رواج پرورش قارچ در خانه‌ها
روییدنی گوشتی
قارچ خوراکی چند سالی است که به طور پرورشی و کنترل شده در ایران رایج شده است و با ایجاد کلاس‌های ترویجی از سوی سازمان جهاد کشاورزی، مراکز فنی و حرفه‌ای و آموزشگاه‌های خصوصی به طور عملی و جدی پرورش دهندگانی پیدا کرده است.
الهام علی‌یاری
قارچ خوراکی چند سالی است که به طور پرورشی و کنترل شده در ایران رایج شده است و با ایجاد کلاس‌های ترویجی از سوی سازمان جهاد کشاورزی، مراکز فنی و حرفه‌ای و آموزشگاه‌های خصوصی به طور عملی و جدی پرورش دهندگانی پیدا کرده است. قارچ خوراکی به طور خودرو در دشت‌ها و کوهستان‌های نقاط مختلف کشور از جمله استان چهارمحال و بختیاری سال‌های طولانی است که رشد می‌کرده و هر سال با شروع بهار و ایجاد شرایط محیطی مناسب به طور خودرو و انبوه از زمین بیرون زده و مردم برای مصرف از آن استفاده می‌کنند.
در بین روییدنی‌ها فقط قارچ‌ها هستند که از لحاظ غذایی می‌توانند جانشین گوشت شوند. ارزش غذایی یک کیلو قارچ معادل ۲۵۰ گرم گوشت است.
پرورش قارچ خوراکی
قارچ خوراکی به دو صورت قارچ دکمه‌ای و قارچ صدفی کشت می‌شود.
مراحل تولید قارچ دکمه‌ای نسبت به قارچ صدفی طولانی‌تر است ولی قارچ صدفی از نظر مواد غذایی غنی‌تر است.
پرورش قارچ صدفی
اولین مرحله برای تولید قارچ صدفی آماده ساختن بستر کشت است که برای این منظور می‌توان از کاه استفاده کرد. این کار طی مراحل خرد کردن به منظور افزایش قدرت جذب آب و سهولت پر کردن کیسه‌ها انجام می‌گیرد که کاه توسط دستگاه خرد کن به ابعاد حدودا ۷-۵ سانتیمتر خرد و برای مراحل بعد آماده می‌شود.
مرحله بعد خیساندن کاه به علت خشک بودن آن است که می‌توان آن را به مدت ۱ تا ۴ ساعت در حوضچه خیساند تا رطوبت مورد نیاز توسط کاه جذب و خم و انعطاف‌پذیر شود.
مرحله پاستوریزه کردن، سومین مرحله کار است. جوشاندن در آب بهترین روش است. مواد بستره‌ای بعد از طی مراحل فوق در داخل کیسه‌های پلاستیکی پر می‌شود و در سطح کیسه سوراخ‌هایی ایجاد می‌شود تا آب به راحتی داخل کیسه نفوذ کند. سرکیسه محکم بسته شده و در داخل ظرف مخصوص جوشاندن قرار داده می‌شود به طوری که آب به داخل کیسه نفود کند و مراحل پاستوریزاسیون انجام شود. بعد از این مرحله کیسه‌ها را از ظرف خارج و در اتاق کشت آویزان تا آب اضافی خارج و خنک شود و برای مرحله تلقیح آماده شود.
مرحله تلقیح مواد بستره‌ای با بذر قارچ انجام می‌گیرد. این مرحله در محلی کاملا ضدعفونی شده انجام می‌شود و فرد تلقیح کننده باید نکات بهداشتی را از نظر ضدعفونی بودن دست‌ها و ابزار کار رعایت کند. بذر قارچ نیز باید سالم و عاری از آلودگی‌ها باشد.
مواد بستره‌ای بعد از پاستوریزه شدن از کیسه خارج و ضمن مخلوط شدن با بذر داخل کیسه‌های دیگری پر شده و در کیسه‌ها را محکم بسته و به اتاق کشت منتقل و از سقف آویزان می‌شود.
در این مرحله قارچ احتیاجی به نور ندارد.
سه روز بعد از عملیات تلقیح با استفاده از تیغ برش‌های ضربدری به اندازه ۲ سانتیمتر به تعداد ۳۰-۲۵ برش روی هر بستر ایجاد می‌شود و ۱۰-۸ روز بعد از عمل تلقیح برش‌های ضربدری دیگری روی کیسه‌ها اضافه می‌کنیم.
۲۱-۱۸ روز بعد از عمل تلقیح اشکال اولیه قارچ ظاهر می‌شود و از محل برش‌ها بیرون می‌زند. از این مرحله به بعد تهویه بیشتری مورد نیاز است و رطوبت در حد ۹۰درصد ثابت و اما از نور غیرمستقیم استفاده می‌شود.
مرحله آخر، مرحله برداشت محصول است که بین ۲۷-۲۴ روز بعد از عمل تلقیح محصول قارچ قابل برداشت می‌شود.
مهم‌ترین خواص قارچ خوراکی
قارچ خوراکی به عنوان یک فرآورده گیاهی با فواید بسیار و بو و طعم مطبوع در اکثر نقاط جهان طرفداران زیادی دارد و علاوه بر ارزش غذایی، قارچ دارای خواص دارویی فراوانی نیز هست که جهت پیشگیری و مداوای بسیاری از بیماری‌ها می‌توان از آن استفاده کرد.
قارچ ۵/۱ تا ۶درصد حاوی پروتئین است که ۷۰ تا ۹۰درصد آن جذب می‌شود به همین دلیل برای میانسالان و سالخوردگان مصرف آن به جای گوشت قرمز توصیه می‌شود.
از درصد بسیار زیادی مواد معدنی از قبیل پتاسیم، فسفر، منگنز، آهن و کلسیم- برخوردار است. قارچ دارای درصد بالایی از پروتئین با قابلیت جذب بالا در بدن است و از آن مهم‌تر اکثر اسید آمینه‌های ضروری و غیرضروری بدن را دارا است. میزان پروتئین قارچ‌ها تقریبا دو برابر حبوبات (نخود، لوبیا، عدس) است.
این ماده خوراکی حاوی تعداد زیادی از ویتامین‌های محلول در آب و محلول در چربی از جمله C، B۱، B۲، B۶، B کمپلکس H است که در اثر پختن، یخ بستن و خشک کردن نیز از بین نمی‌رود. همچنین دارای درصد کمی چربی و کالری است که برای رژیم لاغری بسیار مناسب است.
این در حالی است که با دارا بودن ویتامین‌ها و مواد معدنی نیاز بدن افراد به این مواد به ویژه خانم‌های باردار و کودکان را تامین می‌کند.
از سوی دیگر دارای بعضی مواد ضد سرطانی است که مصرف آن برای افراد توصیه می‌شود.
قارچ دارای اسید فولیک و همچنین موادی است که کلسترول و قند خون را تنظیم و در حد مطلوب نگه می‌دارد.چکاندن آب قارچ نیز به چشم باعث تقویت بینایی می‌شود و برای رفع ناراحتی‌های پلک مفید است.
و نکته آخر اینکه، قارچ‌ها باعث افزایش توانایی مغزی، کنترل اعصاب و سیستم مغزی می‌شوند و در درمان ناشنوایی مزمن موثرند و از قرص‌های تهیه شده با قارچ‌ها جهت درمان زخم معده، التهاب‌ها و تومورهای دستگاه گوارش استفاده می‌شود.
اما مضرات این ماده خوراکی را نیز نباید فراموش کرد: دیرهضم است، باعث قولنج و درد معده می‌شود. خوردن آب سرد بعد از خوردن قارچ بسیار مضر است.
ارسال نظر