مرتضی شایسته *

شاید بتوان گفت در حال حاضر تنها معضل جدی سینمای ایران، دولت است. با وجود اصرار مسوولان رده بالای نظام بر حاکمیت اصل ۴۴ در عرصه‌های مختلف، می‌بینیم این امر در عرصه فرهنگ نه با کندی مواجه شده که درواقع متوقف است. اگر سینمای ایران بخواهد به این روند دولتی بودن ادامه دهد، نمی‌شود از آن به عنوان صنعتی تاثیرگذار یاد کرد. به اعتقاد من وقتی اصل ۴۴ به بحث جدی اهالی اقتصاد بدل شد، منظور نظر مسوولان ابتدا مساله فرهنگ بود و در راس آن سینما، اما این اتفاق تاکنون نیفتاده است و بالعکس با تدابیر به شدت خنثای مسوولان، که روز به روز بر دولتی‌تر شدن این سینما تاکید می‌کنند، بحث سینما از اولویت خصوصی‌سازی خارج شده است.

در حال حاضر از حدود ۳۰۰ سینمای موجود در کشور که کمتر از ۱۰۰ سالن سینما قابل استفاده به شکل جدی است، اکثر سینماها دست حوزه هنری است. اولین قدم خصوصی‌سازی این است که این سینماها در یک مزایده در اختیار بخش خصوصی قرار بگیرد. نمونه‌هایی که در دست بخش خصوصی است تکلیفش روشن است، سود و زیانش مشخص است و می‌توان کیفیت سالن‌های سینما، ارزش آن و دیدن فیلم و تعداد تماشاگرهای آنها را دید. نکته دیگر شیوه نظارتی موجود در سینمای فعلی ماست. فیلمی پروانه ساخت می‌گیرد، اما پروانه نمایشش دچار مشکل می‌شود یا از جنبه‌ای دیگر پروانه ساخت و نمایش می‌گیرد، اما ارگانی دیگر به عنوان مدعی ظاهر می‌شود و جلوی نمایش فیلم را در شب نمایش می‌گیرد. چون نهاد قدرتمندتر از معاونت سینمایی است می‌تواند جلوی این متولی سینمای ایران بایستد و معاونت سینمایی هم نمی‌تواند پاسخگوی عدم نمایش فیلم و همچنین پاسخگوی تهیه‌کننده فیلم باشد. سینمای ایران مگر چند متولی دارد؟ تماشاگران، سینمای ما را آرام‌آرام جدی نمی‌گیرند، فیلم‌های خنثی و بدون نگاه اجتماعی رونق اکران سینماها را تشکیل می‌دهند و با این حساب دیگر نمی‌شود روی این سینما حساب باز کرد. در حال حاضر خرج تهیه یک فیلم در حدود ۵۰۰میلیون تومان است. این پانصدمیلیون اگر به چرخه اکران فیلم و فروش فیلم در عرصه تلویزیون و ویدئو نرسد، تهیه‌کننده ورشکست می‌شود و نمی‌تواند پاسخگو باشد. تنها راه برون رفت از بحران سینمای ایران و بازگرداندن تماشاگران به سالن‌های بی‌رونق سینما این است که سینما را به بخش خصوصی بسپاریم، همه سینما را از ساخت و تولید تا نظارت، و دولت تنها باید بر نظارت عالیه در این عرصه اکتفا کند. شان دولت نظارت عالیه است نه نظارت بر روی جزئیات سینما.

* تهیه کننده سینما