خنده و گریه با «دسته دلقک‌ها»
علی طجوزی
«خوب فکرهام را کرده‌ام! مدارکتان به درد لای جرز خلا می‌خورد! می‌خواهند بگیرندتان و بالاخره هم می‌گیرند! طبیعی است! خوب فکرهاشان را کرده‌اند، تصمیمشان را هم گرفته‌اند! جنگ است، آقا، جنگ!...»

(دسته دلقک‌ها- سلین)
هفته گذشته هر چند بسیاری از مردمان به دلیل شرکت در مراسم عزاداری اما‌م‌حسین (ع) شاید زمان زیادی برای کتاب و کتابخوانی نداشته‌اند؛ اما باز هم بازار کتاب که چندی است سرمای هوا و سرمای خریداران کتاب با هم هم‌داستان شده‌اند، رونق نسبی خود را حفظ کرد.
متنی که در ابتدای نوشته آ‌مده است قسمتی از آخرین کتاب ترجمه و منتشر شده لویی فردیناند سلین، نویسنده شهیر فرانسوی است. نام این کتاب دسته دلقک‌ها است که به نوعی توانسته است خنده را بر لبان بازار بیاورد. سلین از جمله نویسندگان بزرگ فرانسه است که اول بار با کتاب «سفر به انتهای شب» به علاقه‌مندان ادبیات و داستان غیرایرانی معرفی شد و توانست به سرعت جای خوبی برای خود نزد آنها پیدا کند.
در واقع دسته دلقک‌ها در کنار سفر به انتهای شب و مرگ قسطی که آنها نیز پیش‌تر به فارسی ترجمه شده‌اند، از جمله مهم‌ترین و برترین آثار سلین، نویسنده عصیانی و سنت‌ستیز فرانسه پس از جنگ جهانی اول است. ماجرای کتاب در زمان جنگ جهانی اول می‌گذرد، در محلات پایین‌شهری لندن، شهری که دچار ویرانی‌های جنگ و فضای مربوط به آن است.
مهدی سحابی، مترجم توانای کشورمان که یکی دیگر از آثار سلین به نام مرگ قسطی در سال 1384 به ترجمه او منتشر شده بود در خلاصه‌ای از این کتاب که پشت آن درج شده به طور خلاصه فضای داستان را آورده است. به نوشته وی لندن آن هنگام که در داستان سلین آمده است، شهری است جنگ‌زده و پناهگاهی برای عناصر وازده‌ای که می‌کوشند از گذشته خود بگریزند. سلین با تفاله‌های جامعه، آدمکش‌ها، واسطه‌ها، قاچاقچی‌ها، بدکاره‌ها، معتادان، ولگردان و جنایتکاران محشور می‌شود. گویی آنان را درک می‌کند و تیزبینانه و بدبینانه، با حالی از انزجار و نفرت، به جامعه‌ای در حال تباهی و تجزیه می‌نگرد. «دلقک‌بازی»‌های قهرمانان این کتاب درگیری دائمشان با «گزمه» و «عسس»، آنارشیسم حاکم بر روحیه و رفتارش، در ظاهر جلوه یک نمایش عروسکی را دارد؛ اما در باطن تراژدی عظیمی است که سلین، استادانه با این بازیگران خلق کرده است. «دسته دلقک‌ها» در هفته گذشته به رغم تمام نگرانی‌هایی که فروشندگان کتاب از جوی که احساس می‌کنند کم‌کم دارد به بازار کتاب حاکم می‌شود، توانست عنوان پرفروش‌ترین را به خود اختصاص دهد.
بعد از «دسته دلقک‌ها» باز هم نام یکی از آثار خالد حسینی به چشم می‌خورد. خالد حسینی چند ماهی است که نام کتاب‌هایش «بادبادک‌باز» و «هزار خورشید تابان» در میان پرفروش‌‌های کتاب داستان خارجی دیده می‌شود. هفته گذشته «بادبادک‌باز» که پیش از «هزار خورشید تابان» منتشر شده است، نسبتا از فروش خوبی برخوردار بود.
علاقه‌مندان به جی‌دی‌سلینجر نیز با استقبال از «یادداشت‌های شخصی یک سرباز» این کتاب را به عنوان دیگر اثر پرفروش‌ خارجی معرفی کردند. یکی از دلایل فروش خوب این کتاب، گذشته از قلم زیبا و آشنای سلینجر برای دوستدارانش و ترجمه خوب علی شیعه علی این است که «هولدن کالیفیلد» قهرمان کتاب «ناطور دشت» شخصیت محبوب و دوست‌داشتنی سلینجر در خلال یکی از این داستان‌ها شکل گرفته است و این دلیل باعث شده است که هم «یادداشت‌های شخصی یک سرباز» فروش خوبی داشته باشد و هم ناطوردشت هر چند که آثار سلینجر از سوی علاقه‌مندانش در ایران همواره شاهد استقبال خوبی بوده‌اند.
از دیگر آثار پرفروش‌های داستان خارجی در هفته گذشته همچنین می‌توان به «ژاک قضا و قدری» دنی دیدرو «یک روز دیگر» هیچ آلبوم مجموعه داستانی قدیمی از کوبوآبه به نام
«تجاوز قانونی»، «کجا ممکن است پیدایش کنم» موراکامی، «شصت داستان» و «صحرای تاتارها» بوتزاتی، «کافه زیردریا» استفانوبنی، «آدم بدشانس جلد دوم از مجموعه داستان‌های کوتاه موارویا به نام داستان‌های رمی، جلد پنجم از مجموعه 20نویسنده 60داستان، «مفتش راهبه» کالین فالکنر، مجموعه داستان‌های کوتاه کالوینو و مجموعه داستان‌های آمریکای لاتین اشاره کرد. در زمینه شعر خارجی نیز نرودا است که همچنان هم محبوب است و هم پرفروش. «هوا را از من بگیر، خنده‌ات را نه» که آلبوم صوتی آن هم در بازار موجود است، نزدیک می‌شود که عنوان پرفروش‌ دفتر شعر خارجی را از آن خود کرده است. «دری لولا شده به فراموشی» ریچارد براتیگان و «هرگز! مگو هرگز» برتولت برشت هم از دیگر آثار پرفروش هفته گذشته در زمینه شعر خارجی بودند. هر چند که نباید از برخی از آثار سوزان پولیتزرشولتز هم به راحتی گذشت.
در زمینه داستان ایرانی نیز هفته گذشته را باید به «تقدیم به چند داستان کوتاه» حسن شهسواری اختصاص داد. این کتاب که کمتر از یک ماه است به بازار عرضه شده است، توانست در هفته گذشته عنوان پرفروش‌ترین کتاب داستان ایرانی را از آن خود کند.
«تقدیم به چند داستان کوتاه» شامل چهار داستان کوتاه است که به گفته نویسنده‌اش برای اینکه علاقه و احترام خود را به چند داستان کوتاه از نویسندگان مختلف نشان دهد از هر داستان عناصری را انتخاب کرده و داستان خود را بر آن اساس نوشته است. در این کتاب می‌توانیم داستان‌های «آمرزش-بیداری- چاکریم جناب سروان- تقدیم به چند داستان کوتاه» را بخوانیم.
بعد از این کتاب دو کتاب از بهرام بیضایی که یکی در قالب فیلمنامه و دیگر نمایشنامه با نام‌های لبه پرتگاه (فیلمنامه) و سهراب‌کشی (نمایشنامه) است از دیگر آثار پرفروش ایرانی در بازار کتاب بودند.
«هاکردن» پیمان هوشمندزاده، سالمرگی «اصغر الهی»، عقرب «حسن مرتضائیان آبکنار، انتخاب «سیمین دانشور»، قلعه پرتغالی «عباس عبدی» از دیگر آثار پرفروش داستان ایرانی بودند. در زمینه شعر فارسی هم چاره‌ای نیست جز اینکه باز هم از «دستور زبان عشق» قیصر امین‌پور نام ببریم. این جمله یکی از فروشندگان کتاب است که به نوعی تداعی خاطراتی است برای وی و همکارانش در چند سال اخیر.
به گفته وی همیشه این‌گونه بوده است فروش بعد از مرگ بالا می‌رود مثل زمانی که حمید مصدق
(منظومه آبی، خاکستری، سیاه) درگذشت. وی می‌گوید: هر چند که استاد جعفر شهیدی که هفته گذشته فوت شدند، شاعر یا داستان‌نویس و.. نبودند؛ اما طی همین چند روز بسیاری از کتاب‌هایی که به قلم ایشان منتشر شده از ‌جمله ترجمه نهج‌البلاغه حضرت امیر، خواهان بسیاری پیدا کرده است.
در هر صورت بعد از دستور زبان عشق بسیاری از دفترهای شعر فارسی تقریبا فروش یکسانی داشته‌اند.
از پرفروش‌ترین کتاب‌های هفته با موضوع سیاسی طی هفته گذشته باید از «انتخاب سلطه یا رهبری» برژینسکی نام برد. این کتاب با ترجمه امیرحسین نوروزی چندی است که به بازار آمده است. «گفتمان» به قلم سارا ملینر و ترجمه فتاح محمودی یکی دیگر از پرفروش‌های بازار است. «سیاستمداران جوان» علیرضا صلواتی، «دولت در تاریخ اندیشه غرب» نوشته آتیلا اوزار، ترجمه دکتر عباس باقری،
«تکثرگرایی در جریان اسلامی»، عباس شادلو و «کالبدشکافی احزاب سیاسی» اسدا... رضایی هم از دیگر پرفروش‌های بازار کتاب با موضوع سیاسی بودند.
علاقه‌مندان به کتاب‌های اقتصادی نیز طی هفته گذشته «لابی اسرائیل و سیاست خارجی آمریکا» را به عنوان پرفروش‌ترین معرفی کردند. ترجمه این کتاب را که نوام چامسکی یکی از مولفان آن است، حسن مرتضوی انجام داده است.
یکی دیگر از کتاب‌های پرفروش اقتصادی «مبانی اقتصاد» دکتر مسعود نیلی است؛ هرچند که این کتاب ظاهرا برای دانشجویان این رشته است، اما به دلیل سادگی بیان مطالب از سوی علاقه‌مندان به این مقوله مورد توجه قرارگرفته است.
«اعترافات یک تروریست اقتصادی» جان پرکینز نیز یکی دیگر از پرفروش‌های بازار کتاب با موضوع اقتصادی بود. این کتاب را مرجان صالحی ترجمه کرده است.
طی هفته گذشته همچنین دوستداران کتاب‌های تاریخی-تحقیقی در مکتب در فرآیند تکامل نوشته حسین مدرسی با ترجمه هاشم‌ ایزدپناه را به عنوان پرفروش‌ترین معرفی کردند. «در تاریخ تشیع در ایران» نوشته رسول جعفریان، «کتیبه‌های هخامنشی» دپییرلوکوک- نازیلا خلخالی، «تاریخ مغول در ایران» اشپولد- محمود میرآفتاب از دیگر پرفروش‌های این بازار بودند. راز راندابرن، «قانون جذب» مایکل لوسید به همراه «آداب معاشرت برای دختران و پسران» نوشته ژان‌لویی فورینه با مترجمی شهین‌دخت بهزادی نیز کتاب‌هایی بودند که در زمینه روانشناسی و ماورا از سوی مخاطبان این گونه آثار به عنوان پرفروش‌ترین‌ها معرفی شدند.
علاقه‌مندان به فلسفه نیز با استقبال از آثاری چون «تخیل خلاق در عرفان ابن‌عربی» نوشته هانری کربن، مجموعه مقالات هانری کربن به جمع‌آوری و تدوین محمد امین شاهجویی، «ماجراهای جاودان فلسفه» نوشته هنری و دانالی توماس با ترجمه احمد شهسا و «تاریخ فلسفه یونان و روم» فردریک چارلز کاپلستون به مترجمی سیدجلال مجتبوی را به عنوان پرفروش‌ترین‌ها معرفی کردند.