کریستین ساینس مانیتور با اشاره به حمایت ایران از دولت افغانستان تصریح کرد که نفوذ در حال گسترش ایران فراتر از مرزهای خود، همراه با دنبال کردن فناوری هسته‌ای، اروپا و آمریکا را در وضعیت هشدار قرار داده است.

به گزارش خبرگزاری مهر، این روزنامه آمریکایی در تحلیلی با بیان این مطلب در اشاره به مواضع اخیر بوش و کرزای در قبال ایران و حمایت قاطع رییس‌جمهوری افغانستان از نقش سازنده و مثبت تهران، نوشت: هم‌اکنون نقش‌آفرینی ایران در افغانستان تحت بررسی دقیقی قرار می‌گیرد. این مساله عامل اختلاف بین جرج بوش رییس‌جمهوری آمریکا و حامد کرزای همتای افغان وی در دیدار آنها در کمپ دیوید بود. کرزای پیش از دیدار خود با بوش در گفت‌وگو با شبکه خبری سی ان ان خاطر نشان کرده بود: ایران یک کمک‌کننده و راه‌حل بوده است. اما مقام‌های دولت آمریکا با این گفته موافق نیستند. بوش در تاریخ ۶ آگوست اعلام کرد که این مسوولیت بر عهده ایران است که ثابت کند یک عامل بی‌ثبات‌کننده در افغانستان نیست.

کارشناسان و تحلیلگران افغانی هر دوی این دیدگاه‌ها را درست می‌دانند و به تلاش‌های ایران در ایفای این دو نقش اشاره می‌کنند: حمایت از دولت کرزای و همچنین ایجاد اطمینان از اهداف راهبردی خود در منطقه و فراتر از آن.

امین تارزی مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه نیروی تکاوران دریایی افغانستان ادعا کرد: ایرانیان می‌گویند ما همکاری می‌کنیم، اما اگر اروپا و آمریکا به اقدام تهدید کننده خود علیه برنامه هسته‌ای ایران ادامه ‌دهند، می‌توانیم دردسرهایی بزرگتر از عراق ایجاد کنیم.

در بخش دیگری از این تحلیل آمده است: با سقوط طالبان در سال ۲۰۰۱، ایران یک همسایه سودمند برای افغانستان بوده ، صلح را در مرز خود با این کشور حفظ کرده و در طرح‌های مختلف توسعه در این کشور به ویژه در استان مرزی هرات مشارکت کرده است.

سلطان احمد باهین سخنگوی وزارت امور خارجه افغانستان گفت: با توجه به اینکه ایران و طالبان با هم دشمن بودند، ایران از سقوط طالبان نیز سود برد.

محمد رفیق شهیر رییس شورای افراد حرفه‌ای (یک گروه از تحلیلگران و تاجران در هرات) گفت: ایران در حال ایفای دو نقش است. سیاست اول حمایت از دولت افغانستان است، زیرا آن را به یک دولت افراطی از سوی طالبان ترجیح می‌دهد. نقش دوم هم سیاست ضد آمریکایی است: هر آنچه را بتواند برای شکست آمریکایی‌ها در اینجا انجام دهد، انجام خواهد داد.

به نوشته این روزنامه، روابط افغانستان با ایران در شش سال گذشته صمیمانه و حتی استثنایی بوده است. پروفسور تارزی گفت: در سال‌های گذشته، ایران از سوی همه طرف‌ها به عنوان یک همسایه الگو و نمونه مطرح شده است.

کارشناسان می‌گویند: این یکی از دلایلی است که چرا کرزای نمی‌خواهد وارد جنگ لفظی با ایران شود. وی نمی‌تواند یک هم‌پیمان نزدیک و صلح‌جو را کنار بگذارد. اما برخی مقام‌های دولت افغانستان هم‌اکنون در حال ابراز نگرانی نسبت به آن چیزی هستند که آن را تلاش‌های محتاطانه و سنجیده ایران برای نفوذ در افغانستان می‌دانند.