تهاجم به فرهنگ در قالب سینما

نگاه سوم- همایش کاربردی «سینمای ضد» عصر روز شنبه در محل خانه سینما به همت انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران برگزار شد. در این همایش یک روزه سیدرضا میرکریمی، مدیرعامل خانه سینما، مجید شاه‌حسینی، مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، دکتر شفیعی مروستانی و نصرت‌ا... تابش سخنرانی کردند که در این مجال کوتاه بخشی از نظرات میرکریمی و شاه‌حسینی را می‌خوانید. در این مراسم بخش‌هایی از فیلم ضدایرانی - اسلامی «فتنه»،‌ انیمیشن «پرسپولیس» و فیلم «۳۰۰» به نمایش درآمد.

رضا میرکریمی: چرا حساسیت مردم به هویت ملی پایین آمده؟

اکنون در دوره‌ای از تاریخ هستیم که دوره انتظار است و بشر بارها آن را تجربه کرده است. اکنون نوع بشر به اوج سرکشی خود رسیده است و زورمداران می‌خواهند از انقلابی که در پیش است و کاخ ستمشان را زیر و رو خواهد کرد، جلوگیری کنند. ساخت‌آثاری مانند «فتنه» در واقع یک پاتک یا ضد حمله است، چون حمله اصلی را دیدگاه دینی مترقی ما به فرهنگ غرب آغاز کرده و ما هنرمندان نیز نقشه جدی در شکل‌گیری آن نداشته‌ایم.

اتفاقاتی که در چند دهه اخیر افتاده فضایی را درست کرده که باعث شده تهاجم فرهنگی به وجود بیاید این تهاجم در واقع حرکتی انفعالی از جنس حرکاتی است که قبلا هم زیاد اتفاق افتاده؛ اما ما به عنوان سربازانی که باید با این تهاجم بجنگیم، قبل از هر چیز باید بدانیم کیستیم، چه می‌کنیم، یا بهتر است چه کاری را انجام بدهیم... شتابزده عمل کردن در این موارد، جواب مشخصی نمی‌دهد و تنها فایده‌اش، بازسازی مجدد موقعیت تخریب شده ما است.

هنرمندان نماینده درجه یکی از جامعه هستند و به خاطر حساسیت بالای خود بهترین کسانی هستند که ضعف‌های جامعه را خوب می‌بینند. دیدن این ضعف، کاری منتقدانه است، اما در واقع وظیفه اصلی هنرمند آگاهی‌سازی جامعه و حساس کردن جامعه نسبت به وقایع است.

گمان نمی‌کنم که مثلا گروهی از مردم بی‌اعتقاد شده باشند اما عقیده دارم که وظایف شخصی مردم توسط خودشان در حال فراموش شدن است و از آنجا که وظیفه هنرمند حساس کردن مردم است، پایین آمدن سطح حساسیت مردم من را نگران می‌کند و حس می‌کنم هیمنه ما دچار نقصان و مشکل شده است که البته جامعه ‌شناسان باید در این مورد بحث و بررسی مفصلی را آغاز کنند.

متاسفانه می‌بینیم در همه کشورها وقتی اهانتی صورت می‌گیرد یا مشکلی اتفاق می‌افتد، مردم به صورت خودجوش دست به راهپیمایی می‌زنند، اما در کشور ما این حرکات یا نیمه دولتی است یا وابسته به بخشنامه است که این موضوع باعث نگرانی من به عنوان یک هنرمند می‌شود.

وی تصریح کرد: چرا حساسیت مردم به هویت ملی پایین آمده و نقش ما هنرمندان و سیاستگذاران هنری چیست تا موجب شود این حساسیت به حد سابق خود برگردد.

مجید شاه‌حسینی: ضدیت با اسلام، موجی دیرپا در سینماست

موج تهاجم فرهنگی بر ضد اسلام جریانی است که از قبل از اسلام آغاز شده چون پیشینه چالش غرب در اسلام به قرن‌ها قبل باز می‌گردد و در واقع قبل از بروز سینما به عنوان مهم‌ترین هنر زمانه بینش ضد اسلام در هنر غربی وجود داشته است. از آغاز پیدایش سینما نگاهی همراه با تحقیر به شرق در آثار هالیوود وجود داشته و با نشان دادن مشرق زمین به عنوان فضایی بدوی سعی شده جنس جوامع شرقی با مانوسات مردم از جامعه اطراف خود متفاوت باشد و انسان شرقی تبدیل به شخصی غریبه از منظر مخاطبان غربی شود.

روند عرب ستیزی و اسلام ستیزی به تدریج در فیلم‌های آمریکایی با تاریخ‌سازی برای صهیونیزم و کشور جعلی اسرائیل ادامه پیدا کرد که نمونه‌هایش را در فیلم‌هایی چون سامسون و دلیله، ده فرمان و... می‌بینیم و بارزترین نمونه اسلام‌ستیزی را می‌توان در فیلم جن‌گیر ساخته مشهور ویلیام فریدکین‌ دید.

در دهه ۹۰ صراحت زیادی در لحن هالیوود نسبت به مسلمانان به وجود آمد و تروریست‌های مسلمان تبدیل به نمونه انسانی هیولاهای ترسناک شدند که این نگاه بعد از سال ۲۰۰۰ رویکردی تازه به خود گرفت و در فیلم‌های بسیاری نبرد نهایی اسلام و غرب به تصویر کشیده شد. حتی در دوره اخیر رجعتی به آثار تاریخی به وجود آمده و موضوعاتی که در دهه‌های گذشته در لفافه مطرح می‌شد، اکنون به صورت صریحی دوباره مطرح می‌شود که این موارد نشان می‌دهد که ضدیت با اسلام موجی دیرپا در سینما است و تکثر فیلم‌های ضد اسلامی، مساله اتفاقی بودن ساخت این آثار را از بین می‌برد.