پرداخت سهام به جای یارانه نقدی

دنیای اقتصاد - ایرج جمشیدی: دادن سهام به شهروندان به جای پرداخت نقدی یارانه‌ها تازه‌ترین راهکاری است که کارگروه طرح‌تحول اقتصادی برای نقدی کردن یارانه‌ها در نظر گرفته است. محمدرضا فرزین، سخنگوی کارگروه طرح‌تحول اقتصادی اعلام داشت که بخشی از پرداخت یارانه‌ها از طریق دادن سهام عملیاتی می‌شود. فرزین با بیان اینکه بخشی از شهروندان به دریافت نقدی یارانه‌ها نیازی ندارند، گفت: ولی به چنین افرادی سهام شرکت‌های دولتی به جای یارانه‌ها نقدی داده می‌شود.

فرزین در این باره به دنیای اقتصاد گفت که طبق لایحه‌ای که دولت به مجلس ارائه داده است قرار است که ۶۰درصد عواید حاصله از نقدی شدن یارانه‌ها به مردم برگردانده شود، اما دولت طرحی داده است که براساس آن یارانه‌ها به صورت نقدی، غیرنقدی و نیز دریافت سهام خواهد بود. وی افزود: مردم مختار خواهند بود نوع دریافت یارانه را خود انتخاب‌کنند. وی افزود: البته هنوز هم دولت به نتیجه نهایی نرسیده است که پرداخت یارانه‌ها به چه نوعی باشد، ولی به هر حال سه مدل یادشده برای پرداخت یارانه‌ها در نظر گرفته شده است.

فرزین این سخنان را در شرایطی بیان کرده است که اخیرا بحث درباره منبع تامین پرداخت نقدی یارانه‌ها بالا گرفته است. مجلس هفته گذشته با یک فوریت لایحه نقدی کردن یارانه‌ها و آزادسازی قیمت انرژی موافقت کرد. براساس این لایحه حامل‌های انرژی از قبیل بنزین، گازوئیل، برق، گاز و ... با قیمت آزاد به مصرف‌کنندگان عرضه می‌شود و ۶۰درصد عواید حاصله از آزادسازی قیمت‌ها تحت عنوان یارانه نقدی به مردم پرداخت می‌شود. البته آن گونه که سید شمس‌الدین حسینی، وزیر اقتصاد خبر داده است آزادسازی قیمت‌ها ظرف مدت سه سال اجرایی می‌شود. وی همچنین اواخر هفته گذشته در ساری مرکز استان مازندران گفته بود زمانی که نقدی کردن یارانه‌ها در دولت مطرح شده بود، ‌قیمت نفت بالای ۸۰دلار بود از همین رو کاهش قیمت نفت تاثیراتی را بر نحوه نقدی کردن یارانه‌ها بر جای گذاشته است. اظهارات حسینی نشان می‌دهد تحولاتی که طی چند ماه گذشته در بازار نفت به وقوع پیوسته است تاثیر خود را هم بر نظام اقتصادی و میزان درآمدهای نفتی ایران به جای گذاشته است. ایران از دو جهت تحت‌تاثیر نوسانات شدید بازار نفت قرار گرفته است. از یک سو اوپک تصمیم به کاهش۲/۲میلیون بشکه از تولید روزانه خود گرفته است که سهم ایران از این کاهش حدود ۵۵۰هزار بشکه است و شرکت ملی نفت ایران از این کاهش اعلام کرد که از اول ژانویه (یازدهم دی‌ماه) این کاهش را به مرحله اجرا گذاشته است که درمجموع به کاهش ۱۴ درصدی صادرات نفت ایران منجر می‌شود. بنابراین از درآمدهای نفتی ایران هم به واسطه کاهش تولید و هم به واسطه کاهش قیمت‌ها به شدت کاسته شده است که این کاهش درآمد به برنامه‌های اقتصادی ایران هم تاثیرگذار بوده است. آن گونه که رضا عبداللهی نماینده ماهنشان و رییس کمیسیون بودجه و محاسبات مجلس خبر داده است، ایران در سال آینده بیشتر از ۲۸میلیارد دلار درآمد نفتی نخواهد داشت که به گفته او چنین موضوعی می‌تواند برنامه‌های اقتصادی کشور را تحت تاثیر قرار دهد. به گفته عبداللهی در سال جاری بیش از ۶۴میلیارد دلار نفت مصرف کرده‌ایم اما سال آینده ناگزیر با کمتر از نصف این منبع باید اقتصاد کشور را به سامان برسانیم. بنابراین در مجموع طرح نقدی کردن یارانه‌ها در شرایطی به مجلس رفت که قیمت نفت به کمترین میزان خود در پنج سال گذشته رسیده است. البته تاثیر کاهش قیمت نفت به نقدی کردن یارانه‌ها هم مثبت و هم منفی است. محمدرضا باهنر، نایب‌رییس مجلس درباره اثرات مثبت کاهش قیمت نفت بر آزادسازی قیمت انرژی می‌گوید که دولت در حال حاضر هر بشکه نفت را به قیمت ۵دلار به مردم می‌فروشد و اگر قیمت نفت ۱۲۰دلار بود برای آزادسازی قیمت انرژی می‌بایستی فروش هر بشکه نفت را تا سقف ۱۲۰دلار افزایش می‌داد که البته آثار تورمی سنگینی در پی داشت، اما در حال حاضر هر بشکه نفت ۳۵دلار است که خب رساندن قیمت هر بشکه نفت داخلی از ۵ به ۳۵دلار اثرات تورمی کمتری دارد. به عبارت روشن‌تر با کاهش قیمت نفت، دولت راحت‌تر می‌تواند قیمت حامل‌های انرژی به‌خصوص بنزین و گازوئیل را به سطح قیمت‌های بین‌المللی برساند. اما مهم‌ترین اثرات کاهش قیمت نفت بر برنامه‌‌های اقتصادی دولت است؛ چراکه با کاهش درآمدهای نفتی دست دولت برای اجرای اصلاحات اقتصادی بسته خواهد شد. شاید بررسی پرداخت بخشی از یارانه‌ها به صورت سهام یا غیر نقدی هم راهکاری تازه برای جبران کاهش درآمدها باشد. ظاهرا در پیش‌نویس لایحه بحثی از پرداخت یارانه‌ها به صورت غیرنقدی یا سهام نبوده است؛ چراکه در آن زمان قیمت نفت در اوج بوده است و دست دولت هم برای پرداخت نقدی یارانه‌ها باز بود. اما کاهش قیمت نفت اثرات خود را به جای گذاشته است و دولت به فکر تامین منابع دیگر برای پرداخت یارانه‌ها به مردم افتاده است.

دو پیشنهاد درخصوص قیمت بنزین

رییس کمیسیون انرژی مجلس گفت: در جلسه مشترکی که بین مجلس و دولت برای بررسی وضعیت بنزین در سال آینده برگزار شد، دولت بر ادامه سهمیه‌بندی بنزین و عرضه بنزین آزاد ۴۰۰تومان تاکید کرد.

حمیدرضا کاتوزیان در گفت‌و‌گو با باشگاه خبرنگاران با اشاره به برگزاری نشست مشترک مجلس و دولت در روز جمعه گذشته که برای تبادل‌نظر درخصوص وضعیت بنزین برگزار شده بود، گفت: در این نشست نمایندگان با بررسی وضعیت جهانی قیمت بنزین پیشنهاد کردند در سال آینده با توجه به کاهش قیمت بنزین در جهان عرضه‌ این سوخت متناسب با قیمت FOB یعنی قیمت جهانی آن صورت گیرد. وی افزود: در حال حاضر قیمت بنزین حدود ۲۵۰ تا ۲۶۰ تومان است که با هزینه حمل آن به ۲۸۰تومان می‌رسد، بر این اساس آنچه نمایندگان پیشنهاد دادند، این است که سال آینده بنزین با این نرخ به مردم عرضه گردد.

کاتوزیان در عین حال نوسانات قیمت جهانی بنزین را یکی از ایرادهای منتسب به این پیشنهاد عنوان کرد و گفت: بهتر است با توجه به تغییرات قیمت جهانی FOB بنزین، یک رقم میانه و متوسطی در نظر گرفته شود و بنزین با این قیمت ثابت که می‌تواند بین ۳۵۰ تا ۴۰۰تومان باشد، در سال آینده عرضه گردد. رییس کمیسیون انرژی همچنین در ادامه به نظر دولت در این نشست اشاره کرد و گفت: دولت پیشنهاد ادامه سهمیه‌بندی بنزین و البته کاهش سهمیه‌ها و عرضه بنزین آزاد ۴۰۰ تومانی را دارد، ولی مجلس بیشتر طرفدار بنزین ۳۰۰تومان بدون سهمیه‌بندی است.

کاتوزیان با بیان اینکه در این جلسه آثار تورمی عرضه حامل‌های انرژی بدون اختصاص یارانه نیز بررسی شد، گفت: تضمینی که دولت از میزان آثار تورمی می‌دهد،‌ بیشتر کلاسیک است و واقعی نیست و رقم تورم بیش از آن چیزی خواهد بود که دولت پیش‌بینی کرده است.

بررسی طرح تحول حدود ۳ ماه در کمیسیون ویژه ادامه می‌یابد

مخبر کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول اقتصادی خبر داد که بررسی لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها بین ۲ تا ۳ ماه در این کمیسیون ادامه خواهد داشت.

همچنین در خبری دیگر اعلام شد، کاظم دلخوش که با مهر گفت‌وگو می‌کرد، یادآور شد: از روز دوشنبه بررسی لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها در کمیسیون ویژه آغاز می‌شود.

نماینده صومعه‌سرا در مجلس ادامه داد: نمی‌توان در مورد مدت دقیق بررسی این لایحه در کمیسیون اظهارنظر کرد اما حدود ۲ تا ۳ ماه بررسی این لایحه در کمیسیون ویژه ادامه خواهد داشت.

گفتنی است، یک فوریت لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها روز سه‌شنبه به تصویب نمایندگان رسید.