خیلی دور، خیلی نزدیک‌
کاظم برآبادی
تهرانسر، اسم غریبی دارد، درست مثل مخچه که در انتهای مخ است و برای تکمیل نامش از آن کمک گرفته، تهرانسر هم شهرک مانندی است در جنوب غربی تهران با پسوند «سر» برای کامل کردن نامش.

زمانی ‌که شرکت نفت آمد و با واگذاری 500 تا 1000 قطعه زمین از بیابان دورافتاده‌ای در سر راه کرج خواست شهرکی نوساز ایجاد کند، کمتر کسی فکر می‌کرد روزی از دل آن بیابان، ساختمان‌ها و خیابان کشی‌های زیبا و منطبق با اصول مهندسی خارج شود؛ ولی با این همه، ‌اکنون تهرانسر با بلوارهایی به نام گل‌ها (یاس، نیلوفر و...) و امکانات رفاهی در حد مطلوبش (نظیر بیمارستان، مدرسه و...) توجه قشر متوسط تهران را به خود جلب کرده. از طرفی دسترسی بسیار بالای این منطقه به اتوبان اصلی بزرگ شهر تهران و همین طور نزدیکی‌اش به کارخانه‌ها و شرکت‌های مستقر در غرب پایتخت باعث شده که زحمت‌کشان این مشاغل، بخت و اقبالی برای پیدا کردن خانه‌ای نزدیک و ارزان بیابند. البته نباید فراموش کرد که همپایه با گرانی مسکن در تهران، خانه‌های تهرانسر هم‌گران شده‌اند و در کل هیچ منطقه‌ای از تهران نیست که از این گرانی در امان بوده باشد، اما نکته جالب اینجا است که تهرانسر هنوز یک نکته جالب و قابل توجه دارد و آن این است که زمین افتاده در این منطقه هنوز هست و این مساله قطعا به قابلیت‌های توسعه‌ای این منطقه می‌افزاید.
قدمت ۲۰ساله؛ یک سند هویتی
اکثر تهرانسری‌ها احساس می‌کنند که در منطقه‌ای فرود آمده‌اند که هیچ‌گونه همبستگی با گذشته ندارد و ساختمان‌هایشان نه به روی ساختمان‌های کهنه و قدیمی که بر روی بیابانی خشک و
بی آب و علف و دور افتاده ساخته شده است، بی آنکه گذشته‌ای مردمی و بومی داشته باشد؛ اما ۲۰سال قدمت تهرانسر سبب شده که حلقه‌ای از هویت میان این منطقه از تهران و بدنه تهران بزرگ به‌وجود آید؛ به‌طوری که خیابان‌ها و کوچه‌هایش (با اینکه از معماری و ساختی به مراتب بهتر از تهران برخوردارند) احساس غریبگی را در آدم به‌وجود نمی‌آورند.
تهرانسرنشینان معتقدند که هم شهرستان‌های شهریار و رباط کریم را در نزدیک خود دارند و هم تهران‌نشین هستند؛ احساسی که برای اهالی شرق تهران (مثل تهرانپارس نشینان) بسیار سخت و غیر قابل قبول است. آنها به کلیه اماکن تجاری و تولیدی و اقتصادی تهران نزدیکند و به عبارتی در بستر تجمع آنها زندگی می‌کنند که‌این مساله نیز در نوع خود قابل اهمیت است؛ چرا که اکنون و با توجه به قیمت بنزین، همه پذیرفته‌ایم که باید فاصله محل کار و محل سکونت را تا حد ممکن کم کرد و کارگران کارخانه‌ها که در تهرانسر ساکن هستند، این کار را به خوبی انجام داده‌اند.
مشکلات ریز و درشت
روی دیگر سکه تهرانسر، مشکلات این محله است. خدمات رسانی در ابعاد گوناگون خود در این منطقه از شهرداری تهران به خوبی سایر مناطق انجام نمی‌گیرد. اصولا مردم اینجا همواره احساس می‌کنند که به نوعی به تهران چسبیده‌اند و این البته احساس خوبی برای یک شهروند نیست! مشکلات دوری از هسته شهر تهران در تهرانسر کاملا قابل رویت است. اولین مشکل که به دوری این منطقه از مرکز شهر برمی‌گردد، بحث حمل‌و‌نقل و ایاب و ذهاب مردم است، مثلا در روزهای برفی که پشت‌سر گذاشتیم رفت و آمد برای تهرانسری‌ها آنقدر مشکل شده بود که همه دست به دامان حمل‌و‌نقل عمومی مثل ون‌ها و اتوبوس‌ها شده بودند؛ چرا که جاده‌های لغزنده نمی‌گذاشت، مردم از ماشین‌های خود استفاده کنند و از طرفی تاکسی‌ها هم با کرایه‌های سرسام‌آور تنها به استقبال واژه جادویی دربستی می‌آمدند.
آنها محله خود را دوست دارند؛ اما خواهان توجه بیشتر به آن هستند. توجهاتی مثل امکان استفاده از مترو، پایانه تاکسیرانی و اتوبوسرانی و... .
زلزله در تهرانسر نمی‌آید!
نکته آخر این که کارشناسان می‌گویند: در بین مناطق مسکونی تهران، تهرانسر یکی از مناطقی است که احتمال وقوع زلزله در آن بسیار پایین است و حتی اگر هم چنین اتفاقی در آن رخ دهد، ساختار جدید شهری این منطقه برخلاف مناطق قدیمی ساخت تهران، جلوی مراحل امدادرسانی، تخلیه و محافظت فیزیکی را نخواهد گرفت. این مساله که یکی از مهم‌ترین فاکتورهای امدادرسانی به زلزله‌زده‌ها است در بافت قدیمی تهران که در محدوده مرکزی شهر قرار دارد، عملی نخواهد شد. دکتر شادمان، یکی از استادان شهرسازی در این باره می‌گوید: «با توجه به بافت قدیمی مناطق مرکزی شهر، فرسودگی و عدم ارتباط بافت جدید و قدیم یکی از مهم‌ترین چالش‌های پس از زلزله در این مناطق خواهد بود؛ چرا که تاسیسات حیاتی این نقاط فرسوده‌اند و با اولین تکان‌ها از بین خواهند رفت و امدادرسانی هم با توجه به شرایط تنگ معابر ممکن نخواهد بود.»
یک پیشنهاد خوب
تهرانسر اکنون در مرحله‌ای از رشد محله‌ای به سر می‌برد که نیازمند خدمات‌دهی دولتی و خصوصی با بهترین کیفیت ممکن است. در حال حاضر مراکز خدمات‌دهی در این منطقه از تهران کم نیستند؛ اما در مورد کیفیت و نوع کارشان می‌توان گفت که «می‌توانند از این بهتر باشند!» پیشنهاد ما توجه به‌ایجاد مراکز گسترده خدماتی در این نقطه است. مراکزی که می‌توانند در قالب واحدهای تجاری گسترده، پاساژها و مراکز خرید و بازارچه‌ها به بازار تهرانسر راه یابند. این مساله از سه جهت به نظر با بازخورد خوبی همراه خواهد بود.
نخست این که در اطراف تهرانسر شهرک‌های کوچکی شکل گرفته‌اند که آنها هم با مشکلاتی در استفاده از خدمات درجه اول مواجهند و در صورت ایجاد چنین مراکزی در تهرانسر، به دلیل فاصله کوتاه به سوی این مراکز جلب خواهند شد و ایجاد چنین مراکز خدماتی و تجاری سبب رونق همه جانبه تهرانسر، شهرک‌های مجاور و حتی خود مراکز خواهد شد.
مساله دوم به زمین‌های خالی تهرانسر برمی‌گردد که امکان ساخت از نقطه صفر را برای این اماکن و مراکز ایجاد می‌کند. به عبارتی دیگر شما اگر بخواهید یک مجتمع بزرگ تجاری- خدماتی در خیابان ولی عصر بسازید، حتما باید خانه‌های قدیمی را تجمیع پلاک کرده، خراب کنید و دوباره بسازید؛ چرا که در این خیابان زمین افتاده وجود ندارد؛ اما تهرانسر چنین قابلیت خوبی را در خود دارد.مساله آخر توجه به موقعیت جغرافیایی تهرانسر است. تهرانسر بی شک یکی از حلقه‌های اتصالی غرب تهران با شهرها و شهرستان‌ها و شهرک‌های غرب تهران است. مردمی که روزانه از این مناطق برای استفاده از امکانات رفاهی، خدماتی و حتی خرید کالاهای مخصوص به تهران می‌آیند، بسیار مشتاقند که ملزومات خود را از تهرانسر تهیه کنند و بدون اتلاف وقت در ترافیک‌های سرسام‌آور تهران به تهیه آنها بپردازند. تهرانسر می‌تواند با داشتن بازارچه‌ها و بازارهای بزرگ چندمنظوره‌ این نیاز را به خوبی برطرف کرده و حتی به یک قطب اقتصادی- تجاری در تهران بدل شود. این مساله تنها نیاز به توجه و البته تبلیغات کافی دارد.