خانه‌ای برای دیگران

هما نصرتی

وقتی برای مصاحبه درباره وضعیت کفپوش‌های ایرانی به خیابان سهروردی می‌روم، با مغازه‌های رنگارنگ روبرو می‌شوم. ورق‌های پراکت، لوله‌های موکت، نوارهای استالین، کاغذ دیواری‌های منقوش و پرده‌های ژاپنی از پشت ویترین‌ها به چشمم می‌آیند. اینجا محل حکومت دنیای بیرون است. شرکت‌های ترکی، ایتالیایی، آلمانی و چینی در این جا حکمرانی می‌کنند. گبه‌ها به دوری

افتاده‌اند، زیلو و حصیر از لیست خواسته‌های مردم خط خورده و نقوش ایرانی فراموش شده‌اند.

سهروردی که یکی از بازارهای مهم محصولات تزیینی داخل ساختمان و محل فروش انواع و اقسام پوشش‌های داخلی خانه است، نه جایی برای حضور شرکت‌های داخلی دارد و نه میلی به توجه به نیازهای فرهنگ ایرانی.

به سراغ آقای افشار می‌روم که با برادرانش در این خیابان به حسن خلق شهرت دارند. خودش را این گونه معرفی می‌کند: «ما در کار تزئینات داخلی ساختمان مثل موکت، پارکت، کف‌پوش و... هستیم و علاوه بر کارهای نصب همه نوع سرویس به مشتریانمان می‌دهیم» و در مورد اجناس مغازه‌اش می‌گوید: « از این لحاظ که جنس‌های خارجی به وفور و با قیمت‌های ایده‌آل وارد شده اند، جنس‌های ایرانی نمی‌توانند از لحاظ قیمتی و رنگ‌بندی با آنها رقابت کنند و برای همین از سه چهار سال به این طرف که درها باز شده‌اند و جنس‌ها راحت وارد کشور می‌شوند، کارخانه‌های ایرانی، یکی‌یکی بساط‌شان را جمع کردند. مثلا الان کارخانه‌هایی مثل مولن موکت، اکباتان، ترمه کرمان و... همگی بسته شده‌اند.» باقی مصاحبه در حقیقت جدال من نه با او بلکه با بازار مسموم تزیینات داخلی بود. ما با هم پیرامون وضعیت واردات محصولات خارجی، بازار ایران، نقش دانش نصب پوشش‌ها و بسیاری از دغدغه‌های این بازار گفت‌وگو کردیم. گفت‌وگویی آنقدر صریح و بی‌پرده که در غالب گزارش نمی‌گنجید و مجبور شدم آن را به صورت یک مصاحبه خام بیاورم. شما هم اگر پیگیر این بازار بوده باشید، حتما در غالب این مصاحبه خواهید فهمید بر سر تولید‌کننده داخلی مصالح تزییناتی چه آمده، چرا نصاب‌ها در کار خود خبره نیستند و... شاید بتوانید با این حرف‌ها آینده بازار تزیینات داخلی را در ذهن خود مجسم کنید:

پس به نظر شما بازار ایران بیشتر وارداتی شده؟

دقیقا، مخصوصـا الان که در بازار چین را هم باز کرده اند دیگر همه چیز وارد شده و در کل، جنس‌های اروپا و چین، فراوان وارد بازار می‌شوند.

در ایران هم از آنها استقبال می‌شود؟

بله، چون رنگ‌بندی‌شان خیلی قشنگ‌تر از جنس‌های ایرانی است و جنس موادشان خیلی استانداردتر از جنس‌های ایران است؛ چون جنس‌های ایران هیچ‌گونه استانداردی ندارد؛ یعنی موادی را که کار می‌کنند شاید اصلا در دنیا کسی استفاده نکند. مثلا در ایران هنوز شرکت‌هایی هستند که، همه پروپبلین می‌زنند؛ در حالی که مدت‌هاست که کسی در دنیا پروپبلین را قبول ندارد. تنها جنس موفقی که ایران می‌زد، جنس اکرولیک بود که اکرولیک آن قدر گران شد که چیزهای دیگر را جایگزینش کردند.

در زمینه پارکت هم وضعیت همین طور است؟

در زمینه پارکت هم، با آمدن این پارکت‌های خارجی که ضد آتش و ضدآب و ضدخش هستند، دیگر کسی نمی‌آید پارکت‌های قدیمی ‌را بزند و دردسرهای جانبی آن را تحمل کند. برای همین الان ۹۰ درصد جنس‌های ما خارجی هستند. چون جنس ایرانی نداریم که بخواهیم رقابت بکنیم.

کف پوش هم که الان از لهستان و بلژیک و آلمان و مخصوصا به تعداد فراوان از ترکیه و چین و کره می‌آیند و در مقابل، هیچ کدام از کارخانه‌های ایرانی، موقعیت تولید مشـابه این‌ها را ندارند یا اگر هـم دارند، قیمت شان آن قدر گـران در می‌آید که صرف نمی‌کند. برای همین اصلا جنسی نیست که بخواهیم برایش تبلیغ کنیم.

آیا جنس‌های خارجی با فرهنگ مردم ما جور درمی‌آیند؟

فرهنگ مردم ما که دیگر الان هر شش ماه یک مد جدید شده و مردم هم به خاطر رنگ‌بندی جنس‌های خارجی، خیلی خواهان این جنس‌ها هستند؛ ضمن این که کار ما چیزی ندارد که بخواهد فرهنگ جدیدی را القا کند. موکت، همان موکت است و فقط کیفیت بهترش آمده و کف پوش و پارکت هم همین طور، و این چیزی نیست که بخواهد به فرهنگ صدمه بزند؛ چون اصلا، اصل موکت از خارج آمده و اگر می‌خواست ایرانی باشد، باید زیلو می‌بود؛ اما دیگر کسی زیلو نمی‌اندازد.

یعنی با آمدن این کفپوش‌های جدید، جای فرش هم به نوعی پر شده؟

معمولا فرش هم که بیاندازند، بیشتر فرش تکه‌ای و قالیچه‌ای می‌اندازند؛ چون خود این‌ها آن قدر زیبا هستند که حیف است تمامشان را زیر فرش کنند.

از انواع جنـس‌هایی که در تزئینات داخلی ساختمان به کار می‌روند، آنها که شما دارید، کدام‌ها هستند؟

اصل کار ما، موکت و پارکت و کف پوش است. حالا در کنار آن، پرده‌های صنعتی مثل پرده کرکره و شید و دیوارپوش و... هم هست. کار ما در اصل، مربوط به سیستم داخلی ساختمان است.

آیا برای تزئینات داخلی از شما هم نظر کارشناسی می‌خواهند؟ و اصلا چنین حرفه‌ای در ایران داشتیم؟

خـوب بود اگر داشتیـم. البته مهندس‌های طـراح هستند، ولی مثلا هـزینه مهندس‌های طراح، برای یک ساختمان کوچک خیلی سنگین در می‌آید؛ اما جاهای بزرگ مثل اداره‌ها، هتل‌ها و شرکت‌ها مثلا شرکت سایپا مهنـدس طراح می‌گیرند و مهندس طراح، طراحی می‌کند و بعد، شرکت‌ها می‌آیند، جنس را از ما می‌گیرند و ما، طرح آنها را پیاده می‌کنیم؛ ولی خود ما طراح نداریم و چنین چیزی یک سازماندهی بزرگ می‌خواهد و باید جاهایی مثل فروشگاه‌های بزرگ باشند که کار طراحی هم داشته باشند، اما فعلا در ایران، چنین چیزی خیلی کم است.

یعنی آنها که وارد‌کننده هستند، فقط در حد نصابند؟

آنها که وارد‌کننده هستند، فقط در این حدند که نمونه می‌آورند و می‌گویند این موکـت‌ها آمده و ما هم انتخـاب می‌کنیم و آنها برایمان وارد می‌کننـد و یک یا دو کانتینـر می‌آورند و ما هم می‌فروشیم و تمام که شد باز نمونه‌ها را انتخاب می‌کنیم و آنها می‌آورند.

در زمینه نصب چطور عمل می‌کنید؟

در زمینه نصب، هر مغازه ای بسته به کارش، تعدادی نصاب دارد. مثلا یکی نصاب موکت و کف پوش است و یکی نصاب پارکت و...

نصاب‌ها کارگر ساده‌اند یا آموزش دیده‌اند و تخصص دارند؟

نصاب‌ها کارگرانی هستند که در این زمینه تجربه طولانی دارند، اما این کار تخصص خاصی نمی‌خواهد و فقط یک زیبابری است که در اثر تجربه، آن را یاد می‌گیرند؛ قرار نیست چیزی را تولید کنند که تخصص بخواهد. آن‌ها فقط باید مثلا موکت را بچسبانند. حالا، البته یک شرایطی را باید در نظر بگیرند، مثل این که مراقب باشند جلوی در تکه نیفتد و چیزهایی از این دست.

در مورد پارکت هم همین طور است؟

در مورد پارکت، هر شرکتی که پارکت را وارد می‌کند، یک کلاس یک ماهه می‌گذارد و یک نوار هم به نصاب‌ها می‌دهد که هر جا ماندند، بیایند از روی آن فیلم نگاه کنند و فقط چگونه بریدن و چیزهایی مثل این را باید خوب یاد بگیرند.

اگر سخنگـوی صنف خـودتان باشیـد چه انتقـاد، پیشنهاد یا توقعاتی دارید و دلتان می‌خواهد سیستم تزئینات داخلی چه از نظر ایرانی یا خارجی بودن، چه از نظر کیفیت جنس و چه از نظر نحوه نصب و... به چه سمتی پیش برود؟

هیچ فرقی نمی‌کند. فقط ای کاش قیمت‌ها ثابت باشد. چون متفاوت شدن قیمت‌ها در هر سری از خرید، کار ما را مشکل می‌کند. البته خب هرچه جنس قشنگ‌تر و کیفیتش بهتر و قیمتش منصفانه تر باشد؛ بهتر است. ولی، ثابت نبودن نرخ‌ها و این که جنس‌ها در ایران تولید نمی‌شود و آدم در فروش شان آزاد نیست، خودش خیلی مساله است. چون جنس‌های خارجی که می‌آیند، یک دفعه می‌بینید فلان رنگ همان اول کار مصرف می‌شود و رنگ‌های دیگر مدت‌ها می‌ماننـد، در حالی که اگر جنس در ایران تولید شود هر آن که یک رنگ تمام شود، کارخانه همان رنگ را به ما می‌دهد و حسن جنس ایرانی این است، به شرط این که بتوانند کیفیت و قیمت را متعادل با خارجی‌ها نگه دارند. ولی متاسفانه چون مردم از جنس‌های ایرانی بد دیده‌اند، هر چه می‌گوییم فلان جنس ایرانی از فلان جنس انگلیسی بهتر است، مردم قبول نمی‌کنند.