امید به هموار شدن مسیر

مهرداد پارسا- هنرمندان و دست‌اندرکاران سینمای ایران همواره طی اظهارنظر‌هایی در گفت‌وگو با رسانه‌های مختلف، بر ایفای نقش سینمای ملی در زمینه به تصویر کشیدن آرمان‌های بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده و در عین حال تحقق این هدف بزرگ را ایجاد عزم ملی در جهت فراهم آوردن زمینه‌های لازم مادی و معنوی و یاری تمامی نهاد‌های کشور دانسته‌اند، اما به نظر می‌رسد موانعی وجود دارد که مانع از تحقق چنین امری در سینمای کشورمان شده است.

سینمای ایران همواره تلاش‌های بسیاری را برای به تصویر کشیدن اندیشه‌ها و زندگی امام‌خمینی‌(ره) داشته ولی به دلیل حساسیت‌ها این آثار از انگشتان یک دست نیز کمتر است.

در فیلم «صنوبر» مجتبی راعی به طور مستقیم به زندگی امام نمی‌پردازد. او داستان پسر نوجوانی به نام روح‌الدین را روایت می‌کند که در روستایی کوچک زندگی می‌کند، در سال‌های جنگ جهانی اول، شرایط روستا به هم می‌ریزد و روح‌الدین در این میانه با واقعیت‌های زیادی روبه‌رو می‌شود. این مجموعه اشاره‌ای غیرمستقیم به کودکی و موقعیت خاص امام در آن مقطع سنی دارد. «صنوبر» را می‌توان تجربه‌ای با ارزش در عرصه مجموعه‌سازی درباره امام‌ (ره) دانست. جواد شمقدری ‌تنها کارگردانی است که درباره حضرت امام (ره) هم فیلم مستند ساخته، هم یک مجموعه تلویزیونی. مستند «آفتاب عشق» تصاویری از نخستین ساعات درگذشت امام تا چهلمین روز درگذشت ایشان را به ثبت رسانده است. دیگر مجموعه این کارگردان با موضوع امام «آفتاب و زمین» قرار بود سه فاز داشته باشد. در فاز اول که ساخته و پخش شد تولد امام به تصویر کشیده می‌شد، فاز دوم کودکی و نوجوانی و فاز سوم جوانی تا زمان رسیدن به درجه اجتهاد.فاز اول این پروژه به روی آنتن رفت و شمقدری آماده بود بخش بعدی را شروع کند که گفته می‌شود به دلیل عدم حمایت صدا و سیما و موسسه تنظیم و نشر آثار امام(ره) این سه گانه ناتمام ماند.

رسول صدر عاملی نیز که در سال‌ها پیش از انقلاب در فرانسه تحصیل می‌کرده، در مجموعه مستند داستانی «خاطرات یک خبرنگار» به بخشی از زندگی و مبارزه‌های سیاسی‌ امام خمینی (ره) پرداخت. این کارگردان بدون آن که داوری کند، از طریق گفت‌وگوهایی که با خبرنگاران، عکاسان و ساکنان نوفل‌لوشاتو داشته سعی می‌کند حال و هوای آن دوره و موقعیت امام را به تصویر بکشد.

«فرزند صبح» به کارگردانی بهروز افخمی از امیدهای سینمای ایران برای به تصویر کشیدن سیمای امام خمینی(ره) است. بهروز افخمی چند سالی است که در سکوت خبری روی این فیلم کار کرده و تمام تلاش او این بود که اطلاعات فیلم و فرم روایت منتشر نشود. او با جمعی از حرفه‌ای‌های سینما در این فیلم همکاری می‌کند. نزدیک به یک ماه است که فاز چهارم فیلمبرداری آغاز شده است که انتظار می‌رود تا اواخر خرداد به پایان رسد.

این فیلم تاکنون کم‌حاشیه نبوده است. حضور هدیه‌تهرانی که ابتدا در خبرها به عنوان مادر امام معرفی شده بود و سپس مشخص شد در این مجموعه نقش دایه امام را دارد، بیشترین حاشیه‌ها را برای فیلم رقم زد. محمدرضا شریفی‌نیا در نقش سیداحمد خمینی و عبدالرضا اکبری نیز میانسالی امام را نشان می‌دهد و این اولین باری است که در سینمای ایران بازیگری فرصت‌بازی در نقش امام را پیدا کرده است، آرمان ایران‌پور که در نقش کودکی امام ظاهر شد به قدری توجهات را به خود جلب کرد که دو سال پروژه متوقف شد تا او بزرگ شود و نقش نوجوانی امام را نیز بازی کند. افخمی درباره واکنش‌هایی که در مورد بازیگران این فیلم به خصوص محمدرضا شریفی‌نیا صورت گرفته به خبرگزاری فارس می‌گوید: «فکر نمی‌کنم این حرف‌ها و مخالفت‌ها اصلا ارزش جواب دادن داشته باشد. کسانی که این حرف‌ها را می‌زنند، اصلا فیلمسازی بلد نیستند و برای همین در کار فیلمسازی دخالت بی‌جا می‌کنند. افرادی که ایراداتی از این دست گرفته‌اند قطعا به اندازه‌‌ای با کار فیلمسازی آشنایی ندارند که بتوانند اظهارنظر حرفه‌ای در این مورد بکنند. برای من کاملا بدیهی است که این اظهارنظر کردن‌ها کاملا نامربوط است.» امیدهای بسیاری به «فرزند صبح» وجود دارد، که قطعا می‌تواند جذاب و دیدنی باشد. این فیلم می‌تواند مسیر را برای ساخت فیلم درباره حضرت امام (ره) با نگاهی تازه و سینمایی را هموار کند. همچنین فیلمبرداری فیلم تلویزیونی «بازگشت» همزمان با سال‌روز ارتحال امام‌خمینی (ره) به کارگردانی علی غفاری با حضور برخی از مقامات و مسوولان فرهنگی کشور آغاز شد. این فیلم در قالب داستانی جذاب و بدیع، به تبیین برخی از زوایای پنهان و نادیده شخصیت امام‌خمینی (ره) می‌پردازد.