یک سال تصویر ایران روی ال سی دی

شهرام شریف

عکس: ایسنا

همه کسانی که در جشن افتتاحیه تصویر سال شرکت کرده بودند پیش از آن صحبت‌‌‌‌‌های سیف ا... صمدیان دبیر این جشن را در سایت‌‌ها و روزنامه‌‌ها دیده بودند که گفته بود: «این متفاوت‌‌ترین افتتاحیه و نمایشگاهی است که تا به حال برگزار شده.» این افتتاحیه متفاوت اما با یک ساعت و نیم تاخیر برگزار شد که به همه ثابت کند حداقل در تاخیرِ برگزاری هیچ تفاوتی با رویداد‌‌های مشابه ندارد. به‌رغم این تعداد شرکت‌‌‌کنندگان بسیار زیاد بود به نحوی که پس از بازگشایی سالن بتهوون، مسوولان جشن، سالن قرینه آن را برای سایر جمعیت گشودند و باز هم عد‌‌ه‌ای ایستاده مراسم افتتاحیه را دنبال می‌‌‌کردند. سیف ا... صمدیان که ظاهرا دوست نداشت به این زودی از راز این نمایشگاه پرده بردارد گزارشی از سال‌‌های گذشته را ارائه داد و پس از نمایش چند کلیپ حاضران را به تماشای یک فیلم بلند مستند دعوت کرد و از این گونه بسیاری از حاضران شرکت‌‌‌کننده مراسم را ترک کردند بدون آنکه از اتفاق ویژه امسال با خبر باشند.

این نمایشگاه اما دو افتتاحیه داشت. (‌یک تفاوت دیگر!) دو روز بعد بار دیگر بسیاری از حاضران به تماشای تئاتر عجیب و غریبی نشستند که پیش از افتتاح در طبقه اول و دوم برگزار می‌شد و سرانجام پس از انتظاری طولانی سالن‌ها یکی یکی افتتاح شدند در حالی که پیش از این علاقه‌مندان کنجکاو متوجه شده بودند که امسال از اشغال درودیوار خانه هنرمندان توسط عکس‌ها خبری نیست.

ارائه عکس‌ها روی تلویزیون. این چیزی بود که همه را بهت زده کرد. آیا می‌توان نمایشگاهی را در مرکز بزرگی چون خانه هنرمندان برگزار کرد و به جای استفاده از دیوار گالری همه آثار برگزیده را روی تلویزیون نمایش داد؟ این کاری است که نمایشگاه تصویر سال در این دوره ارائه کرده است. سیف ا... صمدیان، دبیر این نمایشگاه معتقد است که تعداد زیاد عکس‌ها عملا برگزارکنندگان را با این موضوع روبه‌رو کرده است که دیگر نمی‌توان بسان سال‌‌‌های قبل تمامی‌‌‌ فضا‌‌های خانه هنرمندان اعم از دیوارها و گالری‌ها، راه پله‌ها و پشت‌بام را در اختیار گرفت که برای نمایش این تعداد عکس حتی دیوار‌‌های گالری‌‌‌های اطراف خانه هنرمندان نیز کافی نیست.

عکس‌‌ها یکی یکی نمایش داده می‌شوند. بازدیدکنندگان در گالری نه تنها راه نمی‌روند بلکه نشسته اند و مثل یک فیلم سینمایی به تلویزیون خیره‌اند. یکی دوروزی طول کشید تا مسوولان نمایشگاه به صرافت گذاشتن صندلی‌‌‌های چوبی بیفتند و بعد هم چراغ‌ها را خاموش کنند. حالا همه چیز برای یک فیلم سینمایی آماده است، اما اسلایدشوی قرارگرفته آنقدر تند می‌گذردکه نه با موسیقی فردین خلعت‌بری همخوان است و نه ذهن بعضی بینندگانی مثل من که دوست دارند گاه مدت‌ها جلوی یک عکس یا نقاشی بایستند گاه دوست دارند اصلا عکسی را نگاه نکنند. این گذارِ دیجیتالی برای شهروندانی که از جهان دیجیتال به آثار هنری پناه می‌برند که اصالت دارند اصلا جذاب نیست.

تغییر نوع ارائه، مهمترین نوآوری نمایشگاه امسال است. این تغییر ارایه اما به مذاق عکاسان چندان خوش نمی‌آید. یکی از آنها می‌گوید: یک سی دی از نمایشگاه می‌دادند می‌‌‌رفتیم منزل روی تلویزیون‌مان تماشا می‌کردیم. بسیاری از عکاسان برای دیدن عکس‌شان روی تلویزیون مجبورند مدتی طولانی روی صندلی بنشینند تا نوبت اثرشان شود و تنها چند ثانیه. مشتریان دائمی ‌‌‌نمایشگاه، اما چندان نظری ندارند هرچند به گفته یکی از آنها «قبلا مجبور بودید کلی در گالری‌ها و راهرو‌‌های خانه هنرمندان راه بروید حالا می‌‌‌نشینید و آثار از جلوی شما رژه می‌روند.» با این حال قطع عکس‌‌های نمایش داده شده هم یک موضوع است. در تلویزیون‌‌‌‌‌های ال سی دی که به طور طبیعی به صورت مستطیل هستند نمایش آثار عمودی با کاهش اندازه آنان انجام می‌گیرد. سرعت نمایش و همچنین حداقل فاصله‌‌ای که باید با تلویزیون رعایت کرد هم مزید برعلت می‌شود که نتوان آثار را با جزئیات بیشتر مشاهده کرد.

هر چند سیف ا... صمدیان گفته است امسال به احترام چشم مخاطب آثار به شکل سخت‌گیرانه‌تری انتخاب شده‌اند اما باز هم می‌توان سهل انگاری‌هایی در عکس‌‌های هر بخش مشاهده کرد. صمدیان در مراسم افتتاحیه گفته بود بیش از سی هزار عکس به این نمایشگاه ارسال شده بود و فقط یک عکاس ورزشی به تنهایی چهارهزار عکس را ارسال کرده بود!

تصویر سال نمایی تصویری از یک سال عکس و گرافیک

(و‌ با اغماض فیلم ) ایران است. با دیدن آثار می‌‌‌خندی و گریه می‌‌‌کنی. رنج‌ها و محنت‌ها در کنار شادی‌ها. یک سال مثل باد از جلویت می‌گذرد. سیاستمداران در موقعیت‌‌‌های کمیک شاید جذاب‌ترین آثار باشد و پس از آن حضور زنان در موقعیت‌‌‌های کاری، ورزشی و...

اگر دوسالانه عکس را مهمترین رویداد حرف‌‌های عکاسی ایران به شمار آوریم. تصویر سال را می‌توان جشنی به شمار آورد که رقابت در آن چندان جدی نیست هر چند برگزیدگانی از هر بخش اعلام می‌شوند.

همه دست به دست هم داده‌اند که تصویر بزرگتری خلق کنند از آنچه که یک سال روبه روی ما بود و خوب به آن نگاه نکردیم یا چیزهایی که دیگران دیدند و ما ندیدیم. حالا همه با هم می‌‌‌بینیم.