سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک

مترجم: شادی آذری- سرمایه‌گذاری‌های کلان در تجارت انرژی‌های پاک رونق تازه‌ای یافته است و خطراتی که این سرمایه‌ها را تهدید می‌کرد به آرامی از میان برداشته شده است. چارلی‌گی، یکی از افراد باسابقه در تجارت انرژی‌ خورشیدی که ۳۰ سال از عمرش را در این رشته صرف کرده است، می‌گوید: تا همین اواخر سرمایه‌داران بزرگ آنقدر مشغول سرمایه‌گذاری در صنعت فناوری اطلاعات بودند که وقت نداشتند به پروانه‌های کند مبدل‌های انرژی باد فکر کنند، اما اکنون دوره، دوره همین پروانه‌های کند است و غول‌های سرمایه‌داری فناوری اطلاعات اکنون سرگرم سرمایه‌گذاری در بخش فناوری انرژی‌های پاک هستند. از میان این سرمایه‌داران می‌توان به وینود کلسا اشاره کرد. او که یکی از فعالان اقتصادی و سرمایه‌دار مرکز فناوری اطلاعات «سیلیکون ولی» است، برای گام بزرگ بعدی سرمایه‌گذاری خود اتانول را انتخاب کرده است. ارزش شرکت سان‌پاور، از شعب شرکت سایپرس سمیکا‌نداکتر که در زمینه انرژی خورشیدی فعالیت می‌کند، از این شرکت اصلی که در زمینه ساخت ریزتراشه فعال است، پیشی گرفته است.

سرمایه‌گذاران به مرور به این نتیجه رسیده‌اند که بودجه اولیه برای آغاز پروژه‌های فناوری‌های پاک به خصوص انرژی‌های پاک را تامین کنند. مرکز تحقیقاتی ونچر بیزینس اعلام کرده است که سرمایه‌گذاری سرمایه‌داران بزرگ و شرکت‌های خصوصی در این زمینه طی دوسال اخیر ۴ برابر شده است و از ۵۰۰میلیون دلار در سال ۲۰۰۴ تا این هنگام از سال به ۲میلیارد دلار رسیده است، سهم جذب سرمایه از سرمایه‌داران بزرگ در بخش انرژی پاک نیز به سرعت در حال افزایش است. یک شرکت تحقیقاتی دیگر نیز به نام نیوانرژی فایننس اعلام کرده است که سرمایه‌گذاری از هر نوعی در این بخش تا پایان سال میلادی جاری به ۶۳میلیارد دلار خواهد رسید. در حالی که در سال ۲۰۰۴ این رقم تنها ۳۰میلیارد دلار بوده است. هجوم سرمایه‌های هنگفت در این بخش باعث شده است بانک‌های سرمایه‌گذاری از تحلیلگران خود بخواهند برآخرین تحولات این صنعت تمرکز کنند.

میزان علاقه به انرژی‌های پاک با سه عامل تقویت می‌شود: قیمت‌های بالای نفت، ترس در مورد امنیت انرژی و نگرانی روز‌افزون درباره گرم‌شدن کره‌زمین.

رهبران این صنعت معتقدند طی دهه‌های آینده رویکرد به موضوع انرژی دستخوش تغییرات ناگهانی و اساسی می‌شود. ایستگاه‌های انرژی که سوختشان ذغال‌سنگ یا بنزین است و از آلایندگی بالایی برخوردارند جای خود را به جایگزین‌های پاک‌تری چون نیروگاه‌های خورشیدی و بادی می‌دهند. سوخت‌های مشتق از گیاهان و زباله‌ها جایگزین نفت و گازوئیل می‌شوند. ژنراتور‌های کوچک محلی جایگزین ایستگاه‌های غول‌پیکر انرژی می‌شوند و بالاخره اینکه امید می‌رود سلول‌های سوختی هیدروژنی جایگزین موتور‌های احتراقی داخلی که در همه‌جا موجود است، شود. این چشم‌انداز، بسیار جسورانه می‌نماید، اما اگر بسیار کند هم به واقعیت بپیوندد یا تا‌حدودی انجام شود، موتور محرکی برای رشد تجارت شرکت‌ها خواهد شد. تحلیلگران با یقین پیش‌بینی کرده‌اند که تجارت انرژی‌های پاک طی یک دهه آینده سالانه ۲۰ تا ۳۰درصد رشد می‌یابد. جفریز نام بانک سرمایه‌گذاری است که به تازگی برگزارکننده کنفرانسی در لندن در مورد این صنعت بوده است. در یک نظرسنجی این بانک از شرکت‌کنندگان کنفرانس پرسید که بنابر پیش‌بینی آنها تا چه زمانی انرژی خورشیدی همپای فناوری‌های قدیمی تولید سوخت به رقابت می‌پردازد؟ سه‌گزینه نیز برای پاسخ در نظر گرفته شده بود: سال ۲۰۱۰، ۲۰۱۵ یا ۲۰۲۰. جالب آنکه زمان دور و دراز به هیچ‌وجه توسط پاسخ‌دهندگان انتخاب نشده بود.

در حدود سه چهارم شرکت‌کنندگان سال ۲۰۱۰ را پیش‌بینی کرده بودند. سخنگوی کنفرانس در این مورد گفت: ‌شاید بزرگ‌ترین موقعیت اشتغالزایی و درآمد‌زایی قرن بیست و یکم همین موقعیت باشد.

ایالت کالیفرنیا قصد دارد تا سال ۲۰۱۰ سهم ۲۰درصدی از انرژی موردنیاز خود را از منابع تجدیدپذیر به دست آورد. حدود ۲۱ ایالت از ۵۰ ایالت آمریکا از چنین «استاندارد پورتفولیوی انرژی‌های تجدیدپذیر» برخوردارند. قرار است تجهیزات این کار تا زمان تعیین شده به سطح استاندارد ارتقا یابد. رای‌دهندگان واشنگتن نیز در انتخابات اخیر به یکی از همین پروژه‌ها رای مثبت دادند.

در میان علاقه‌مندترین مکان‌ها برای استفاده از این انرژی‌های نوین نیوجرسی خودنمایی می‌کند که طبق برنامه قرار است تا سال ۲۰۲۱، ۵/۲۲درصد از انرژی‌هایش را از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کند. نیوجرسی هم‌اکنون نیز دومین بازار بزرگ انرژی خورشیدی آمریکا پس از کالیفرنیا محسوب می‌شود. سایر سیاست‌های دولت آمریکا نیز حاکی از آن است که می‌توان با استخراج اتانول از ذرت به تجارت پرسودی دست زد. البته بحث مطرح شده در این زمینه این است که ممکن است انرژی مصرفی برای چنین فرآیندی آنقدر زیاد باشد که در مقایسه با انرژی تولیدی به هیچ‌وجه مقرون به صرفه نباشد و یا برای محیط‌زیست آلاینده باشد. از کشاورزانی که برای کشت ذرت یارانه دریافت می‌کنند گرفته تا پالایشگاه‌های تبدیل آن به سوخت، ایستگاه‌های ارائه خدمات برای نصب پمپ جهت فروش سوخت به دست آمده و یافتن مصرف‌کنندگانی که آن را بخرند. مطالعه تازه‌ای که توسط مرکز گلوبال سوبسیدیز انجام شده نشان می‌دهد که همه مراحل این فرآیند برای پرداخت‌کنندگان مالیات آمریکا حداقل ۵میلیارد دلار در سال‌جاری هزینه دربرخواهد داشت. اما این در برابر آنچه اروپا برای انرژی‌های پاک هزینه می‌کند بسیار ناچیز است. به عنوان مثال، اتحادیه اروپا تصمیم گرفته است که تا سال ۲۰۱۰ میلادی، ۷۵/۵درصد از کل سوخت لازم برای بخش حمل‌ونقل از منابع غیرفسیلی تامین شود. پالایشگاه‌های بزرگ اعلام کرده‌اند برای تحقق این مقدار از همه ظرفیت تولید بیودیزل آنها استفاده خواهد شد.

به علاوه اتحادیه اروپا برای بخش انرژی خود هدف دیگری را نیز مشخص کرده است.

قرار است تا سال ۲۰۱۰، ۱۸درصد از کل انرژی‌های مورد استفاده آنها از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر تامین شود. تحلیلگران گلدمن ساکز که یک بانک سرمایه‌گذاری است، محاسبه کرده‌اند که تولید انرژی خورشیدی باید سالانه ۳۰درصد افزایش یابد تا چنین هدفی محقق شود. بنابر محاسبات آنها، ۴۹ کشور سیاست‌هایی را برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر تدوین کرده‌اند که باعث افزایش رشد شرکت‌های فعال در زمینه انرژی‌های پاک خواهد شد. از جمله این کشور‌ها می‌توان به آنهایی که دارای بازار‌های نوظهور هستند چون برزیل، چین و هند اشاره کرد.

شاید در این زمینه آلمان سخاوتمند‌ترین آنها باشد. بنابر برنامه‌ریزی‌های دولت این کشور قیمت انرژی‌های تجدیدپذیر طی ۲۰ساله آینده طوری تنظیم شده است که با گذشت زمان سیر نزولی را طی خواهد کرد. پروژه‌های مربوط به انرژی خورشیدی ۵۷/۰ یورو (۷۳سنت) برای هرکیلو وات‌ساعت از انرژی تولیدی هزینه خواهند داشت، در حالی که انرژی‌های آلاینده‌تر حدود ۰۵/۰یورو هزینه دارند. تحت شرایط عادی آلمان به لحاظ استفاده از انرژی خورشیدی به هیچ‌وجه مکان مناسبی محسوب نمی‌شود، چون کشوری آفتابی نیست، اما به مدد تعرفه‌های مناسب آن، بزرگ‌ترین بازار انرژی‌ خورشیدی جهان به شمار می‌رود. در سرتاسر جهان دولت‌هایی چون دولت‌ آلمان میلیارد‌ها دلار یا حتی در برخی موارد مبالغی نامحدود را به این مهم اختصاص داده‌اند.

برخی از تحلیلگران بر این باورند که با توجه به هزینه‌های گزاف این نوع انرژی‌ها، استفاده از آنها در آینده نزدیک دور از ذهن به نظر می‌رسد چون پول بیش از حدی باید صرف استفاده از موقعیت‌های کم شود. شاید آینده روشنی که برای شرکت‌های فعال در زمینه انرژی خورشیدی به تصویر کشیده شده است، چندان با واقعیت مطابقت نداشته باشد، اما به هر حال آینده خوبی هم در درازمدت برای سوخت‌های آلاینده نمی‌توان متصور شد.