.

افزایش آستانه برای اخذ مجوزهای اتحادیه اروپا جهت تبادلات مالی تجارت موارد غیرتحریمی تا مبلغ مورد توافق.

عناصر گام نهایی راه‌حل جامع*

گام نهایی راه‌حل جامع که اعضا قصد دارند مذاکره در خصوص آن را در کمتر از یک سال بعد از تصویب این سند، به پایان رسانده و اجرای آن را شروع کنند، عبارتند از:

دارای دوره زمانی بلندمدت مشخصی خواهد بود که مدت آن مورد توافق قرار خواهد گرفت.

بیانگر حقوق و تعهدات اعضای معاهده عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای و موافقت‌نامه‌های پادمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد.

به‌طور همه‌جانبه تحریم‌های هسته‌ای شورای امنیت سازمان ملل متحد و تحریم‌های چندجانبه و تحریم‌های ملی را برداشته و از جمله گام‌هایی برای دسترسی به حوزه‌های تجاری، فن‌آوری، مالی و انرژی را بر مبنای یک برنامه تنظیمی که در خصوص آن توافق به عمل خواهد آمد؛ اتخاذ کند.

متضمن یک برنامه غنی‌سازی باشد که توسط طرفین تعریف می‌شود، برنامه‌ای که شاخصه‌های آن با موافقت طرفین و منطبق با نیازهای عملی، با محدودیت‌های مورد توافق در خصوص دامنه و سطح فعالیت‌های غنی‌سازی، ظرفیت غنی‌سازی، محل‌هایی که در آن غنی‌سازی انجام می‌شود و ذخایر اورانیوم غنی شده برای دوره زمانی که مورد توافق قرار می‌گیرد، تعیین می‌گردد.

نگرانی‌های مرتبط با رآکتور اراک را که توسط آژانس با نام IR-۴۰ شناخته می‌شود، کاملا برطرف کند. بازفرآوری یا احداث تاسیساتی که قادر به بازفرآوری باشد، ایجاد نخواهد شد.اقدامات شفاف ساز و با نظارت بیشتر مورد توافق را به طور کامل به اجرا درآورد. پروتکل الحاقی در چارچوب اختیارات رییس‌جمهور و مجلس شورای اسلامی تصویب و به اجرا درآید. شامل همکاری بین‌المللی هسته‌ای غیرنظامی باشد که این همکاری‌ها از جمله در خصوص دستیابی به رآکتورهای مدرن آب سبک قدرت و تحقیقاتی و تجهیزات مرتبط و نیز عرضه سوخت هسته‌ای مدرن و برنامه‌های تحقیق و توسعه (R&D) مورد توافق می‌باشد.

به دنبال اجرای موفق گام نهایی راه‌حل جامع و با سپری شدن کامل دوره زمانی گام نهایی، با برنامه هسته‌ای ایران مانند برنامه هر کشور غیرهسته‌ای دیگر عضو NPT رفتار خواهد شد.

پاورقی

* در خصوص گام نهایی و هر یک از گام‌های میانی، این اصل اساسی که «تا در مورد همه چیز توافق نشود، در خصوص هیچ چیزی توافق حاصل نشده است» اعمال می‌شود.

[۱] به این معنی که طی شش ماه، ایران به سانتریفیوژهایی که نصب شده اند ولی غنی‌سازی اورانیوم انجام نمی‌دهند گاز UF۶ تزریق نکند. سانتریفیوژهای اضافی نصب نکند. ایران اعلام می‌کند که طی شش ماه اول سانتریفیوژهای موجود را با سانتریفیوژهایی از همان نوع جایگزین می‌کند.

[۲] در چهار آبشار سایت فردو که در حال حاضر غنی‌سازی اورانیوم انجام می‌دهند، از این پس غنی‌سازی بالای ۵ درصد انجام نخواهد گرفت و ظرفیت غنی‌سازی افزایش نخواهد یافت. گاز UF۶ به دوازده آبشار دیگر تزریق نمی‌شود تا در وضعیت غیرعملیاتی باقی بمانند. بین آبشارها اتصال وجود نخواهد داشت. ایران اعلام می‌کند که طی شش ماه اول، سانتریفیوژهای موجود را با سانتریفیوژهای همان نوع جایگزین می‌کند.

[۳] ایران اعلام می‌کند که برای رفع نگرانی‌های مربوط به احداث رآکتور اراک برای شش ماه به رآکتور سوخت تزریق نخواهد شد، یا آب سنگین را به سایت رآکتور منتقل نمی‌کند و سوخت جدید را آزمایش نکرده یا سوخت بیشتر برای رآکتور تولید نخواهد شد و تجهیزات اصلی باقی مانده نصب نخواهد شد.

[۴] مطابق برنامه‌های ایران، تولید سانتریفیوژ در ایران در این شش ماه مخصوص به جایگزینی سانتریفیوژهای آسیب دیده خواهد بود.

[۵] «تحریم خدمات مرتبط» به معنی هرگونه خدمات موضوع تحریم‌های اجرایی آمریکا یا اتحادیه اروپا، از قبیل بیمه، حمل و نقل یا مالی می‌باشد، تا جایی که هر یک از خدمات مذکور، مرتبط با تحریم بوده و برای تسهیل نقل و انتقالات مالی مورد نظر لازم باشد. این خدمات می‌تواند شامل نهادهای ایرانی تحریم نشده باشد.

[۶] رفع تحریم‌ها می‌تواند دربرگیرنده هر خط هوایی ایرانی تحریم نشده و نیز ایران ایر شود.