رییس‌جمهور جدید آمریکا پیام تبریک ایران را بررسی می‌کند
چراغ سبز اوباما به احمدی‌نژاد
دنیای‌اقتصاد- باراک اوباما، رییس‌جمهور منتخب آمریکا گفته است که به نامه محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهور ایران «پاسخ مناسب خواهد داد». اوباما که سه روز پس از انتخاب خود به عنوان رییس‌جمهور آینده آمریکا در یک کنفرانس مطبوعاتی در مرکز گردهمایی سیاسی دموکرات‌ها با خبرنگاران سخن می‌گفت، در پاسخ به سوالی درباره پیام تبریک احمدی‌نژاد اظهار کرده است: پیام محمود احمدی‌نژاد را بررسی می‌کنم و به آن پاسخ مناسب خواهم داد. ما باید به این مسائل بیندیشیم. وی تاکید کرده است که تنها سه روز از انتخابات گذشته است، از این رو، رویکرد آمریکا مقابل کشوری مانند ایران نباید شتاب‌زده باشد و باید درست به آن فکر کرد.
رییس‌جمهور ایران روز پنجشنبه با ارسال نامه‌ای به رییس‌جمهور منتخب آمریکا، پیروزی وی در انتخابات آن کشور را تبریک گفته و خواستار تغییر ماهوی سیاست‌های داخلی و خارجی آمریکا شده بود. احمدی‌نژاد پیش از این، به جورج بوش، رییس‌جمهور کنونی آمریکا نیز نامه‌ای ارسال کرده بود، اما بوش پاسخی به نامه یاد شده نداد. افزون بر این، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و پاپ بندیکت شانزدهم رهبر کاتولیک‌های جهان نیز هریک نامه‌ای از رییس‌جمهور ایران دریافت کرده‌اند که تاکنون به آنها پاسخی داده نشده است.
اوباما در نخستین کنفرانس مطبوعاتی خود، اگرچه تصریح کرده است که در هر زمان، تنها یک رییس‌جمهور در آمریکا وجود دارد و در حال حاضر رییس‌جمهور آمریکا شخص دیگری است، اما در همین حال، همسو با سیاست‌های پیشین کاخ سفید توسعه برنامه هسته‌آی ایران را غیرقابل قبول خوانده و گفته است: ما باید تلاش بین‌المللی را برای جلوگیری از پیشرفت هسته‌ای ایران افزایش دهیم. او همچنین مانند سایر دولتمردان آمریکایی، ایران را به حمایت از گروه‌های تروریستی متهم کرده و گفته است که حمایت تهران از گروه‌های تروریستی باید متوقف شود.
اگرچه، اوباما با شعار «تغییر» به میدان کارزار انتخاباتی آمریکا وارد و پیروز شد، اما به گمان بسیاری از تحلیلگران سیاست‌های خارجی کاخ سفید به طور ماهوی تغییر نخواهد یافت و جهانیان تنها باید تغییر در شیوه‌های اعمال این سیاست‌ها را در دوران اوباما شاهد باشند.
در همین رابطه ژیبگنیو برژینسکی، مشاور امنیت ملی اسبق آمریکا در گفت‌وگو با شبکه دویچه وله گفته است: دگرگونی در زمینه فلسفه سیاسی و اولویت‌هایی که مدنظر رییس‌جمهور منتخب است، می‌تواند وجود داشته باشد، اما هیچ تغییر چشمگیری در مواضع آمریکا وجود نخواهد داشت. برژینسکی، سیاست خارجی آمریکا را به یک کشتی بزرگ باری روی آب‌های آزاد جهان تشبیه کرده است که سال‌ها است در یک جهت حرکت می‌کند و خیلی سریع آن گونه که یک قایق موتوری در حال حرکت است، نمی‌توان مسیر آن را تغییر داد.
به گفته وی، تغییر اساسی و تعریف جدید مواضع آمریکا در زمینه سیاست خارجی اصلا ممکن نیست. اما در ماهیت و لحن آن امکان ایجاد تغییر وجود دارد.
توماس کاروتزر تحلیل‌گر ارشد موسسه صلح بین‌المللی کارنگی آمریکا نیز بر این باور است که انتخاب اوباما به عنوان رییس‌جمهور آمریکا به زودی تغییرات چندانی در روابط میان این کشور با ایران ایجاد نمی‌کند و آمریکا همچنان به مخالفت با تلاش‌های ایران برای توسعه و گسترش برنامه هسته‌آی این کشور ادامه خواهد داد و. به همین منظور به همکاری با اروپا و سایر کشورها با هدف اعمال تحریم و فشار اقتصادی بر تهران خواهد پرداخت.
به اعتقاد کاروتزر، احتمال این که در سال آینده میلادی دولت اوباما باب مذاکره با تهران با بگشاید، وجود دارد. البته تحقق این امر مطمئنا کاملا محتاطانه و تدریجی صورت خواهد گرفت. از سوی دیگر باید توجه داشته باشیم که گشوده شدن باب‌های مذاکره میان آمریکا و ایران و پیشرفت و ادامه این مذاکرات تا حد زیادی مستلزم آن است که دولت ایران در بخش‌های مهمی از سیاست خارجی خود اندکی انعطاف و ملایمت از خود نشان دهد.
در همین حال، برخی از ناظران بین‌المللی بر این باورند که دولت ایران با ارسال پیام تبریک به رییس‌جمهور آمریکا در اصول سیاست‌های خارجی خود تا حدودی تغییر ایجاد کرده است، چرا که ارسال این پیام برای نخستین بار در نظام جمهوری اسلامی و پس از ۲۹ سال قطعی رابطه دیپلماتیک تهران - واشنگتن صورت گرفته است و تا پیش از این، هیچ یک از مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی پیروزی یک کاندیدای ریاست‌جمهوری آمریکا را تبریک نگفته است. در همین چارچوب، عزیز پونا والا تحلیل‌گر آمریکایی و یکی از اعضای لینکدلن، بزرگ‌ترین شبکه تجاری جهان در گزارشی تحلیلی نوشته است که ایران دشمن ما (آمریکا) نیست. واکنش ایران به پیروزی باراک اوباما در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا با خوش‌بینی و انتظار محتاطانه‌ای همراه بوده است. اکنون زمان مناسبی برای ایجاد تغییر در روابط بین ایران و آمریکا است. اهمیت استراتژیک روزافزون ایران و افزایش اعتماد به نفس این کشور نسبت به نقشش در منطقه به این مفهوم است که تهران دیگر تنها تهدیدی برای از میان برداشتن نیست، بلکه بیش از هر زمان دیگری یک بازیکن بین‌المللی است که می‌تواند بسیاری از اهداف استراتژیک آمریکا را تضعیف کند یا برعکس، به تحقق آنها کمک کند. به همین دلیل رییس جمهور آینده آمریکا باید تغییری اساسی در سیاستش در قبال ایران به وجود آورد.
در ادامه این گزارش آمده است: اما احتمال اینکه دولت اوباما به دنبال رابطه نزدیک‌تر با ایران برآید تا چه حد است؟ اوباما در طول تبلیغات انتخاباتی خود پس از سخنرانی در شورای امور جهانی شیکاگو موضع نرم‌تری را در برابر ایران در پیش گرفته و خواستار هویج‌های دیپلماتیک‌تر و چماق‌های اقتصادی‌تر شد. وی علاوه بر آن ایده تشکیل یک بانک سوخت بین‌المللی را مطرح کرد تا کشورهایی مثل ایران «به دنبال بهانه» برای تداوم فعالیت‌های غنی‌سازی خود نباشند.
به باور پوناوالا، به طور کلی درک درست موضع اوباما در قبال ایران دشوار است، تنها نکته آشکار موجود فاصله گرفتن او از موضع بوش در زمینه تمایل به به کار گیری دیپلماسی «در سطوح عالی» در قبال تهران است. وی نوشته است: آنچه مرا به یک سیاست عاقلانه در قبال ایران امیدوار می‌کند جو بایدن (معاون منتخب اوباما) است. بایدن استاد سیاست خارجی است و جای تعجب ندارد که وی توجه بسیاری به ایران کرده است، توجهی که به سال ۲۰۰۲ و سخنرانی‌اش در شورای ایران - آمریکا برمی‌گردد که در آن گفت: «آمریکا باید به سازمان‌های غیردولتی اجازه دهد از مجموعه‌ای از فعالیت‌های در راستای ساخت جامعه شهری و دیپلماسی در ایران حمایت کنند و به کار با ایران در زمینه‌هایی که منافع مشترک دو کشور در میان است (همان کاری که در زمینه افغانستان انجام گرفت) ادامه دهد. وی گفت: گفت‌وگو درباره افغانستان باید به عنوان الگویی عمل کرده و به سایر عرصه‌های منافع مشترک ما کشیده شود، همانند مساله آینده عراق که می‌تواند موضوعی برای همکاری و گفت‌وگوها در آینده باشد.
ارسال نظر