آن شب آزادی سوخت
کاظم برآبادی
بازگشت شهرفرنگ به آغوش سینمای ایران
می‌گویند تا جشنواره امسال سینما آزادی افتتاح می‌شود

عکس ها: نسیم گلی
یک شب آتش در سینما افتاد
سینما شهر قصه، سینما شهرفرنگ، پاتوق دوستداران فیلم‌های ۳۵‌میلی‌متری، پرفروش‌ترین سینمای ایران در سال ۷۵ با رکوردی به مبلغ ۱۵۰‌میلیون تومان، آتش‌سوزی فروردین ماه سال ۷۶ و پایان کار با چاله‌ای به وسعت سینما آزادی!
بله، اینها همه کلماتی هستند که می‌توان در رسای سینما آزادی یا همان شهرفرنگ سابق به کار برد. سینمایی که در دوره خودش پیشانی فرهنگ تصویری ایران بود و صف‌های طویل مشتاقان پرده نقره‌ای‌اش، هنوز برای اهالی سینما یک خاطره دور از روزهای طلایی دوستی مردم با سینما است.
اردیبهشت‌ماه سال ۴۸ که ساخت یک سینمای چند سالنه در محدوده عباس‌آباد تهران به پایان رسید، نام شهرفرنگ بر بالای آن نقش بست، چراکه قدیمی‌ترین خاطره نوستالوژیک ایرانی‌ها از تصاویر بعید به اسباب‌بازی برمی‌گشت که روزگاری به دست دوره گردان‌های پیر در شهر می‌گشت و اسباب سرگرمی بچه‌ها بود و حالا که آن بچه‌ها بزرگ شده و شاهد تولد فنی به نام سینما گشته بودند، نام ساختمان بزرگ سینمایی خود را چیزی جز «شهرفرنگ» نمی‌توانستند بگذارند.
دوره قبل از انقلاب این سینما با پخش فیلم‌های معروفی چون، سری جنگ ستارگان، دختر لر و ... معروفیتی میهنی یافت و بنای آن از قواره خود بیرون آمد و در هیبت یک مکان عمومی مهم در تهران پیش از انقلاب رخ نمایاند. بعد از انقلاب نیز به مدد بنیاد مستضعفان بار دیگر حضور این قطب تجاری سینما، با نام سینما آزادی ادامه یافت تا در یک جمعه شلوغ که تماشاچیان داخل سالن در حال خندیدن به یکی از صحنه‌های فیلم تعطیلات تابستانی بودند، آتش همه جا را گرفت و سوختن سینما آزادی به تیتر اول روزنامه‌ها بدل گشت.
تولد یک سینما از خاکستر ده ساله
پس از این حادثه، مسوولان سریعا وعده باز‌سازی سینما را دادند، اما محقق نشدن این برنامه‌ها سبب گشت تا این مخروبه فلان متری به یک مکان خوب برای جمع‌آوری زباله‌های شهروندان بدل شود! در همان روز حادثه و در ساعات اولیه نیمه شب سعید وزیری مسوول امور سینمایی حوزه هنری درباره وضعیت سینما آزادی گفت: «پس از تخریب کامل سینما، بازسازی این دو سینما در فهرست کارهای در دست اقدام حوزه هنری قرار می‌گیرد».
اکنون که از این وعده حدودا ده سالی می‌گذرد، اهالی خیابان شهید بهشتی و عابران آن تکه شلوغ از مرکز پایتخت، شاهد سر از خاک بیرون آوردن ساختمانی هستند که هیچ تشابهی به یک سینمای معمولی ندارد؛ ساختمان جدید سینما آزادی!
قلب آزادی برای بهمن می‌تپد
سال گذشته برای چاله‌ای که از سینما آزادی در تقاطع عباس‌آباد باقی مانده بود، سال مهمی بود. قالیباف کلنگی را در این زمین کوبید تا ساخته شدن سینما آزادی را در دوران شهردار بودن خودش ببیند و به نوعی به جدال چندین ساله بر سر آینده این سینما پایان داده و یادگاری از زمان شهردار بودن خودش برای هنرمندان و هنردوستان عرصه سینما باقی بگذارد. بنابراین در سال ۸۵ با دستور وی قرارداد ساخت این سینما توسط حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی و شرکت توسعه فضاهای فرهنگی هنری شهرداری تهران بسته شد که بر اساس آن، شهرداری تهران و سازمان تبلیغات اسلامی، سینما آزادی را در قالب مجموعه‌ای فرهنگی ـ تجاری شامل تعدادی سالن نمایش فیلم، پارکینگ و ده‌ها واحد خدماتی، فرهنگی تجاری و اداری ساختند.
حالا با نزدیک شدن به دهمین سالگرد آتش‌سوزی سینما آزادی از یک طرف و جشنواره فیلم فجر امسال از سوی دیگر، گمانه‌زنی‌ها برای افتتاح این سینمای عظیم آغاز شده است. شهردار تهران با اشاره به افتتاح پروژه سینما آزادی بر اساس زمان‌بندی مشخص شده در بهمن سال جاری، قول داده که سینما آزادی برای اکران فیلم‌های جشنواره فجر امسال آماده خواهد شد. این در حالی است که به نقل از خبرگزاری فارس اکبر تشکری‌نیا، مدیرعامل توسعه فضاهای شهرداری تهران، در این زمینه معتقد است: «این سینما تا 22 بهمن افتتاح و آماده بهره‌برداری می‌شود‌، ولی اینکه جشنواره فیلم فجر در آن برگزار می‌شود یا نه، دیگر دست ما نیست و مسوولان هنری باید در این زمینه تصمیم بگیرند، ولی سینما در موعد مقرر ساخته می‌شود».
جالب است! ساختمانی که تا همین سال گذشته کوچکترین توجهی به آن نمی‌شد، حالا سر روز دقیق افتتاح آن با هم چانه می‌زنیم. آدم ناخودآگاه یاد حرف هنرمندانی می‌افتد که در مراسم کلنگ‌زنی سینما آزادی گفته بودند: «شوخی بزرگی است، ما از این حرف‌ها زیاد شنیده‌ایم».
یک سینمای 10‌میلیارد تومانی!
از این حرف‌ها که بگذریم به نظر شما میزان بودجه یک پروژه سینمایی چقدر است؟ آیا اگر بشنوید مسوولان شهرداری تهران برای تولد دوباره سینمای فوق‌الذکر ۱۰‌میلیارد تومان هزینه کرده‌اند عرق سرد روی تنتان نمی‌نشیند؟ البته شهرداری تهران در زمان دکتر قالیباف از این عددهای درشت خیلی داشته است. به یاد بیاورید طرح ساماندهی پیاده روهای خیابان ولی عصر را که ۱۷‌میلیارد تومان هزینه در بر داشت. با این همه نمی‌توان از این موضوع چشم پوشید که قالیباف در مسائل کلان‌شهر تهران دیدی فرهنگی داشته و به این مقوله بیش از هر چیز دیگری توجه داشته است که پروژه سینما آزادی به نظر هدیه‌ای است برای اهل فرهنگ و هنر.
حالا هم برای اینکه بدانید این هزینه‌ها برای چه انجام شده و هم کمی با قابلیت‌های این سینمای جدید آشنا شوید، حرف‌های مدیرعامل توسعه فضاهای شهرداری تهران که در حقیقت مجری طرح بوده را با هم مرور می‌کنیم.
مساحت زمین این سینما، ۸۵۰‌متر است که طبیعتا برای ساخت یک سینما، خیلی کم به نظر می‌آید، اما از آن جایی که در دنیای معماری امروز هر جا که مشکل بر سر کمبود زمین است، ساختار عمودی رخ می‌نمایاند، این سینما هم چند طبقه ساخته شده در ۹‌هزار مترمربع زیربنا. آزادی ۵‌سالن‌ نمایش شامل یک سالن بزرگ‌، ۴‌سالن کوچک با تاسیسات جنبی کامل دارد و تمامی مایحتاج یک مجموعه فرهنگی را شامل می‌شود. مجموعا در سینما آزادی حدود ۱۲۰۰ صندلی وجود دارد که در هر سالن کوچک آن ۱۶۰ صندلی و در تنها سالن بزرگش حدود ۵۰۰ صندلی نصب شده است.
مقابله با آتش‌سوزی دوباره
در حال حاضر سینما آزادی یکی از محدود ساختمان‌های مجهز به سیستم هوشمند است. تاریخ این سینما در خود فاجعه آتش‌سوزی بزرگ سال ۷۶ را داشته که هم خاطره تلخی برای سینما دوستان پایتخت بوده و هم زنگ خطری برای مسوولان شهر، بنابراین در ساخت دوباره سینما سعی شده تا حد امکان اصول ایمنی و هشدار خطر لحاظ شود، به همین منظور سیستم هوشمند BMS در بخش خدمات و مسائل ایمنی سینما آزادی فعال است که به طور مثال در زمینه آتش‌سوزی علاوه‌بر اطلاع‌رسانی و نمایش نقطه حریق، مدیریت بخش‌های مختلف خدماتی را انجام می‌دهد.
به عبارت دیگر در موقع حریق، BMS، سیستم برق‌ و گاز را قطع کرده و برخی سیستم‌هایی که احیانا مورد نیاز مراجعان سینماست را فعال نگه می‌دارد و این عملکرد در حدود 4‌دقیقه انجام می‌شود.
بنابراین می‌توان امیدوار بود که تمامی نکات ایمنی بر طبق آیین‌نامه ۲۸۰۰ زلزله در این ساختمان رعایت شده است که این مساله با توجه به حضور شهرداری تهران به عنوان مجری طرح می‌تواند، نوید یک فرهنگ‌سازی خوب را در زمینه ساخت ساختمان‌های عمومی در سطح جامعه بدهد.
از سوی دیگر در این سینما سعی شده تا تمام بهانه‌های اهالی سینما و به قولی فیلم‌بازهای قهار برطرف شود. اگر روزگاری این گروه‌ها از نبود یک سینمای مجهز به امکانات سینمایی روز دنیا می‌ نالیدند، امروز سازندگان سینما آزادی ادعا می‌کنند، تمامی سالن‌های سینمایشان از نظر فنی مجهز به آخرین فن آوری‌های صوتی و تصویری است و از سیستم واقعی «دالبی ساراند» برخوردار است. واقعی به این معنی که زیرساخت لازم برای ساراند را دارد و به تایید سازمان‌های بین‌المللی رسیده و نکات استاندارد آن رعایت شده است. همچنین برای نخستین بار در ایران سینما آزادی به سیستم دیجیتال مجهز شده و این امکان از این پس برای فیلم‌های خارجی دیجیتال مورد تایید وجود دارد که به بهترین شکل ممکن به نمایش در آیند.
نکته آخر
سینمای آزادی تا چند روز دیگر چونان مجسمه‌ای در خیابان پر رفت‌وآمد عباس‌آباد رخ نمایان می‌کند. سینمایی که اگر قرار باشد رکوردهای وحشتناک خودش را در جذب مخاطب تکرار کند، حتما به گره‌ای ترافیکی در این خیابان بدل خواهد شد.
سینمایی که گویا جذابیت‌های فراونی نیز در بخش تجاری خود دارد، بخشی که با واحدهای خدماتی، فرهنگی، تجاری و اداری‌اش احتمالا مانند یک مرکز خرید فعال در منطقه عباس‌آباد حضور یابد و تاثیرگذار باشد.

یک اصفهانی، یک مشهدی، یک تهرانی!
فارس: حسن بنیانیان رییس حوزه هنری سال گذشته در مراسم کلنگ‌زنی بازسازی سینما آزادی در اردیبهشت سال 85 با لهجه اصفهانی گفت که یه اصفهانی با یه مشهدی (شهردار تهران) دست به دست هم دادند تا بچه‌های تهرون هم صاحب سینما شوند.
تشکر‌ی‌نیا درباره زمان اتمام ساخت «سینما آزادی» و احتمال بهره‌برداری آن در جشنواره فیلم فجر گفت: متعهدیم که پروژه را ۲۲ بهمن‌ به پایان برسانیم و برگزاری بیست و ششمین جشنواره فیلم فجر پیش از این موعد است. البته تلاش بر این است که سینما آزادی را پیش از آغاز دهه فجر در اختیار جشنواره قرار دهیم تا یکی از مراسم‌های جشنواره در آن برگزار شود.