ادامه بحث‌های تلویزیونی درباره روابط ایران و آمریکا

روایت وزیر سابق امور خارجه از نامه‌نگاری‌ها و مذاکرات تهران-واشنگتن

دنیای اقتصاد - دومین بحث گسترده تلویزیونی درباره روابط ایران و آمریکا ظرف دو هفته باز هم در برنامه «دیروز، امروز، فردا» از شبکه سه و در یکی از پربیننده‌ترین ساعات پخش برنامه‌های تلویزیون، اما نه به شکل مناظره دو هفته قبل که دیدگاه‌هایی کاملا متضاد میان ابراهیم اصغرزاده و حسین شریعتمداری را نمایش می‌داد. این بار منوچهر متکی، وزیر سابق امور خارجه و مصطفی کواکبیان، عضو سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس در این برنامه حاضر شده بودند و شیوه بحث بیش از آنکه حالت مناظره داشته باشد، به تبیین مواضع شبیه بود. به ویژه از سوی منوچهر متکی که تا همین دو سال قبل وزیر امور خارجه دولت محمود احمدی نژاد بود. این دیپلمات ارشد سال‌های اخیر، در سخنانش به تبیین روابط ایران و آمریکا پرداخت و مذاکراتی که میان دو طرف در جریان بوده است را شرح داد. متکی تاکید کرد که «مهم‌ترین ابزار کار در دیپلماسی گفت‌وگو است و نباید اجازه داد فقدان گفت‌وگو را تحمیل کنند؛ از این رو در مذاکره با کل جهان به جز اسرائیل (که آن را به مشروعیت نمی‌شناسیم) و آمریکا باید پیشقدم باشیم.» این دیپلمات اصولگرا به مواضع رهبر معظم انقلاب درباره رابطه با آمریکا نیز اشاره کرد و یادآور شد: «ایشان فرمودند که قطع رابطه ایران و آمریکا که تا ابد مدنظر ما نیست یا در جای دیگری گفتند اگر منافع چنین کاری برای من روشن شود من جزو کسانی خواهم بود که مدافع آن می‌شوم.»

کواکبیان هم در این برنامه تلویزیونی با بیان اینکه برخی در کشور ما می‌گویند تا ظهور امام زمان (عج) نباید رابطه‌ای با آمریکا داشته باشیم، گفت: «ما برای دیگران با آمریکا مذاکره کردیم؛ چرا نباید برای خودمان مذاکره کنیم؟»

نامه‌نگاری‌ها و مذاکرات سال‌های اخیر

آنگونه که خبرگزاری‌های فارس و ایرنا گزارش داده‌اند، منوچهر متکی در برنامه «دیروز، امروز، فردا» گفت: نوع سوال‌ها و ادبیات اوباما در نخستین حضور رسانه‌ای پس از ریاست‌جمهوری‌اش به ما کمک می‌کند که وضع آینده دولت آمریکا را ارزیابی کنیم.

این دیپلمات سابق کشورمان با بیان اینکه در دیپلماسی مذاکره با کشورهایی که دارای مشروعیت هستند می‌تواند مطرح باشد، افزود: ما از دولتی صحبت می‌کنیم که ۴ سال سر کار بوده و در این ۴ سال حرف‌هایی را مطرح کرده، اما اظهارات اخیر اوباما در سطح اظهارات ۴ سال گذشته او نبود.

متکی با اشاره به نامه اوباما به مقام معظم رهبری یادآور شد: کارتر هم به حضرت امام نامه نوشت که امام و مقام معظم رهبری به این نامه‌ها پاسخ دادند و هرگاه که زمان اقتضا کند متون نامه رهبری را منعکس می‌کنیم. متکی یادآور شد: آمریکا در زمان بوش در عراق دچار مشکل شده بود و از این رو درخواست مذاکره با ایران را مطرح کرد که ما نپذیرفتیم چون چارچوب آنها مشخص نبود تا اینکه مسوولان عراقی این موضوع را از ما درخواست کردند؛ بنابراین ما ۳ دور با آمریکا مذاکره کردیم و در بالاترین سطح نیز مقام معظم رهبری نیز از این مذاکرات حمایت کردند.

وزیر امور خارجه سابق کشورمان با یادآوری نامه‌نگاری اوباما با رییس‌جمهور برزیل و ترکیه خاطرنشان کرد: اوباما در آن نامه درباره تبادل سوخت هسته‌ای گفت که اگر ایران ۵/۳ درصد به ما بدهد ما ۲۰ درصد به ایران می‌دهیم و حتی خود او در جایی از این نامه اشاره کرد که شاید طرف ایرانی به ما اعتماد نکند، اما من به عنوان رییس‌جمهور آمریکا تضمین می‌کنم که این سوخت ۲۰ درصد را تحویل خواهم داد. وی با اشاره به نامه به مقام معظم رهبری و مطرح شدن این بحث در شورای‌عالی امنیت ملی گفت: ابتکار آن کار را اوباما به خرج داد و برزیل و ترکیه نیز پیشقدم شدند.

متکی با اشاره به نشست‌های سه‌جانبه ایران با ترکیه و برزیل به نتیجه این نشست‌ها یعنی بیانیه سه‌جانبه تهران پرداخت و گفت: رییس‌جمهور برزیل توانست با این برگ سیاسی نامزد مورد نظر خود را در انتخابات این کشور به پیروزی برساند و اردوغان نیز که تغییر قانون اساسی را دنبال می‌کرد موفق به این کار شد؛ بنابراین اوباما هم می‌توانست در این مسیر موفق باشد، اما وی بلافاصله به شورای امنیت رفت و آنها قطعنامه آبکی علیه ایران را تنظیم کردند.

آمریکا هنوز به تصمیم نرسیده

وی با تاکید بر اینکه آمریکا هنوز به این تصمیم نرسیده که در رابطه با ایران وارد یک کار مسالمت‌آمیز شود، افزود: آنچه شرایط را تغییر می‌دهد عزم جدی برای عمل است.

وی با بیان اینکه برای رابطه با آمریکا باید خارج از حب و بغض و منطبق بر منافع ملی تصمیم‌گیری کرد، افزود: این پرسش که آیا مذاکره در شرایط فعلی به نفع ماست یا خیر امری احساسی نیست.

متکی با تاکید بر اینکه اگر موضوع رابطه با آمریکا در شرایط خاصی مطرح شود آن را به حساب ضعف ما می‌گذارند، گفت: آمریکا هنوز به این نقطه نرسیده که وارد مذاکره با جایگاه برابر شود؛ چرا که هنوز معتقد به فشار است و مناظره رامنی و اوباما نیز نشان داد که آنها تصور می‌کنند اقداماتشان در حال نتیجه دادن است؛ بنابراین مذاکره در شرایط کنونی به نفع ما نیست.

کواکبیان: مذاکره نه حرام است، نه واجب

مصطفی کواکبیان هم در این برنامه تلویزیونی در پاسخ به این سوال که آیا گفت‌وگو با آمریکا در این شرایط به نفع ملت ایران است یا خیر؟ اظهار کرد: مذاکره با آمریکا نه شرعا حرام است و نه شرعا واجب؛ بلکه بستگی به منافع و مصالح ملی خودمان دارد؛ اما در این شرایط موافق نیستیم، چون احمدی‌نژاد در بدترین شرایط بحث مذاکره مستقیم را مطرح کرد؛ در شرایطی که آنها این همه تحریم علیه ما اتخاذ کردند؛ از این رو آمریکایی‌ها می‌گویند پس حتما جا خورده‌اند که مذاکره مستقیم را مطرح می‌کنند.