پنجمین همایش بین‌المللی علم و ادبیات در دانشگاه تهران برگزار شد
«تاریکخوانه ماریا مینورسکی» نوشته و اجرای فرهاد حیدری گوران نخستین ابر داستان در زبان فارسی پنجمین همایش بین‌المللی ادبیات تطبیقی با مضمون ادبیات و علم طی روزهای چهارشنبه و پنجشنبه هفته گذشته در دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران برگزار شد. در این همایش ده‌ها تن از اساتید و دانشجویان ارشد دانشگاه‌های ایران و چند کشور دیگر، مقاله خواندند و سخن گفتند.
مهدی صداقت پیام، کارشناس ارشد ادبیات انگلیسی و مترجم رمان «زمان‌لرزه» اثر برجسته کورت و نه‌گات، از جمله سخنرانان این همایش بود که با موضوع «ابر داستان در ایران و کشورهای دیگر» تاثیر فن‌آوری وب بر ادبیات داستانی را بررسی کرد، به گفته این مترجم، علم همواره به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر تولید ادبیات اثر گذاشته است. چنانکه چاپخانه‌ها در پدید آمدن کتاب و تاسیس اندیشه مدرن نقشی بسزا داشته است. با این حال کشف وب دیر یا زود به پایان کتاب منجر خواهد شد.صداقت پیام سپس به ابر داستان پرداخت و در توضیح آن گفت: ابر داستان یک نوع جدید ادبی است که با استفاده از لینک و امکانات ابر متنی در فضای وب به وجود می‌آید، ابر داستان، زمینه‌ساز ادبیات غیرخطی است که تعامل خواننده را نیز در پی دارد.او در ادامه از رمان‌هایی مانند سلاخ‌خانه شماره ۵ کورت و نه گات، لی‌لی بازی خولیو کور تازار و رنگین‌کمان جاذبه توماس پینچن به عنوان آثاری پیشا ابرمتنی نام برد.
صداقت پیام گفت: با اینکه واژه ابرمتن در سال ۱۹۶۵ توسط تدنلسون ساخته شد، اما ایده ارجاعات درون متنی و ساده‌تر کردن آنها از زمان محبوبیت یافتن تلمود و فرهنگ‌های واژگان و دایره‌المعارف‌ها همواره مورد بحث و بررسی بوده است.
این کارشناس ارشد ادبیات انگلیسی، ابر متن را رسانه‌ای جدید قلمداد کرد که نویسندگان را از قید و بند رمان نویسی سنتی رها می‌کند. به عبارت دیگر ابر متن رویای «متن باز» را محقق می‌کند.
صداقت پیام افزود: گسترش ابر متن به مثابه تحقق نظریه‌های پساساختارگرایی است که در دهه ۱۹۷۰ مطرح شد.
این مترجم با اشاره به اینکه در زبان انگلیسی از خوانندگان داستان‌های ابر متنی با عنوان «Wreader» یاد می‌شود، گفت: رولان بارت در مقاله S/Z ، متن‌ها را به دو گروه خواننده محور و نویسنده محور تقسیم می‌کند که ابر متن مصداق مشارکت خواننده در تولید متن و نقش فعال او در این فرآیند است. صداقت پیام در ادامه از «تاریکخوانه ماریا مینورسکی» نوشته و اجرای فرهاد حیدری گوران به عنوان نخستین ابر داستان (hyperfiction) در زبان فارسی نام برد و گفت: به دلیل تازه بودن این جریان، نویسندگان داستان‌های ابرمتنی در خارج از آمریکا و کشورهای غیراروپایی چندان زیاد نیستند. رمان کتیبه خوان ویرانی اثر فرهاد حیدری گوران نخستین ابرمتن به زبان فارسی است که در اینترنت منتشر شده است. این رمان که در سال۱۳۸۳ به شکل کتاب نیز منتشر شده بود، به دلیل ساختار ریزومی‌و داستان‌هایی که گاه به گاه محو می‌شوند و دوباره در بخش‌های بعدی آشکار می‌شوند، نتوانست به محبوبیت برسد. از این رو نویسنده این رمان، آن را در سال ۸۴ به صورت ابرمتنی در اینترنت انتشار داد. این رمان نیز همانند همتاهای غربی‌اش، از تصاویر و لینک‌ها برای ارائه روایت غیر خطی و چندگانه‌اش استفاده می‌کند. اما وی‍ژگی متمایز این رمان نسبت به سایر رمان‌ها در آن است که تلاش می‌کند تا به سرچشمه‌ها و نخستین نمونه‌های نوشتار در ایران برگردد و به شباهت‌های بین تجربه خواندن رمان‌های ابرمتنی و خواندن کتیبه اشاره کند. این استاد دانشگاه افزود: تصویر کتیبه بیستون در صفحات مختلف این رمان تکرار می‌شود و شاید هدف نویسنده از این کار آن باشد که به شباهت فرآیند خواندن این دو اشاره کند، چون خواننده برای خواندن هر دو نیازی به ورق زدن ندارد.
ارسال نظر