ژانر کمدی به بیراهه رفته است

نگاه سوم- « قاعده بازی» چهارمین ساخته احمدرضا معتمدی پس از فیلم‌های موفق «دیوانه از قفس پرید»، «هبوط» و «زشت و زیبا» یک کمدی متفاوت در سینمای ایران محسوب می‌شود. اکبر عبدی، داریوش ارجمند، انوشیران ارجمند، سعید‌ پورصمیمی، گوهر خیراندیش، علی‌رضا خمسه، جمشید هاشم‌پور، داوود منفرد، کیومرث ملک‌مطیعی، مهران رجبی، هوشنگ حریرچیان، شهرام قائدی و... از جمله بازیگران «قاعده بازی» هستند. اکران «قاعده بازی» در جشنواره فیلم فجر با واکنش‌های منفی منتقدان همراه بود و به همین دلیل این فیلم که در جشنواره به مدت ۱۲۰دقیقه اکران شد با ۳۰دقیقه حذف و به مدت ۹۰دقیقه در سینماهای کشور اکران می‌شود. این فیلم در ژانر اجتماعی قرار دارد و داستان آن درباره مردی است که دو زن، یکی از محلات پایین شهر و یک زن نیز در محلات بالای شهر زندگی می‌کنند و هر کدام از این زنان فرزندانی دارند که از وجود یکدیگر بی‌خبر هستند و... . روز گذشته کارگردان این فیلم در نشستی در خبرگزاری فارس درباره فیلم صحبت کرد که در ادامه می‌خوانید. کارگردان فیلم «قاعده بازی» گفت: یکی از دلایل ساخت این فیلم، دغدغه‌ای بود که نسبت به بیراهه ‌رفتن ژانر کمدی در سینما و تلویزیون داشتم و این نقیصه، مرا مثل افراد دیگری که یک مقدار به سینما جدی‌تر نگاه می‌کنند، رنج می‌داد.

«احمدرضا معتمدی» درباره رویکرد تازه خود به سینمای کمدی، گفت: به عنوان یک سینماگر، طبیعتا باید نسبت به ژانرهای مختلف سینمایی حساسیت داشته باشم به خصوص ژانر کمدی، مقداری به بیراهه رفته است.

وی افزود: این معضل در تلویزیون هم وجود دارد و حداقل می‌توانیم بگوییم که بخش عمده‌ای از این رویکرد چه درتلویزیون و چه در سینما، اصلا کمدی نیست. یعنی با جمع آوری یک مشت

اس. ام.اس، لطیفه و شوخی کلامی، سرهم کردن و فیلمبرداری از آنها در موقعیت‌های مختلف، سینمای کمدی ایجاد نمی‌شود.

کارگردان «قاعده بازی» ادامه داد: به هرحال این نقیصه در سینمای کمدی ایران، وجود دارد و این مرا هم مثل افراد دیگری که یک مقدار به سینما جدی‌تر نگاه می‌کنند، رنج می‌داد.

کارگردان «قاعده بازی» در ادامه یادآور شد: در سینمای ایران کمابیش فیلم‌های خوبی در زمینه کمدی ساخته شده که به سینمای کمدی کلاسیک نزدیک شده است. در این بین می‌توانم به فیلم «خانه آقای حقدوست» در سال ۱۳۵۸ اشاره کنم یا از فیلم‌هایی مثل اجاره‌نشین‌ها و تحفه‌ها نام ببرم. فیلم‌هایی بودند که دراین زمینه کارشدند و فیلم‌های خوبی هم بودند. من در «قاعده بازی» همه تلاش خودم را انجام دادم که ازاین فیلم‌ها یک قدم جلوتر بروم. حال این‌که چقدر موفق بوده‌ام، باید تماشاگر قضاوت کند.

این کارگردان درباره شوخی‌های فیلمش گفت: برای درآوردن شوخی‌های تصویری فیلم، طرح‌های زیادی داشتیم که بخش زیادی ازاین شوخی‌ها، قابل اجرا اصلا نبود یعنی اصولا با امکانات موجود ما نمی‌‌توانسیتم از همه آنها استفاده کنیم. برای اجرای این جلوه‌های ویژه، با کمک متخصصین امر، آنهایی‌ که درسینمای خارج از کشور کارکرده بودند و با چگونگی اجرای این افکت‌ها بیشتر آشنایی داشتند، بخشی از آنها را توانستیم اجرا کنیم که البته با خطرات زیادی همراه بود.

معتمدی درباره بازیگران فیلمش گفت: در بخش بازیگری، یکسری بازیگران ما مثل عبدی، خمسه و لولایی کار کمدی کرده بودند؛ اما یکسری از آنها اصلا کار کمدی نکرده بودند، مثل جمشید هاشم‌پور. این دسته از هنرمندان فیلم «قاعده بازی» هم داشتند کار کمدی می‌کردند و هم اینکه نوعی هجویه برآثار قبلی خودشان بود، یعنی آدمی که در آثار قبلی‌اش، کاراکترهایی در اوج توانایی را بازی می‌کرد، حالا باید درکاراکتری که در اوج ناتوانی قرار داشت، به ایفای نقش می‌پرداخت. کاراکتری که نقص بدنی زیادی داشت و باید این حس و حال را منتقل می‌کرد، به علاوه اینکه ما در «قاعده بازی» چیزی حدود بیست بازیگر داشتیم واین مجموعه بازیگران، ازابتدا تا انتهای فیلم بودند، یعنی اینگونه نبود که در یک سکانس بیایند و بروند که اینها عمدتا از طریق ری‌اکشن‌ها این حس و حال کمدی را منتقل می‌کردند.

من واقعا دوست دارم منتقدین با دقت بیشتری «قاعده بازی» را ببینند و ببینند مثلا ما دریک سکانس به کنش یک بازیگر پرداختیم و چگونه نوزده بازیگر دیگر با ری‌اکشن‌های صحیح این مسیر را از نقطه آ به نقطه ب منتقل کردند.

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو اظهار داشت: فیلمنامه «قاعده بازی» از چهار الی پنج سال پیش طراحی شده و یک خط قصه داستانی دارد که آثار کمدی دنیا را به یک نحوی در برمی‌گیرد.

وی در پایان این نشست گفت: من با مقطع اکران «قاعده بازی» مشکلی ندارم و از این مقطع راضی هستم، چون به هرحال همه فیلم‌ها، در زمینه اکران یک حق‌السهم دارند و توزیع این حق‌السهم به همه فیلم‌ها، دشوار است. می‌دانم که مسئولین تلاش می‌کنند تا شرایط مساعدی برای همه فیلم‌ها، پیش بیاید. حال ممکن است سهم نمایش عمومی به فیلمی کمتر یا بیشتر برسد.