محمدصادق جنان‌صفت

رویکرد و نگاه خوش‌بینانه، رفتار و روش کارآمد و پیش برنده در برخورد با تلخی‌ها و سختی‌ها است و در برابر رویکرد و نگاه بدبینانه قرار می‌گیرد. برخی افراد به ویژه بعضی مسوولان اجرایی به عمد یا از سر اشتباه، رویکرد خوش‌بینانه را با رویکرد تقلیل گرایانه و ساده انگارانه یکسان تلقی کرده و آن را در برابر بدبینی قرار می‌دهند. در حالی که افراد خوش‌بینی، واقعیت را با دقت تمام نگاه کرده و آن را انکار نمی‌کنند. ساده انگاران و تقلیل‌گرایان، چشمان خود را بر روی تلخی‌ها و واقعیت‌های دشوار می‌بندند. روش خوش‌بین‌ها این است که از همه نیروها برای باز کردن گره‌ها و حل مشکلات استفاده می‌کنند، ساده‌انگاران و تقلیل‌گرایان، به امید اینکه مشکلات خود به خود حل می‌شوند، رویکردی تاخیرگرا اتخاذ می‌کنند. این تفاوت‌ها میان افراد خوش‌بین با کسانی که مشکلات را ساده فرض می‌کنند، در این روزها که اقتصاد جهان با گرفتاری بزرگ رکود و سردرگمی دست و پنجه نرم می‌کند، آشکارتر خواهد شد. سران ۲۰ کشور بزرگ اقتصادی در روزهای گذشته در لندن جمع شدند تا ضمن بررسی ابعاد و زوایای پنهان گرفتاری بزرگ کسب‌وکار و معیشت در جهان، راه‌حل‌های سریع و فراگیر پیدا کنند و نشان دهند که مشکلات را نمی‌توان کاهش داد و به امید حل خود به خود آنها بود. در این شرایط که دبیرکل سازمان ملل متحد و نهادهای مالی و پولی بین‌المللی نیز، بدتر شدن شرایط اقتصاد جهانی را با صراحت یادآور می‌شوند، مسوولان اجرایی ایران نیز باید این واقعیت را درک کرده و ساده‌انگارانه با مسائل برخورد نکنند. در امید دادن به شهروندان نباید افراط شود و دست روی دست گذاشت تا تنگناها برطرف و گره‌ها گشوده شوند. رکود اقتصادی در ایران را نیز که یک واقعیت تلخ است و پیامدهای آن بر کسب‌وکار و شغل و معیشت شهروندان فشار می‌آورد، باید پذیرفت و راهی برای برون رفت از آن پیدا کرد. ایجاد انگیزه و اشتیاق برای سرمایه‌گذاری در برخی فعالیت‌ها مثل مسکن که موتور محرکه اقتصادی است، می‌تواند یک راه حل باشد که نباید آن را نادیده گرفت. ایجاد شرایط مناسب برای جذب سرمایه‌های مازاد بین‌المللی برای ورود به صنعت ایران نیز یک راه‌حل برای کاهش رکود به حساب می‌آید که نیازمند تدبیر و دوراندیشی است. اجرای قانون سیاست‌های کلی اصل ۴۴ در سطح وسیع و با دور نمای بین‌المللی نیز می‌تواند راه حل مناسبی برای به حرکت در آوردن فعالیت‌های اقتصادی در ایران باشد که نیازمند عبور از دگم‌اندیشی در این عرصه است. استفاده از راه‌حل‌های کارشناسانه که محتاج سعه صدر و اجتناب از رویکردهای سیاسی- جناحی است نیز باید در دستور کار قرار گیرد. این راه‌حل‌ها البته زمانی مفید و کارساز خواهد شد که مسوولان اجرایی، به جای ترویج ساده‌انگاری و رویکرد تقلیل‌گرایانه، هوشیار و بیدار باشند و شهروندان را از غفلت و ناآگاهی در برابر واقعیت‌ها دور نگهدارند. خوش‌بین بودن با خوش خیال بودن تفاوت دارد و این دو را نباید یکسان پنداشت و ترویج کرد.