سقوط کم‌سابقه بازارهای سهام

دنیای‌اقتصاد- بازارهای سهام آمریکا و اروپا هفته گذشته را با سقوط کم‌سابقه‌ای به پایان رسانید که باعث مداخله بانک‌های مرکزی تاحدی شد که از زمان سقوط پس از حملات ۱۱ سپتامبر بی‌سابقه است. شاخص سهام داوجونز نیویورک در روز پنج‌شنبه ۳۸۷ واحد (۳درصد) و در روز جمعه ۳۱واحد دیگر سقوط کرد و شاخص سهام لندن نیز در روز پنج‌شنبه ۲درصد افتاد.

علت اصلی سقوط بازارها، سقوط سهام مربوط به موسسات مالی فعال در بازار وام بود که به دلیل ناتوانی دریافت‌کنندگان وام مسکن از پرداخت اقساط ماهانه وام، ارزش سهام آنها رو به نزول گذاشت. بازنده بزرگ سقوط آخر هفته در نیویورک، شرکت «گلدمن ساکس» بود که ۶درصد از ارزش سهام خود را در روز پنج‌شنبه باخت.

در آمریکا مانند بسیاری از کشورهای صنعتی، بخش عمده‌ای از پول لازم برای خرید مسکن به وسیله بانک‌ها و موسسات مالی تامین می‌شود و متقاضیان خرید مسکن با دریافت وام صاحب‌خانه می‌شوند.

اعتبارهایی که برای خرید مسکن پرداخت می‌شود، مدام در حال افزایش است ولی بر اساس گزارش‌ها، برخی از آمریکایی‌هایی که با وام‌های موسسات مالی و بانکی صاحب خانه شده‌اند، به خاطر بالا رفتن نرخ بهره نتوانسته‌اند اقساط وام‌های خود را بپردازند.

ناتوانی در پس دادن وام و کوتاهی در بازپرداخت اقساط وام مسکن، باعث شده است موسسات مالی نتوانند تاخیر در بازپرداخت وام‌های مسکن را جبران کنند. از همین رو موسسات مالی و اعتباری از بیم زیان مالی بیشتر، از دادن وام و اعتبارهای تازه خودداری می‌کنند و کمبود اعتبار نیز وضعیت را پیچیده‌تر کرده است.

این وضعیت باعث کاهش ارزش سهام بانک‌ها، موسسات اعتباری و برخی شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای سهام شده است.

بازار مسکن به صورت سنتی یکی از بزرگ‌ترین بخش‌های اقتصادی است که گردش مالی آن بسیار بالا است و از آنجا که بخش عمده منابع مالی خرید مسکن از اعتبارات و وام‌های موسسات مالی تامین می‌شود، سهم منابع مالی بانک‌ها و موسسات مالی در این بازار بسیار بالا است.

در دو روز اخیر نبض بازارهای بورس در سراسر جهان، از شرق دور تا آمریکا و اروپا به وضعیت بازار مسکن آمریکا وصل شده و گزارش‌ها نشان می‌دهد که ارزش سهام در بازارهای بورس همچنان در حال کاهش است.

ناتوانی در پس دادن وام و کوتاهی در باز پرداخت وام‌های مسکن، باعث شده که در درازمدت، موسسات مالی، نتوانند تاخیر در بازپرداخت وام‌های مسکن را جبران کنند.

بانک‌های بزرگ اروپایی و آسیایی وارد عمل شده‌اند تا مانع از اختلالاتی شوند که بحران اعتباری بازار مسکن ممکن است در اقتصاد جهانی ایجاد کند.

بانک‌ها و موسسات مالی بزرگ جهانی، برای جلوگیری از بروز رکود در بازار که ممکن است در نتیجه کاهش سطح اعتبارات در بازار رخ دهد، مبالغ زیادی پول به بازارهای محلی و منطقه‌ای واریز کرده‌اند.

تزریق بیشتر از ۲۰۰‌میلیارد دلار از سوی بانک مرکزی اروپا و بیشتر از هشت میلیارد دلار از سوی بانک مرکزی ژاپن، نمونه‌هایی از دخالت در بازارهای مالی برای جلوگیری از گسترده شدن بحران و جهانی شدن آن است.

با وجود تلاش گسترده‌ای که برای محدود کردن پیامدهای ناشی از بحران اعتبارات مالی مسکن در آمریکا، در سراسر جهان انجام شده، اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که ‌این اقدامات نتوانسته مانع از کاهش قیمت سهام در بازارهای جهان شود.

برخی کارشناسان بر این باورند که حضور گسترده بانک‌ها و تزریق حجم عظیمی از منابع مالی، به جای آنکه آرامش را به بازار بازگرداند، ممکن است به نگرانی بیشتر دامن بزند.به عقیده‌ این کارشناسان، واکنش و حساسیت بازارهای مالی جهانی به‌این دلیل نیست که همه ‌این بازارها از بحران مالی مسکن در آمریکا زیان دیده‌اند، بلکه عمده‌ این عکس‌العمل‌ها به‌این نگرانی بر می‌گردد که مشکلات ناشی از اعتبارات مسکن در آمریکا ممکن است به دیگر نقاط جهان نیز سرایت کند.

گزارش‌ها، از افت بیشتر قیمت سهام در بازارهای جهانی حکایت دارد و به گفته کارشناسان، اقداماتی که برای مقابله با کاهش اثرات مشکلات بازار مسکن آمریکا انجام شده، هنوز نتوانسته آرامش را به بازارهای مالی و اعتباری بازگرداند.

بانک‌های مرکزی کشورهای آسیایی نیز برای جلوگیری از تبدیل بحران ادامه دار وام مسکن آمریکا به یک بحران مالی جهانی، وارد عمل شده‌اند. در همین ارتباط و پس از آنکه قیمت‌های سهام در توکیو حدود سه درصد سقوط کرد، بانک مرکزی ژاپن بیش از هشت میلیارد دلار به بازارهای مالی تزریق کرد.

بانک ذخایر استرالیا نیز به دلیل آنکه بازارهای سهام این کشور به همین میزان سقوط کرد، وارد عمل شد.

در اولین ساعات صبح جمعه شاخص سهام در هنگ‌کنگ نیز بیش از ۳درصد سقوط کرد.