به بهانه روز جهانی بهداشت
جایگاه ایران کجاست؟
گروه راهنما - چیزی نمانده تمام روزهای سال در تقویم ایرانیان به نام شعرا یا مناسبت‌های مختلف نامیده شود. مناسبت‌هایی که تنها در تقویم‌ها جای می‌گیرند و معمولا کارکرد دیگری ندارند. شاید این روزهای خاص تنها در سالشمارهای ایرانی بی‌اهمیت جلوه می‌کنند و در سال نامه کشورهای توسعه یافته ارج و قرب بیشتری دارند.
یکی از همین روزهای به ظاهر مهم، هجدهم فروردین ماه، مصادف با ششم آوریل است که روز جهانی بهداشت خوانده می‌شود و سازمان جهانی بهداشت نیز به‌رسم سال‌های گذشته، شعاری را برای سال جدید برمی‌گزیند تا کشورهای مختلف این شعار را در تدوین برنامه‌های خود مورد توجه قرار دهند.
اما تجربه سال‌های گذشته می‌گوید این شعارها معمولا در ایران زنگار بی‌اهمیت بودن به خود می‌گیرد. برای مثال شعاری که در سال گذشته برگزیده شد به این اصل اشاره داشت که سرمایهگذاری در زمینه سلامت می‌تواند زندگی مطمئنی را برای انسان‌ها به ارمغان بیاورد و این چنین سیاست‌مداران را به ضیافت سرمایهگذاری در زمینه سلامت دعوت کرد، اما انگار مسوولان تمایلی برای شرکت در این جوشش جهانی از خود نشان ندادند. برای مثال سرانه‌ای که برای سلامت هر ایرانی در بودجه هر ساله تعیین می‌شود هنوز واقعی نشده است.
در شرایطی که سرانه سلامت هر ایرانی حداقل باید نه‌هزار و ۶۰۰تومان تعیین شود، این رقم در بودجه سال ۸۷ پنج‌هزار و ۵۰۰تومان لحاظ شده است. همین امر اعتراضات بسیاری را برانگیخت که حتی رییس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی نسبت به آن ابراز نگرانی کرده است.
در سال‌جاری نیز سازمان جهانی بهداشت، شعار خود را حفظ سلامتی در برابر تغییرات آب و هوایی برگزیده است تا تغییرات آب و هوایی که تهدیدات فزاینده‌ای برای امنیت بهداشت عمومی در سراسر دنیا به شمار می‌رود از طریق افزایش همکاری جامعه جهانی مهار شود. به طوری که تقویت نظارت و کنترل بیماری‌های عفونی و استفاده سالمتر منابع آبی از مهمترین وظایف کشورها در راستای تحقق این شعار تلقی می‌شود.
بهداشت عمومی
شاید این سوال ذهن شما را هم به خود مشغول کرده باشد که مرزهای «بهداشت» تا کجا گسترده شده است، در نگاهی ساده‌تر، بهداشت نوعی هنر است؛ هنری که به یاری انسان می‌آید تا در میدان مبارزه با بیماری‌ها بتازد.
اگر همه انسان‌ها دارای چنین هنری باشند، با ارتقای تندرستی خود، جامعه را در مسیر تندرستی هدایت می‌کنند.
جوامع توسعه‌یافته برای اینکه سلامتی یک جامعه را بسنجند سه اصل رفاه جسمی، روانی و اجتماعی را مدنظر قرار می‌دهند، آنها معتقدند هرگونه نقص و آسیبی که هر یک از محورهای سه‌گانه را تحت تاثیر قرار دهد، تعادل فرد را بر هم می‌زند و سلامت او را به مخاطره می‌اندازد.
«بهداشت» وسعتی دارد به پهنای تمام تاریخ که اگر رد پایش را دنبال کنیم به سه‌هزار و ۹۰۰ سال قبل از میلاد مسیح می‌رسیم که رفته‌رفته شاهد ثمردادنش هستیم که منجر به کشف و معالجه بیماری‌های مختلف شده است.
اما همواره مقوله سلامت چالش‌های گوناگونی را از سر گذرانده است که این چالش‌ها نه تنها رو به کاهش نمی‌رود که هر روز در ظاهری جدید خود را نمایان می‌کند. افزایش میزان حوادث غیرمترقبه طبیعی، پیرشدن جمعیت، بروز جنگ‌های منطقه‌ای، تولید و ترویج افسار‌گسیخته داروهای اعتیادآور و مهم‌تر آنکه افزایش آلودگی‌های زیست‌محیطی همچنان لاینحل باقی مانده‌اند.
بیماری‌های شایع
در شرایطی که شش‌درصد مردم ایران از دسترسی به آب سالم محروم هستند و رژیم غذایی نامناسب که از غذایی پرچرب و کم‌فیبر تشکیل می‌شود، در اغلب خانواده‌های ایرانی رایج است، همین امر زمینه‌ساز شیوع بسیاری از بیماری‌ها است.
آسم، پوکی استخوان، روماتیسم مفصلی، سردردهای عصبی، سنگ کلیه و سینوزیت از بیماری‌های شایع در ایران هستند که البته شیوع انواع سرطان‌ها مانند سرطان پوست، سرطان روده بزرگ، مری و معده نیز در ایران قابل‌توجه است.
بهداشت روان
بهداشت روان نیز از آن دست موضوعاتی است که به راحتی قابل تعریف نیست، از این رو که خود روح نیز به طور کامل شناخته شده نیست، بهداشت روان چیزی گسترده‌تر از مفهوم نبود بیماری روانی است که معمولا اغلب افراد نسبت به آن اهمیتی قائل نیستند، اما انسانی که از سلامتی روان برخوردار است، معمولا مشکلاتش را قابل‌حل می‌داند و در مقابل مشکلات بزرگ انعطاف‌پذیر می‌نمایاند.
به‌علاوه نسبت به خود احساس خوبی دارد و در نهایت از روحیه پرنشاطی برخوردار است، اما در مقابل هر یک از عواملی مانند وراثت یا بیماری‌های مربوط به اعضای بدن، آسیب‌های اجتماعی و نقص در عوامل زیست‌محیطی آدمی را در معرض ابتلا به بیماری‌های روانی قرار می‌دهد، شاید همین ویژگی حساس بودن روح است که گاهی او را از سنگ سخت‌تر می‌کند و گاهی نیز لطافت گل را به او نسبت می‌دهند.
از همین رو ارتقای رفاه جسمی، عاطفی و اجتماعی که بخشی از وظایف جامعه به شمار می‌رود تا حدودی میزان ابتلا به بیماری‌های روانی را می‌کاهد.
سلامتی و اسلام
شاید اسلام کامل‌ترین دینی باشد که با رهنمودهای خود سلامتی روحی و جسمی پیروانش را تضمین می‌کند تا جایی که اعتقادات مذهبی در کاهش اختلالات روحی و روانی تاثیر شگرفی دارد.
مردم افسردگی را از این رو که فراگیر شده به خوبی می‌شناسند. براساس یک مطالعه ارتباط مستقیمی میان بهبود افسردگی و خواندن نماز وجود دارد، توکل به خدا یکی دیگر از مواردی است که به افزایش روحیه اعتمادبه‌نفس در انسان منجر می‌شود به طوری که او در حضور خداوند احساس قدرتمندی می‌کند.
از سوی دیگر اسلام صراحتا پاکیزگی جسمی را نیمی از ایمان خوانده است، به طوری که حتی پیشوایان دین نسبت به نحوه غذا خوردن نیز سفارشاتی کرده‌اند.
ارسال نظر