دنیای اقتصاد- نشست غیرعلنی روز سه‌شنبه مجلس با وزیر اقتصاد و انتقادات شدید نمایندگان از سیاست‌های ارزی ظاهرا اثر خود را نشان داده و دولت را مجاب کرده است که برای «تعدیل» قیمت ارز وارد عمل شود؛ اگرچه هفته گذشته دولت از سوی برخی نمایندگان از جمله احمد توکلی، متهم به «تعمد» در عدم عرضه دلار به بازار شد؛ اما شمس‌الدین حسینی خبر داده است که این سیاست در هفته جاری و در پی «بهبود چشم‌انداز درآمدهای ارز در شهریور ماه» تغییر خواهد کرد. به گفته سخنگوی اقتصادی دولت، «قطعا حجم عرضه افزایش می‌یابد و علی‌القاعده این امر تعدیل نرخ ارز را به دنبال خواهد داشت.» حسینی در عین حال تاکید کرده که «سیاست دولت این نیست که ذخایر ارزی کشور را که حاصل انباشت سال‌ها ارز است، صرف نیازهای جاری و وارداتی کند.» از سوی دیگر رییس کل بانک مرکزی از تلاش برای اصلاح روش‌های نظارت بر تخصیص ارز خبر داده است. این اظهارات در شرایطی بیان شده که در روزهای سه‌شنبه و پنج‌شنبه، جهت بازار ارز و طلای داخلی معکوس شد و قیمت دلار تا ۲۳۹۵ تومان پایین آمد. سکه طرح جدید نیز به رغم رکوردشکنی طلای جهانی (تا سقف ۱۷۷۸ دلار در هر اونس) به ۹۱۴ هزار تومان کاهش یافت. سخنگوی اقتصادی دولت مطرح کرد

وعده تعدیل قیمت ارز با افزایش عرضه

دنیای اقتصاد ـ مولود حاجی‌زاده: پس از بروز برخی نوسانات در بازار ارز و انتقادات شدید نمایندگان مجلس از سیاست‌های دولت در جلسه غیرعلنی هفته گذشته، سکوت دولت در خصوص تصمیمات و سیاست‌های ارزی شکست و وزیر اقتصاد از تعدیل نرخ ارز به دنبال افزایش عرضه به بازار خبر داد. سیاستی که طبق اظهارات شمس‌الدین حسینی، به تبع بهبود چشم‌اندازها از درآمدهای ارزی در شهریور ماه، با گسترش دایره تخصیص ارز به «فراتر از کالاهای اساسی» همراه خواهد بود.

مجلس در آخرین روز کاری هفته گذشته خود (روز سه‌شنبه)، میزبان وزیر اقتصاد بود تا وی علاوه بر پاسخگویی درباره سیاست‌های ارزی، به تشریح شفاف آخرین تصمیمات و برنامه‌های مورد نظر دولت برای کنترل قیمت‌ها در بازار بپردازد. در این جلسه مجلسی‌ها به نوعی به دولت اولتیماتوم هم دادند که در صورت عدم کنترل بازار طی یک هفته، مجلس خود از لحاظ تقنینی وارد خواهد شد.

به نظر می‌رسد همین اولتیماتوم مجلسی‌ها، دولت را بر آن داشت که به شرح بخشی از چشم‌انداز خود از نتایج برنامه‌های مورد نظرش برای کنترل قیمت‌ها در بازار ارز تا پایان ماه جاری بپردازد. در این خصوص وزیر اقتصاد و سخنگوی اقتصادی دولت در گفت‌وگویی تلویزیونی، ضمن تاکید بر افزایش عرضه ارز در بازار، جو رو به بهبودی را برای بازار پیش‌بینی کرد.

شمس‌الدین حسینی به تشریح علل افزایش قیمت‌های اخیر در بازار پرداخت و ضمن اشاره به کاهش عرضه بانک مرکزی و بخش خصوصی، برداشت خود را این‌گونه مطرح کرد که «احیانا برای ارزهای خرد که دست عده‌ای بوده، قیمت‌های کاذبی مطرح ‌شده که این امر منجر به ایجاد اختلال در بازار شده است.»

با بیان این مطالب، حسینی به سراغ طرح دیدگاه دولت برای هفته‌های آتی و روزهای باقی مانده از شهریور ماه رفت و ضمن تاکید بر اینکه «در شهریور ماه چشم‌انداز ما برای درآمدهای ارزی بهتر شده است»، گفت: «با افزایش عرضه و اقبالی که بخش خصوصی برای عرضه ارز در شبکه تجاری که قیمت بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، نشان داده، قطعا حجم عرضه افزایش می‌یابد و علی‌القاعده این امر تعدیل نرخ ارز را به دنبال خواهد داشت.»

حسینی البته به طور شفاف اعلام نکرده که برمبنای چه ساز و کاری قرار است میزان عرضه به ویژه از سوی بخش خصوصی افزایش یابد تا به تبع آن قیمت‌ها رو به تعدیل حرکت کند.

ذخایر ارزی را صرف نیازهای جاری نمی‌کنیم

اما در جریان این گفت‌وگو، حسینی، طرح مباحثی مبنی بر عدم تخصیص ارز به کالاهای اساسی را عاملی در جهت شکل‌گیری فضای روانی و سفته‌بازی در جامعه دانسته و گفت: «اینکه مطرح شود به کالاهای اساسی ارز داده نمی‌شود، همان عملیات روانی و سفته‌بازی است که هر موقع به نقطه‌ای رسیده که نگران‌کننده باشد مدیریت کشور در مجموع توانسته بر آن فائق بیاید و این‌بار هم همان خواهد شد.» وی با تاکید دوباره بر وضعیت مناسب ذخایر ارزی بانک مرکزی، این ذخایر را پشتوانه کشور دانست و عنوان کرد: «می‌توانیم از این ذخایر برداشت کنیم اما سیاست ما این نیست که ذخایر ارزی کشور را که حاصل انباشت سال‌ها ارز است صرف نیازهای جاری و وارداتی کنیم. براین اساس برآورد آن است که حجم ارزی را که می‌توانیم تخصیص دهیم، فراتر از کالاهای اساسی، خواهد بود.»

حسینی افزود: «از هفته آینده (این هفته) تلاش خواهیم کرد ارز را برای آن کالاها نیز تخصیص دهیم اما قطعا با نرخ مرجع نخواهد بود.»

ضرب‌الاجل به دولت برای کنترل بازار ارز

این سخنان زمانی از سوی وزیر اقتصاد مطرح شد که وی صبح سه‌شنبه به دنبال افزایش نوسان بازار ارز به مجلس فراخوانده شد. البته رییس کل بانک مرکزی که برخی از مباحث و انتقادات مطرح شده در جلسه غیرعلنی مجلس معطوف به عملکرد وی بود، همراه با حسینی در مجلس حضور نیافت و غایب این جلسه بود.

در جریان جلسه غیر علنی، انتقادات گسترده‌ای از سوی نمایندگان در خصوص عملکرد دولت در کنترل قیمت‌ ارز و ضعف سیاست‌های ارزی مطرح شد که بخشی از این انتقادات مدیریت بانک مرکزی و استقلال آن را محور مباحث قرار داده بود.

پیشنهاد تغییر رییس شورای عالی پول و اعتبار، برکناری مدیران ناکارآمد، ایده دریافت مالیات انباشت ارز توسط مردم، طرح دیدگاه‌ها در خصوص بورس ارز و در نهایت اولتیماتوم یک هفته‌ای مجلس به دولت برای ساماندهی و کنترل قیمت‌ها در بازار ارز، از جمله محورهای مباحث مطرح شده در این جلسه را به خود اختصاص داده بود.

در این جلسه و نیز در جلسه علنی، نمایندگان مجلس ضمن هشدار به هزینه بالای تصمیمات دولت برای کشور، به دولت فرصت دادند که ظرف یک هفته تصمیمات نهایی خود برای کنترل بازار ارز را اتخاذ کرده و مجلس را در جریان قرار دهند، چرا که در غیر این صورت، مجلس به صورت تقنینی وارد خواهد شد.

طبق روال این روزها، یکی از منتقدان اصلی، احمد توکلی، نماینده تهران بود که با اشاره به کاهش ۵۵درصدی ارزش پول ملی در یک هفته، در جلسه علنی از نایب رییس مجلس خواست تا نسبت به این مساله مهم و حساس اقتصادی روز اعلام موضع کند. وی گفت:‌ «اطلاعاتی که در اختیار همکاران قرار داده ام، نشان می‌دهد که دولت تعمدا ارز توزیع نمی‌کند.»

موضوعی که در جلسه غیرعلنی هم مطرح شد و به گفته جعفر قادری، نماینده شیراز، اغلب نمایندگان شاخص مجلس خواهان عرضه دلار به بازار از سوی بانک مرکزی شدند؛ هرچند برخی نمایندگان هم معتقد بودند چنین عرضه‌ای در شرایط سفته‌بازی مشکلی را حل نمی‌کند.

پیشنهاد اخذ مالیات از انباشت ارز

اما یکی از پیشنهادهایی که در جریان جلسه فوق از سوی نمایندگان خانه ملت برای تعدیل قیمت‌ها و کنترل بازار مطرح شد، موضوع اجرای برنامه‌ای برای قانون «نفی کنز» به معنای انباشت ثروت بود. «ایرج ندیمی» عضوی کمیسیون اقتصادی مجلس در این خصوص توضیح داد: اعتقاد ما این است که شرایط را به گونه‌ای نا امن کنیم که کسانی که پول جمع می‌کنند و باعث پایین آمدن گردش پول می‌شوند، مالیات پرداخت کنند.

وی با اشاره به گردش پایین پول در ایران تصریح کرد: منظور ما این نیست که به خانه‌های مردم برویم و بفهمیم که چه کسی چه میزان دلار ذخیره کرده است، بلکه منظورمان آن است که افرادی که با انباشت پول بخشی از اقتصاد را از حرکت انداخته‌اند باید صددرصد مالیات دهند که کشف این موضوع نیز کار ساده‌ای به شمار می‌آید.

همچنین در حالی که ایرج ندیمی، در خصوص برخی اخبار منتشر شده در مورد اعتقاد نمایندگان به تغییر رییس بانک مرکزی این‌گونه عنوان کرد که «به جای تغییر رییس کل بانک مرکزی ابتدا باید رییس شورای پول و اعتبار عوض شود»، ابراهیم نکو، عضو هیات رییسه کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با ایسنا، عزل فوری مدیران ناکارآمد از بدنه پولی کشور را تنها راه بهبود وضعیت بازار ارز خواند.

لزوم رفع ابهام از بورس ارز

موضوع دیگری که نمایندگان در جلسه خود با وزیر اقتصاد بر آن تاکید کردند، لزوم رفع ابهامات از تصمیم دولت برای راه اندازی بورس ارز بود. در این جلسه نمایندگان به بیان اشکالات راه‌اندازی این بورس پرداختند که برمبنای آن تاکید شد: بانک مرکزی می‌خواهد خود قیمت‌ها را در بورس تعیین کند، در این رابطه برخی معتقدند که بورس ارزی در حقیقت در جهت افزایش قیمت ارز درست نیست، چرا که باعث می‌شود پایه پولی و ارزی دیگری تعریف شود. این رویکرد به طور طبیعی باعث افزایش قیمت ارز می‌شود.

در پایان این جلسه، برخی نمایندگان اعلام کردند که طی این هفته دو طرح دوفوریتی را برای تغییر ساختارها ارائه خواهند کرد که این دو طرح شامل طرح « جلوگیری از انباشت ثروت و اصلاح ساختار پولی و ارزی» در قالب تغییر رییس شورای پول و اعتبار به وزیر اقتصاد است.