مارکو یک هنرمند جهانی بود

نگاه سوم- آیدین آغداشلو، نقاش و محقق در مراسم بزرگداشت مارکو گریگوریان، از نقاشان پیشکسوت ایران و ارمنستان که یکشنبه شب در موزه هنرهای معاصر ایران برگزار شد، به ذکر ویژگی‌های کار وی پرداخت و گفت: «مارکو به گروهی از هنرمندان پیشگام تعلق داشت که بلافاصله بعد از نسل اول سال‌های ۱۹۵۶ و ۵۷ کار مدرنیسم را آغاز کردند. او به گروهی تعلق داشت که متاسفانه در شروع کار خود بی‌مخاطب کار کردند. اما همین‌قدر می‌دانم، در جامعه کوچکی که ساخته بودند، در یک آمد و شد ذهنی، هنری و معنوی پاسخ‌های محدودی دریافت می‌کردند.»

وی به معروف‌ترین نقاشی گریگوریان با نام آشمیس اشاره کرد و آن را شگفت‌انگیز خواند و گفت: وقتی کارهای گلی خود را شروع کرد، نشان داد که او پرتکاپو و آرام است که در این مسیر به کارهای گلی بهای بیشتری داد.

آغداشلو همچنین در مورد دلیل تمایز گریگوریان و تناولی توضیح داد: «اووتناولی به این دلیل متمایز هستند که عناصر جزئی را متمایز کردند. یک قفل، کلید و....» آغداشلو در پایان با اشاره به حضور گریگوریان در سینما اظهار داشت: «مارکو مدتی در سینما کارکرد و چه هنرپیشه جذابی بود».

محمد احصایی، طراح گرافیست نیز در بخش دیگری از این مراسم جمع‌آوری تابلوهای نقاشی قهوه‌خانه‌ای را نکته جذاب شخصیت گریگوریان ذکر کرد: «او دین و کیش دیگری داشت اما آثار نقاشی قهوه‌خانه‌ای را جمع کرد و تاکید داشت که این آثار را ببیند.»

ژانت لازیاریان، منتقد آثار هنری هم گریگوریان را یک هنرمند جهانی قلمداد کرد: «درست است که مارکو به کشورهای ارمنستان و ایران تعلق داشت اما او یک هنرمند جهانی بود.»

وی در ادامه به تلاش مارکو برای نشان دادن آثارش در ایران اشاره کرد و گفت: «سال ۲۰۰۰ قرار شد نمایشگاهی از آثار مارکو را در موزه هنرهای معاصر برپا کنیم. این نمایشگاه شامل کارهای ۳۵ هنرمند ارمنی و ۱۰هنرمند ایرانی بود که مارکو نیز جز هنرمندان ایرانی شرکت کرد. مارکو با سه قطعه کار نسبتا کوچک به فرودگاه آمد اما چون شناسنامه ایرانی نداشت مدارک او را قبول نکردند او برگردانده شد ولی او آثارش را به هنرمندان دیگر ارائه کرد تا در ایران نشان داده شود.»

لازاریان در پایان خاطرنشان کرد برخلاف آنچه می‌گویند مارکو همواره دوست داشت به ایران بیاید و حتی به کنسولگری ایران مراجعه کرد اما متاسفانه این امر میسر نشد.