زهرا واعظ: طی ۶ماه ابتدای سال جاری بالغ بر ۳۵هزار میلیارد ریال یارانه برای کالاهای اساسی و خدمات پرداخت شده است که این رقم حدود ۶۸درصد اعتبار مصوب است.

به گزارش هفته‌نامه «برنامه» ارگان معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهوری، براساس قانون بودجه سال ۱۳۸۶ کل کشور ۷/۵۲۲۵۷‌میلیارد ریال (۸درصد بودجه عمومی سال جاری) برای یارانه کالاها و خدمات اساسی اختصاص یافته است. بر اساس بند الف تبصره ۱۵قانون بودجه برای خرید و تبدیل گندم به آرد و نان و تامین یارانه آرد مبلغ ۲۵۰۶۲میلیارد ریال بر اساس پیشنهاد وزارت بازرگانی و وزارت رفاه و تامین‌اجتماعی و تصویب شورای اقتصاد به عنوان یارانه آرد در اختیار سازمان حمایت مصرف‌کنندگان وتولید‌کنندگان قرار خواهد گرفت تا به دستگاه‌های اجرایی ذیربط پرداخت شود.

براساس تبصره ۱۵قانون بودجه دولت مکلف است برای جلوگیری از تاخیر در پرداخت‌ بهای گندم خریداری‌شده از کشاورزان با قیمت تضمینی، ۱۰۰درصد اعتبار را حداکثر تا اول شهریورماه تخصیص دهد و پرداخت کند که تخصیص مزبور به صورت صد درصد انجام شده است. همچنین تا ۹ مهرماه حدود ۱۰۹۸۰هزار تن گندم مازاد بر نیاز از کشاورزان خریداری شده و در مجموع ۲۳۵۱۷میلیارد ریال بابت آن پرداخت شده است.

این گزارش می‌افزاید: به استناد بند «ج» تبصره ۱۵ قانون بودجه، مبلغ ۷/۱۳۳۸۵میلیارد ریال برای تعیین و تامین کالاهای یارانه‌ای کالابرگی و غیرکالابرگی مردم و حمایت از اقشار محروم و هدفمند کردن یارانه‌ها به پیشنهاد مشترک وزارت بازرگانی و رفاه و تصویب شورای اقتصاد به عنوان یارانه‌ از طریق سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در اختیار دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط قرار می‌گیرد.

از سوی دیگر به منظور افزایش یارانه مواد غذایی خانواده‌های کم‌درآمد، زنان و کودکان بی‌سرپرست و مددجویان کمیته امداد و سازمان بهزیستی معادل ۳۵درصد از اعتبارات پیش‌بینی شده ردیف ۵۰۳۶۵۹ اختصاص می‌یابد که شامل ۲/۶۴۳۶میلیارد ریال بابت برنج، روغن و شکر کالابرگی، ۵/۲۶۶۸میلیارد ریال بابت شیر خانوار، ۱۲۹۳میلیارد ریال بابت شیر مدارس و ۱۰۴میلیارد ریال بابت هزینه حمل کالاهای اساسی روستایی و عشایری است. همچنین با تصویب شورای اقتصاد مقرر شده است ۲۸۸۰میلیارد ریال به صورت بن نقدی خرید مواد غذایی (یا کارت اعتباری) با سرانه ۳۲۰هزار ریال در اختیار ۹میلیون نفر از جامعه هدف قرار گیرد که طی ۶ماه ابتدای سال‌جاری ۱۵۰۶میلیارد ریال در اختیار دستگاه‌های مباشر قرار گرفته است. این گزارش خاطرنشان می‌سازد: به منظور تامین کالاهای موردنیاز دانشگاه‌ها، مراکز آموزشی و دستگاه‌های اجرایی مبلغ ۲۴۲۵میلیارد ریال در اختیار وزارت بازرگانی قرار می‌گیرد. همچنین برای تامین یارانه نهاده‌ها و عوامل تولید کشاورزی مبلغ ۸۶۸۱میلیارد ریال در اختیار دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط قرار می‌گیرد که تاکنون ۵۰درصد اعتبار مصوب پرداخت شده است.

براساس این گزارش، حدود ۷۲درصد یارانه کالاهای اساسی به کالاهای مصرفی و کمتر از ۲۲درصد به کالاهای تولیدی و خدماتی اختصاص یافته که در میان کالاهای مصرفی بالغ‌بر ۶۰درصد به یارانه آرد و گندم اختصاص دارد.

در‌حال‌حاضر و با توجه به شیوه فعلی پرداخت یارانه به کالاهای اساسی، حجم به نسبت بالایی از بودجه عمومی دولت (۸درصد) صرف پرداخت یارانه به افراد و طبقاتی از جامعه می‌شود که شاید به لحاظ اقتصادی و رفاه اجتماعی در وضعیتی قرار داشته باشند که هیچ‌گونه نیازی به استفاده از یارانه ندارند و تداوم این روش باعث اتلاف منابع و تخصیص غیرمناسب اعتبارات یارانه‌ای خواهد شد. از سوی دیگر، سازوکار قیمت‌گذاری کالاها و خدمات یارانه‌ای به گونه‌ای است که تفاوت زیاد قیمت کالاهای مشمول یارانه با قیمت‌های بازار، زمینه فساد و قاچاق را فراهم می‌کند که خود به خود صرفه‌جویی نکردن بسیاری را به همراه دارد. از این رو، انجام اقدام‌های اساسی در خصوص اصلاح شیوه پرداخت یارانه کالاهای اساسی گام موثری در استفاده بهینه از منابع و امکانات و ایجاد عدالت اجتماعی محسوب می‌شود. از جمله این اقدام‌ها می‌توان به شناسایی و تفکیک خانوارهای نیازمند، طبقه‌بندی کالاهای یارانه‌ای و اصلاح نظام قیمت‌گذاری کالاها و تغییر شیوه پرداخت‌ها اشاره کرد.