این غریبه‌های تازه‌وارد

مترجم: آذر حمیدیان - انگلیسی‌ها به‌طرز شگفتی در یادگیری زبان دیگر مردمان کوتاهی می‌کنند اما از اینکه مهاجران باید زبان آنان را بیاموزند بسیار خوشنودند. در هفته‌ای که گذشت دولت انگلیس اعلام کرد ۴۰۰۰۰ جوینده کار که ادعا کرده‌اند انگلیسی ضعیفشان باعث محرومیت آنها از اشتغال شده است از ماه آوریل فرصت دارند سعی کنند زبان انگلیسی بیاموزند و در غیر این‌صورت از مزایایشان محروم خواهند شد. این تصمیم دولت پس از ماه‌ها بحث و جدل در مورد بهبود شرایط اقلیت‌ها به‌خصوص مسلمانان اتخاذ شد. دولت انگلیس ابراز نگرانی کرده است که این گروه‌ها در یادگیری شیوه زندگی انگلیسی‌ها موفق نیستند. از سال ۲۰۰۵، افرادی که خواستار شهروندی انگلیس هستند می‌بایست امتحانی را به زبان انگلیسی بدهند که موضوع آن زندگی در بریتانیا است.

از ماه آوریل این امتحان برای کسانی که در مراحل پایانی اخذ تاییدیه شهروندی و اقامتشان هستند هم اجباری خواهد بود. گردن براون در کنفرانس حزب کار که رهبری آن‌را برعهده داشت و در ماه سپتامبر برگزار شد، گفت: «این درست است که کسانی که می‌خواهند به این کشور بیایند باید زبان انگلیسی را بیاموزند». کاملا صحیح است.

زندگی آسانتر و کار سودمندتر می‌شود اگر بتوانید به زبان مردم کشوری که در آن زندگی می‌کنید صحبت کنید. مهاجرانی که زبان انگلیسی را به‌طور روان صحبت می‌کنند نسبت به سایر مهاجران ۲۰درصد شانس بیشتر برای یافتن شغل دارند. به علاوه میانگین درآمد آنها هم حدود ۲۰درصد از سایرین بیشتر است.

این نتایج براساس گزارشی که به‌تازگی مرکز خیریه تحصیلات بزرگسالان منتشر کرده به‌دست آمده است. اما به راستی چرا در شرایطی که با یادگیری زبان انگلیسی، مهاجران پول خوبی دریافت می‌کنند، باز هم آن را نمی‌آموزند؟

واقعیت این است که آنها همین کار را انجام می‌دهند. تعداد زبان آموزانی که در دوره‌های «انگلیسی برای گویشوران سایر زبان‌ها» (ESOL) شرکت می‌کنند طی چهار سال منتهی به جولای سال ۲۰۰۵ بیش از ۳ برابر شده است و به نزدیک به نیم میلیون نفر رسیده است. اما حتی این آمار تاثیرگذار هم اصل موضوع را نمایان نمی‌کند: دانشکده‌های برخی نقاط کشور فهرست انتظارهایی دارند که در آن افراد ۲ سال است که در انتظار ثبت‌نام در دوره‌های یادگیری زبان هستند. دانشکده تاور هملت در شرق لندن تنها دانشجویانی را می‌پذیرد که می‌توانند در ۸۰درصد کلاس‌ها حضور یابند. با وجود این نوبت در فهرست انتظار این دانشکده بیش از یک‌سال زمان می‌برد. واقعیت این است که تقاضا بیش از عرضه است و یعنی اگر کسی در این میان نمی‌تواند نمره قبولی احراز کند آن دولت است. اگرچه بودجه برای این منظور افزایش قابل توجهی یافته است، اما همگام با نیاز نبوده است. در سال مختوم به جولای ۲۰۰۵ این بودجه به سالانه ۵۷۷ پوند برای هر زبان‌آموز رسید در حالی‌که در سال ۰۱-۲۰۰۰ این رقم ۶۴۸ پوند بوده است. مرکز خیریه تحصیلات بزرگسالان اعلام کرده است که نتیجه این وضعیت، تنزل استانداردهای تدریس به‌خصوص در محل اسکان پناهندگان و مهاجران اروپای شرقی است. البته این گروه‌ها تعداد چندان زیادی از مهاجران را هم تشکیل نمی‌دهند.

دولت انگلیس به جای تزریق پول بیشتر در این بخش، تصمیم گرفته است شهریه‌ای برای این دوره‌ها تعیین کند تا به‌گفته دولت «تقاضاها به طرز کارآمدتری مدیریت شود» این به وضوح به معنای کنار گذاشتن برخی از زبان‌آموزان است.

از ماه سپتامبر به بعد همه به‌جز افراد بیکار و آنهایی که از حمایت‌های درآمدی دولت برخوردارند، می‌بایست برای درس‌هایشان پول بپردازند. دانشکده‌ها هنوز به کار خود مشغولند و تغییری در نحوه کارشان به‌وجود نیامده است اما یک زبان‌آموز دوره‌های پاره وقت سالانه به طور متوسط باید حدود ۳۰۰ پوند پرداخت کند.

دولت خواستار مشارکت شرکت‌هایی که کارمندان مهاجر را استخدام می‌کنند شده است. اما این خواست دولت هیچ اجباری را برای شرکت‌ها در پی ندارد. (حتی یک از مدرسان زبان می‌گوید: هیچ امیدی نیست که کارفرمایان به ثبت نام کارکنان مهاجرشان در دوره‌های ESOL اقدام کنند) و خلاصه اینکه در میان قربانیان این روش «مدیریت تقاضا» سایر افرادی که دولت علاقه‌مند به جذبشان است نیز حضور خواهند داشت.

شمیم نظامی یکی از مدرسان دوره ESOL در دانشکده بردفورد در کلاسش عروس‌های تازه واردی دارد که به واسطه ازدواج از آسیای جنوبی به این کشور مهاجرت کرده‌اند. او می‌گوید دولت نگران وضعیت این افراد است و معتقد است آنها بیش از همه منزوی خواهند ماند. بسیاری از آنها نه در فهرست بیکاران کشور هستند و نه در فهرست برخورداران از مزیت‌های حمایتی.

بنابراین خیلی زود از خانواده همسرانشان خواهند خواست که هزینه آموزششان را بپردازند. آنها بدون یادگیری زبان انگلیسی قادر به حضور در جلسات اولیا و مربیان مدارس فرزندانشان نخواهند بود، بدون همراه نمی‌توانند نزد پزشکشان بروند یا درصدها فعالیت اجتماعی شرکت کنند. دولت انگلیس خود به فقر دامن می‌زند. از سال ۲۰۰۱ تاکنون امتحان ESOL بیش از نیمی از بودجه‌های مربوط به «فنون زندگی» را در این کشور به خود اختصاص داده، دوره‌های آموزش به بی‌سوادان را به نابودی کشانده و بیشتر متولدین انگلستان را که شرایط بهتری برای پست‌های دولتی دارند هدف قرار داده است. اما در چنین شرایطی بیشتر از هر زمان دیگری دولت انگلیس پول صرف ترجمه می‌کند.

در ماه دسامبر بی‌‌بی‌سی ارقام مربوط به بخش ترجمه را جمع بست و به این نتیجه رسید که سالانه ۱۰۰میلیون پوند صرف این بخش می‌شود. طی پنج سال اخیر بودجه ترجمه دستگاه قضایی انگلستان به سه برابر افزایش یافت. گویی تخصیص بودجه‌های آموزش زبان انگلیسی به مهاجران برای دولت این کشور آب در هاون کوبیدن بوده است.