معاون سازمان حفاظت محیط زیست هشدار داد
غبار نمک دریاچه ارومیه به تهران می‌رسد؟
دنیای اقتصاد- سونامی نمک، تازه‌ترین پدیده ناشی از خشکسالی دریاچه ارومیه است که اکنون به مرز هشدار رسیده و به گفته معاون سازمان حفاظت محیط زیست اگر اقدام عاجلی نشود، غبار سونامی پس از در نوردیدن زنجان به استان‌های البرز و تهران هم می‌رسد. بنابراین انتظار می‌رود که علاوه بر آلودگی هوا ناشی از ریزگردها این بار شاهد توفان‌های نمکی هم باشیم. به گفته عابد فتاحی نماینده ارومیه در مجلس نهم و البته عضو کمیسیون بهداشت، تنفس ریزگردهای نمکی فوق‌العاده خطرناک است و می‌تواند باعث بروز بیماری‌های ریوی و سرطان‌های چشم و صورت شود. هشدار تازه از سوی اصغر محمدی فاضل (معاون سازمان محیط زیست) در شرایطی ابراز می‌شود که چندی پیش، رییس سازمان محیط زیست وجود سونامی نمک را تکذیب کرده بود.
محمدی‌زاده طی یک نشست خبری با اذعان به روند خشکسالی دریاچه و نرسیدن حقابه‌های کافی به دریاچه اما بروز سونامی نمک در این دریاچه را تکذیب کرده بود. با این حال او متذکر شده بود که در حال حاضرحدود دو سوم از مساحت ۵ هزار و ۶۰۰ هکتاری دریاچه ارومیه یا کاملا خشک شده یا کم آب است.
اگرچه این دو اظهار نظر متفاوت هر دو از درون یک سازمان ابراز شده، با این حال هشدار معاونت سازمان جدی‌تر به نظر می‌رسد. اگرچه این هشدار جدیدی نیست و پیش‌تر نمایندگان استان آذربایجان غربی هم در این باره یعنی سونامی نمک و غبار آن ابراز نگرانی کرده بودند. به طوری که قاضی پور یکی از نمایندگان آذربایجان غربی، از وزش توفان‌های نمکی در ارومیه خبر داده و گفته بود که با وزش باد این توفان‌ها به شهرهای دیگر هم می‌رسند. اکنون این هشدار بسیار جدی‌تر شده و به گفته معاون سازمان محیط زیست اول نوبت زنجان است، بعد البرز و تهران.
خشکسالی دریاچه ارومیه از چندین سال قبل و با پایین آمدن آب دریاچه آغاز شده اما به گواه معاون سابق سازمان محیط زیست از سال‌های ۸۵ و ۸۶ این روند سرعت بیشتری به خود گرفته و طی یکی دوسال گذشته هم بخش عظیمی از این دریاچه مغلوب خشکسالی شده است. در موضوع خشکسالی دریاچه اما نظرهای متفاوتی هست که البته تنها به دو دلیل عمده خلاصه می‌شود؛ دلایلی انسانی و دلایل طبیعی. هرچند که درصد مقصر دانستن هر یک از این دو عامل از سوی کارشناسان محیط زیست هم متفاوت است. از جمله دلایل انسانی می‌توان به تاسیس سدهایی روی رودهای منتهی به دریاچه و استحصال آب‌های زیرزمینی و احداث جاده شهید کلانتری (از میان دریاچه) اشاره کرد. اگرچه گفته می‌شود که برداشت از آب‌ها برای تامین مصارف کشاورزی بوده اما به بیان برخی از کارشناسان محیط زیست بعضا مصرف صنعتی هم داشته و برای تامین انرژی برخی نیروگاه‌ها در استان‌های همجوار استفاده شده است. روند آرام خشکسالی و کاهش بارندگی هم از دیگر دلایل است اما مهم‌ترین دلیل شاید استحصال آب‌های زیرزمینی و در حقیقت عوامل انسانی باشد. این موضوع اکوسیستم منطقه را دستخوش تغییر قرار داده و سبب شده تا جان آبزیان و در نتیجه نسل برخی پرندگان نظیر فلامینگوها به خطر بیفتد.
تاکنون راهکار خاصی برای حل موضوع اتخاذ نشده است. البته در مجلس هشتم نمایندگان طرحی یک فوریتی را برای انتقال آب از رود ارس و رود سیلوه در پیرانشهر در دستور کار قرار دادند که با فوریت آن مخالفت شد و به طور عادی در دستور کار قرار گرفت. تاکنون هم در مجامع خبری اطلاع درستی درباره انتقال آب از رود ارس در دسترس نیست. نمایندگان مجلس نهم هم در بیانیه‌ای خواستار تلاش برای حل معضل ارومیه شده‌اند. با این حال اقدام عاجلی صورت نگرفته است و اکنون بحث توفان‌های نمکی هم مزید بر علت شده است.
توفان نمکی در راه است
اصغر محمدی فاضل، معاون سازمان محیط زیست در همین باره به خبرگزاری فارس گفت: موضوع توفان نمک موضوعی است که از سالیان گذشته توسط کارشناسان حوزه محیط زیست در رابطه با آن اخطار داده می‌شده است و هنوز هم مورد نگرانی ما قرار دارد.
وی گفت: حتی در گزارش‌هایی که ما به مقامات کشور داده‌ایم و همچنین جلسه‌ای که در مجلس شورای اسلامی برگزار کرده‌ایم عنوان شد که نگرانی ما در خصوص توفان‌های نمک در دریاچه ارومیه این است که ما توفان نمک را در حوزه استان آذربایجان شرقی بسیار محتمل می‌دانیم و حتی گستره آن را تا مرزهای غربی استان تهران پیش‌بینی می‌کنیم.
وی تاکید کرد: احتمال رسیدن غبار نمک به استان زنجان به صورت جدی است و استان‌های البرز و تهران هم در معرض خطر غبار سونامی نمک هستند. فاضل اضافه کرد: بنابراین اعتقاد ما این است که در مورد دریاچه ارومیه باید یک اقدام عاجل، جدی و ملی صورت بگیرد.
جبران کسری آب دریاچه سخت است
او همچنین درباره اقداماتی که باید برای نجات دریاچه صورت بگیرد هم گفت: حقابه سالانه دریاچه ارومیه طبق توافق کتبی با وزارت نیرو که توسط معاون وزیر نیرو ابلاغ شده است سالانه ۱/۳ میلیارد متر مکعب است که این حقابه به دلیل اینکه سالیان گذشته به اندازه تامین نشده، باعث شده مقدار کسری آب دریاچه ارومیه به تدریج افزایش پیدا کند.
وی اظهار کرد: در حالی که ما الان بالغ بر ۲۴ میلیارد متر مکعب کسری آب داریم، بنابراین اگر حتی سالانه ۳ میلیارد متر مکعب دریافت کنیم، دریافتی سالانه را جبران نمی‌کند. یعنی کسری ۲۴ میلیارد متر مکعبی جبران نخواهد شد.معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: باید علاوه بر ۱/۳ میلیارد متر مکعب، سالانه سهم بیشتری را برای اینکه جبران کم‌آبی قبلی بشود، اختصاص دهیم.
فاضل تصریح کرد: در سال‌های گذشته متاسفانه مقدار دریافتی‌هایی که به عنوان حقابه داشتیم بسیار اعداد پایینی بود و در سال آبی ۹۰-۹۱ که بهترین سال نسبت به سنوات گذشته بوده تا به امروز یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون متر‌مکعب حقابه دریافت کردیم که هنوز نزدیک به ۶۰ درصد حق‌آبه نیازمندیم در حالی که دو ماه به پایان سال آبی باقیمانده است.
وی تصریح کرد: با رهاسازی آب از سدهای مخزنی و مقابله با برداشت‌های غیر مجاز و چاه‌های غیر قانونی که در حوزه دریاچه ارومیه وجود دارد و همچنین لایروبی و بازگشایی مسیرهای انتقال آب به دریاچه ارومیه ، با همین چند اتفاق ساده، مقدار آب قابل توجهی به دریاچه وارد خواهد شد.
تداوم مطالعه سدهای جدید در دستور کار وزارت نیرو
فاضل با بیان اینکه اعتراض دیگری که ما داریم این است که متاسفانه هنوز موضوع مطالعه سدهای جدید در دستور کار وزارت نیرو است ادامه داد: ما نسبت به این موضوع قبلا اعتراض خود را اعلام کردیم و دستور صریح معاون اول رییس جمهور در جلسه مدیریت منابع آب بوده که تحت هیچ شرایطی در این حوزه موضوع مطالعه سدهای جدید نباید صورت بگیرد. اما هنوز اخبار مختلفی به صورت رسمی و غیر رسمی از مطالعه احداث سد در بالادست دریاچه ارومیه به گوش می‌رسد.
کشاورزی، بلای جان دریاچه
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: در منطقه دریاچه ارومیه مقدار قابل توجهی از آب صرف کشاورزی می‌شود. بر اساس آماری که داده شده در استان آذربایجان شرقی حدود ۱۵درصد آب خروجی سدهای استان صرف موارد کشاورزی می‌شود.
وی ادامه داد: اگر این اقدام مورد توجه قرار نگیرد و ما سطح بهره‌برداری از سدها را از سمت کشاورزی به سمت انتقال آب به دریاچه ارومیه سوق ندهیم قطعا وضعیت دریاچه از اینکه هست خطرناک‌تر خواهد شد. فاضل گفت: در مجموع حوزه دریاچه ارومیه نشان می‌دهد که سفره آب زیر زمینی منطقه به شدت افت کرده و در حال ایجاد یک فاجعه زیست‌محیطی هستیم.
تاکنون به رغم هشدارها اقدام مناسبی برای نجات دریاچه صورت نگرفته، باید دید در ادامه آیا مسوولان هشداری‌های جدید را جدی خواهند گرفت یا نه؟
ارسال نظر