انتقاد توکلی از سیاست ارزی دولت

عکس: آکو سالمی

دنیای اقتصاد - نوسانات ایجاد شده در بازار ارز و عبور قیمت دلار از مرز دو هزار و ۳۰۰ تومان، مساله‌ای بود که حاشیه انتقادات را به صحن علنی خانه ملت کشاند تا رییس سابق مرکز پژوهش‌های مجلس با اشاره به نااطمینانی‌های شکل گرفته در فضای بازار، از ارائه دستوری به بانک مرکزی مبنی بر توقف عرضه ارز به بازار خبر دهد. همزمان با طرح این مساله، توکلی با ارائه نامه‌ای خطاب به نمایندگان مجلس درباره نطق تلویزیونی رییس‌جمهور، به آنچه «تعارضات گفتار و رفتار احمدی‌نژاد در امر قانونگرایی و قانون شکنی» نامیده، انتقاد کرد. در خلال هفته گذشته، بازار ارز شاهد شکل‌گیری موج تازه‌ای از نوسانات بود. به دنبال عبور نرخ دلار از مرز دو هزار و ۳۰۰ تومان در روزهای اخیر و سکوت نسبی دولتمردان در خصوص رویکرد مشخص خود برای راه‌اندازی بورس ارز و زمان اجرای این طرح که به عنوان مهم‌ترین سیاست ارزی این روزهای دولت مطرح است، سردرگمی در بازار بیشتر شده است.

در شرایطی که نرخ دلار روز گذشته هم روند صعودی خود را ادامه می‌داد، جلسه علنی مجلس، شاهد انتقاداتی نسبت به سیاست‌های دولت در ساماندهی بازار ارز بود؛ آن هم در نطق رییس سابق مرکز پژوهش‌های مجلس.

کاهش ۵۵ درصدی ارزش پول ملی در ۲ ماه

احمد توکلی در نطق میان دستور خود گریزی به وضعیت بازار ارز و روند رو به رشد قیمت دلار در هفته‌های اخیر زد و عنوان کرد: «در طول هفت الی هشت ماه اخیر وضعیت بازار ارز بسیار مخرب بوده است. از ۳۰ آبان سال ۹۰ تا چهارم بهمن‌‌ماه سال ۹۰ یعنی تقریبا در حدود دو ماه، ارزش پول ملی ۵۵ درصد کاهش یافته است.»

به گزارش مهر، توکلی که معتقد است امروز دیگر زمان مطرح کردن آثار مخرب وضعیت کنونی نیست، می‌گوید: «متاسفانه این وضعیت در ماه اخیر شدت یافته است و در طول روزهای اخیر قیمت ارز به شدت در حال بالا رفتن است.»

وی به رشد قیمت‌ها در نخستین روز هفته جاری اشاره کرد و توضیح داد: «قیمت ارز روز شنبه، ساعت ۴:۵۴ بعد از ظهر به دو هزار و ۳۰۴ تومان رسید که یکی از علت‌های آن این است که متاسفانه به بانک مرکزی دستور داده شده است که ارز در بازار عرضه نکند و قریب دو هفته است که ارز در بازار عرضه نمی‌شود.»

مساله «توقف عرضه دو هفته‌ای ارز از سوی بانک مرکزی به بازار» که از سوی توکلی مطرح شد، مساله‌ای است که از ابعاد مختلف حائز اهمیت است؛ چرا که می‌توان بخشی از نوسانات اخیر ارز در بازار و رشد قیمت را ناشی از همین امر دانست. با توجه به اینکه بانک مرکزی بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین عرضه‌کننده ارز در بازار کشور است، هرگونه خلل در عرضه منابع به بازار در کوتاه مدت تبعات خود را بر روی قیمت‌ها نشان خواهد داد.

رانت‌های عظیم ارزی

به جیب که رفت؟

اما توکلی در بخش دیگری از اظهاراتش متذکر شد: «دولت گفته است که من ۱۷ میلیارد دلار ارز برای کالاهای اساسی در ۳ - ۴ ماهه اول سال به قیمت ارز مرجع به بازار ارائه کردم. اگر اختلاف قیمت در هر دلار را حداقل ۶۰۰ تومان در نظر بگیریم ۱۱ هزار میلیارد تومان پول از جیب ملت به کیسه‌های خاصی ریخته شده است.»

نااطیمنانی بدتر از گرانی ارز

افزایش نرخ ارز باعث افزایش نگرانی از رشد مستقیم و غیرمستقیم قیمت دیگر کالاها در بازار شده است. براین اساس علاوه بر کالاهای وارداتی، تولید محصولاتی که مواد اولیه آنها از محل واردات تامین می‌شود نیز احتمالا تحت‌الشعاع تغییرات قیمت دلار قرار خواهد گرفت. احمد توکلی هم در نطق میان دستور خود به این موضوع پرداخت و گفت: در شش روز گذشته (تا روز شنبه) ۱۴۴ تومان بر قیمت هر دلار اضافه شده که معنی‌اش این است که ما در کالایی مانند روغن نباتی که وابستگی به خارج از کشور داریم و در علوفه و خوراک و دام و طیور که به خارج متکی هستیم، باید انتظار افزایش قیمت و گران شدن این کالاها را داشت و اگر این اجناس گران شود شیر و گوشت و مرغ نیز گران‌تر می‌شود. وی نااطمینانی ناشی از نوسانات نرخ ارز را بدتر از گران شدن قیمت ارز دانست؛ چرا که به اعتقاد وی این نااطمینانی ریسک را افزایش داده و سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد. از سوی دیگر این وضعیت اشتغال را کاهش و نابرابری اجتماعی را افزایش خواهد داد.

قدرت خرید مردم را اصلاح کنید

مساله دیگری که روز گذشته مورد انتقاد نماینده مردم تهران در مجلس قرار داشت، اظهارات اخیر رییس دولت در رسانه ملی بود. توکلی معتقد است: «در شرایطی که رییس‌جمهور باید به دردهای اصلی مردم و بحث گرانی، تورم و بیکاری جوانان بپردازد، در تلویزیون حاضر شده و از مباحثی سخن می‌گوید که حاکی از تعارض گفتار و رفتار وی در امر قانونگرایی بود.» وی با اشاره به وضعیت اقتصادی کشور می‌گوید: «چند روز پیش در هفته دولت مقام معظم رهبری مگر تاکید نفرمودند که کاهش قدرت خرید مردم مساله اساسی کشور است و به طبقات ضعیف و پایین کشور فشار می‌آورد. افزایش نقدینگی و تورم مردم را از پا در می‌آورد. وظیفه اصلی رییس‌جمهور این است که اصلاح کند. آقا فرمودند که از تولید حمایت همه جانبه شود؛ اما آقای رییس‌جمهور می‌گوید اصلا مشکلی نداریم و چه کسی گفته است که کارخانه‌ها تعطیل شده اند؟!»

توکلی خطاب به نمایندگان افزود که «همه شما در حوزه‌های انتخابیه خود شاهد هستید که بنگاه‌ها تعطیل می‌شوند، کارگاه‌ها تعطیل می‌شوند و در مبارزه با فساد رهبری تاکید فرمودند که با نگاه تیزبین، ریزبین و دوربین به مساله فساد اقدام کنید.»

توکلی اظهارات خود را اینگونه پایان داد که «برادران و خواهران اهتمام کنید، وضع اقتصاد خوب نیست و تمام آمار و ارقام همین را می‌گوید کمک کنید که به درد مردم رسیدگی شود و از حرف‌های نادرست جلوگیری شود.»

دلسوزی‌های ما کارساز نیست

احمد توکلی، در نامه‌ای خطاب به همکاران خود در قوه مقننه به صحبت‌های اخیر محمود احمدی‌نژاد در نطق تلویزیونی اش واکنش نشان داد. توکلی با اشاره به آن بخش از سخنان رییس‌جمهور که درباره وظیفه رییس‌جمهور در اجرای قانون اساسی بود، نوشت: «خلاف‌گویی و نادان فرض کردن مخاطبان در بیان بی‌پروای این سخنان به اوج می‌رسد.»

نماینده تهران نوشت: در هیچ جای قانون اساسی حقی برای رییس‌جمهور پذیرفته نشده است که مصوبات مجلس را پس از تصویب در مجلس و تایید شورای نگهبان و اگر لازم شد، تصویب مجمع تشخیص مصلحت با قانون اساسی بسنجد و اگر مغایر دید آن را امضا نکند بلکه پس از تصویب قانون و تایید شورای نگهبان و در مواقع لازم، مجمع تشخیص مصلحت، رییس مجلس قانون را به دولت ابلاغ می‌کند و درست برعکس آنچه آقای احمدی‌نژاد ادعا کرد، در این جا اصل یکصد و بیست و سوم، فقط و فقط یک وظیفه (و نه اختیار) برای رییس‌جمهور قائل است و آن هم امضای آن و ابلاغ برای اجرا است.

توکلی همچنین نوشت: با اظهار تاسف از اینکه آقای احمدی‌نژاد به جای بهره‌مندی از ظرفیت کارشناسی بدنه دولت و خارج از دولت و توجه به هشدارها و خیرخواهی‌های دلسوزان انقلاب و مردم درصدد حل مشکلات و کاستن از فشار سنگین اقتصادی به ویژه بر اقشار ضعیف و متوسط و نیز گشودن گره از دست و پای تولیدکنندگان و کارآفرینان باشند و عرصه سیاسی و اقتصادی را در جهت فراهم‌سازی مقتضیات اقتصاد مقاومتی و انسجام سیاسی در برابر زورگویی‌های خارجی آماده سازند، هر از چندی با این قبیل موضع‌گیری‌ها، التهاب و تشویش می‌آفریند و وقت مسوولان در قوای مختلف را معطوف به برطرف کردن التهابات ساخته شده می‌کنند.

وی گفت: متاسفانه دلسوزی‌های امثال بنده در ایشان کارساز نبوده و نیست؛ اما از خدا می‌خواهم نصایح مکرر رهبری در ایشان موثر افتد.