وضعیت آلومینیوم در جهان

مترجم: آذر حمیدیان

این تصور که آلومینیوم صرفا یک فلز کم ارزش خاکستری رنگ است امروزه یک عقیده چکش خورده قدیمی محسوب می‌شود. یک جریان تاثیرگذار از ادغام‌ها، مزایده‌ها و مناقصه‌ها توانست شکل صنعتی را که ثابت شد مانند محصول نهایی‌اش چکش‌خور و آسیب‌پذیر است، متحول سازد. روز دوازدهم جولای، ریوتینتو، یکی از بزرگترین شرکت‌های معدنی جهان، با پیشنهاد خرید نقدی شرکت آلکان، یک رقیب کانادایی، به مبلغ ۱/۳۸میلیارد دلار توانست پیشنهاد ۲۰۷میلیارد دلاری شرکت آلکوآرا با شکست روبه‌رو کند. این معامله ریوتینتو را به بزرگترین تولیدکننده آلومینیوم جهان تبدیل خواهد کرد. پس از آن شرکت روسی روسال قرار می‌گیرد که خود در ادغامی در ماه مارس شرکت داشت. تحولات در این زمینه چنان عجیب است که ممکن است حتی به خرید خود شرکت آلکوآ منجر شود.

تصور می‌رود که شرکت بی‌اچ‌پی بیلیتون که یک غول معدنی انگلیسی- آمریکایی است و بر انبوهی از پولی تکیه زده که از قیمت‌های بالای فلزات به دست آمده است با پیشنهاد ۴۰میلیارد دلاری قصد خرید این تولیدکننده آمریکایی آلومینیوم را دارد.

چه توضیحی در پس همه این معاملات وجود دارد؟ رییس ریوتینتو، به نام تام آلبانیز مطمئن است که پول هنگفتی که صرف خرید آلکان می‌شود تا حدود زیادی به خاطر وضعیت چین مورد تایید قرار گرفته است. انتظار می‌رود این کشور در سال‌جاری ۵/۱۲میلیون تن آلومینیوم از مصرف ۴۰میلیون تنی کل جهان را به خود اختصاص دهد. اما اگر چه تقاضای چین باعث شده است، قیمت آلومینیوم نسبت به ۱۸ ماه پیش دو برابر شود، اما چند ماه است که این قیمت در حدود هر تن ۲۷۰۰۰دلار ثابت مانده است.

اینکه این وضع به کجا می‌انجامد و قیمت‌ها چه سرنوشتی می‌یابد موضوع بحث‌های بسیار زیاد است.

تا چند سال پیش، چین تنها وارد کننده آلومینیوم بود. اما پس از آن هم تولید و هم مصرف به حد انفجار رسید تا تقاضای این اقتصاد در حال گسترش را پاسخگو شود. ولی واقعیت این است که تولید از مصرف پیشی گرفت و همین موضوع چین را به یک صادرکننده صرف تبدیل کرد.

جیم لنون، تحلیلگر بانک مکواری می‌گوید که کارخانجات آلومینیوم بسیار سریعتر از هر جای دیگر دنیا می‌تواند در چین ساخته شود وبه علاوه هزینه ساخت آن حدود یک‌چهارم سایر نقاط جهان است.

چین چالکو یکی از غول‌های آلومینیوم را در خود جای داده است. به علاوه بیش از یک‌سوم کارخانجات ذوب آلومینیوم در چین قرار دارند اگر چه هزینه تاسیس کارخانجات در چین بسیار پایین است، اما هزینه‌های تولید آلومینیوم در این کشور یکی از بالاترین ارقام در سطح جهان است.

چین بر آلومینیوم گرانقیمت وارداتی تکیه می‌کند یعنی نوع پالایش شده اوره‌ای که آلومینیوم از آن تهیه می‌شود. چین برای ذوب این ماده از میزان قابل توجهی انرژی استفاده می‌کند.

این انرژی به طور میانگین یک‌سوم هزینه‌های یک کارخانه را به خود اختصاص می‌دهد دولت این کشور سعی کرده است تولیدکنندگان آلومینیوم را متقاعد سازد که منابع انرژی مصرفی آنها باید صرف سایر بخش‌های اقتصاد شود.

سال گذشته تخفیف مالیاتی بر صادرات شمش آلومینیوم از میان برداشته شد و سپس مالیات جدید صادراتی برای آن وضع شد.

ممکن است سیاست‌گذاران چین از عهده مشکل مصرف انرژی برنیایند. صادرات شمش آلومینیوم طی ماه‌های اخیر کند شده است اما صادرات محصولات نهایی آلومینیومی و محصولات نیمه نهایی از این جنس که پیگیری میزان مصرف انرژی آنها به مراتب دشوارتر است، این فاصله را جبران کرده است. تقاضا برای آلومینیوم در سال ۲۰۰۶ در چین تا ۲۳درصد افزایش یافت و انتظار می‌رود در سال‌جاری این رقم به ۳۰درصد افزایش یابد.

به احتمال زیاد دولت سعی می‌کند مداخله‌کند تا از افزایش تولید جلوگیری کند اما واقعیت این است که موفق نخواهد شد.

اگر این طور شود بسیاری از صاحبنظران این صنعت معتقدند که چین بار دیگر به تنها واردکننده آلومینیوم تبدیل خواهد شد. اگر اوضاع جهانی بر همین منوال پیش رود، تقاضای جهانی برای فلزات تا سال ۲۰۲۰ به ۷۰میلیون تن خواهد رسید. ولی عرضه مازاد از کجا تامین خواهد شد؟ معدودی از نقاطی که انرژی ارزان در اختیار دارند برای تولید این محصول وجود دارند. احتمالا آلکان بهترین مکان برای استفاده از مزیت تقاضای روزافزون است چون قراردادی با کبک، استان محل استقرار این شرکت منعقد شده است که براساس آن به انرژی ارزان‌قیمت و فراوان هیدروالکتریک دسترسی خواهد داشت. و این برای ریوتینتو بسیار خوشایند خواهد بود.

اما منافع بی‌اچ‌پی بیلیتون در آلکوآچه می‌شود؟ به‌رغم آلکان، این شرکت آمریکایی به منابع انرژی ارزان‌قیمت دسترسی ندارد و با توجه به کارخانجات ذوب و ذخایر اوره این شرکت، دارایی‌های پایین‌دستی آن از جمله مراکز بسته‌بندی با حاشیه سود بالا، کافی نیستند.

ولی بی‌اچ‌پی بیلیتون می‌تواند با یک خریدار سهامی خاص شریک شود تا بخش‌های غیرضروری یا ناکارآمد آلکوآ را حذف کند. بنابراین ممکن است هنوز معامله‌ای فریبنده باشد به خصوص اگر بی‌اچ‌پی بیلیتون هم با پیش‌بینی آقای آلبا نیز هم عقیده باشد که تقاضای روزافزون برای آلومینیوم از جای دیگری نیز ظهور خواهد کرد. او می‌گوید: «چین به هر کجا که برود، هند نیز از آن پیروی می‌کند».