فضای هسته‌ای جدید برای ایران

دیمیتری مدودف،رییس جمهور روسیه

دنیای اقتصاد-مجید اعزازی: در حالی که اختلاف‌ها بین اعضای گروه ۱+۵ بر سر تحریم‌های تازه علیه تهران بیش از همیشه آشکار شده است، قرار است به زودی دور جدید مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه یاد شده از سر گرفته شود. در این میان، سخنان تازه دیمیتری مدودف،رییس‌جمهور روسیه که در کنار چین مخالفت خود را با تحریم‌های تازه علیه ایران به طور رسمی اعلام کرده‌اند، بازتاب رسانه‌ای گسترده‌ای داشته است و برخی اوضاع جدید را گسترش فضای هسته‌ای ایران ارزیابی کرده‌اند.

مدودف با تاکید بر حل مسالمت‌آمیز موضوع هسته‌ای ایران، اتخاذ تصمیم‌های سخت علیه تهران را بسیار خطرناک توصیف کرده است. مدودف اگر چه منظور خود را از «تصمیم‌های سخت» توضیح نداده است، اما از آنجا که در این روزها روسیه به همراه چین از مخالفان تصویب تحریم‌های تازه علیه تهران در شورای امنیت سازمان ملل هستند، برخی منظور وی را از «تصمیم‌های سخت» اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران ارزیابی می‌کنند. این در حالی است که رییس‌جمهور روسیه تاکید کرده است که «تنها یک پاسخ مسالمت‌آمیز می‌تواند برای حل مساله هسته‌ای ایران موثر باشد و همه گزینه‌های دیگر ممکن است، مشکلات خطرناکی را در خاورمیانه ایجاد کند.»

وی همچنین با بیان اینکه همچنان نگرانی‌هایی وجود دارد که هنوز از بین نرفته است، تصریح کرده است: روسیه آماده است حرکت بیشتری کند و هر تلاشی را برای رفع همه نگرانی‌ها در مورد ایران انجام دهد.

در حالی که گفته می‌شود تیم دیپلماسی اوبامای دموکرات درصدد است با اعمال فشارهای دیپلماتیک و به کارگیری قدرت نرم علیه ایران از جمله تشدید تحریم‌‌های اقتصادی به ویژه در حوزه انرژی و سوخت (بنزین)، تهران را برای دست کشیدن از غنی‌سازی اورانیوم منصرف کند، به نظر می‌رسد با توجه به رویکرد روسیه و چین در مخالفت با چنین سازوکاری، دیگر سلاح تحریم علیه تهران نه تنها به گفته مقام‌های جمهوری اسلامی کارآیی ندارد که دیگر وجود خارجی نخواهد داشت. البته در این میان نباید فراموش کرد که روسیه و چین برخلاف تمام حمایت‌های زبانی خود تا کنون پای چهار قطعنامه تحریمی علیه تهران را امضا کرده‌اند.بنابراین باید احتیاط لازم را در خصوص مواضع روسیه و چین در نظر داشت.سرگئی ریابکوف،معاون وزیر خارجه فدراسیون روسیه پس از بازگشت از نشست پاریس گروه ۱+۵ به رسانه‌های کشور خود به صراحت گفته است: روسیه و چین از اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران به دلیل پیگیری برنامه هسته‌ای خود که برخی از اعضای ۱+۵ برآن اصرار دارند، حمایت نمی‌کند.پیش از این، دستگاه دیپلماسی دولت بوش، در واکنش به مخالفت روسیه و چین از اتخاذ تصمیم‌های سخت علیه تهران و همراهی نکردن با سایر اعضای گروه ۱+۵، از تشکیل ائتلاف جدیدی علیه ایران خارج از اعضای شورای امنیت سازمان ملل با نام «ائتلاف اراده» خبر داده بودند.گروه ۱+۵ شامل اعضای شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه و چین) به علاوه آلمان پنج‌شنبه هفته گذشته با هدف اعمال تحریم‌های تازه علیه تهران در پاریس نشست برگزار کردند. اما این نشست آنچنان که پیش‌بینی می‌شد، تحت تاثیر انتقال قدرت در آمریکا قرار داشت و به نتیجه مشخصی دست نیافت. این در حالی است که ریابکوف گفته است که اعضای ۱+۵ در پاریس به موضعی واحد مبنی بر تداوم گفت‌وگوهای نماینده اتحادیه اروپا با ایران دست یافته است.معاون وزیر خارجه روسیه افزوده است که رایزنی ۱+۵ با تهران قطع نشده است و توسط رابرت کوپر معاون خاویر سولانا رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا به نمایندگی از گروه ۱+۵ و نیز توسط علی باقری معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در امور سیاست خارجی و امنیت بین‌المللی به نمایندگی از ایران انجام می‌شود. به گفته ریابکوف، زمان و مکان گفت‌وگوهای تازه هسته‌ای در روزهای آینده توسط کوپر حل خواهد شد. وی ابراز امیدواری کرده است که این دیدار به زودی برگزار شود.

آمریکا و برخی دیگر از کشورها به ایران سوء ظن دارند که به طور پنهانی به دنبال سلاح هسته‌ای باشد، اما تهران چنین اتهاماتی را تکذیب و اعلام کرده است که برنامه هسته‌ای را فقط برای تامین نیازهای کشور به برق دنبال می‌کند. خاویر سولانا، رییس سیاست خارجی‌ اتحادیه اروپا نیز در فرانسه و پیش از نشست «اتحادیه اروپا - روسیه» در نیس گفته بود: ممکن است تماس‌هایی برای دنبال کردن تماس‌هایی که - (مانند) تماس‌های معاون من و همتای ایرانی‌ وی در تابستان- داشتیم به زودی صورت گیرد.

بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، سولانا که تاکنون ریاست مذاکرات با ایران را به نمایندگی از پنج عضو دایم شورای امنیت و آلمان به عهده داشته است، اظهار کرده بود که هر گونه نشستی از این نوع می‌تواند زمینه را برای مذاکرات بیشتر میان او و جلیلی، «در صورتی که شفافیت کافی» را ایجاد کند، فراهم سازد. خبرگزاری رویترز همچنین با اشاره به نامه‌ اخیر خاویر سولانا به ایران مبنی بر درخواست برای برقراری گفت‌و‌گوهای جدید در خصوص برنامه هسته‌ای ایران، به نقل از یک منبع دیپلماتیک اروپایی گزارش داده بود که ایران سوالاتی را در خصوص این نامه دارد. در پایان نشست پاریس وزارت امور خارجه فرانسه بیانیه‌ای کوتاه منتشر کرد. در این بیانیه آمده است: این نشست به شرکت‌کنندگان اجازه داد وضعیت فعلی را بررسی کنند و درباره مسیری که در پیش داریم، گفت‌وگو کنند. شش قدرت جهانی در هفته‌های آینده به مشورت‌ با یکدیگر در زمینه گام‌های بعدی ادامه خواهند داد. برنار کوشنر، وزیر امور خارجه فرانسه نیز روز پنج‌شنبه در جمع خبرنگاران گفته بود: ما همواره حامی تحریم‌ها و نیز گفت‌وگو بوده‌ایم و این روند باید ادامه یابد. وی افزوده بود که اوباما در طول مبارزات انتخاباتی خود از احتمال گفت‌وگوی واشنگتن و تهران صحبت کرد و «بسته به رییس جمهور آمریکا است که با آغاز ماه ژانویه این را به مرحله اجرا بگذارد».