به دنبال آفتاب در لندن مه آلود

معترضان به خروج نام سازمان منافقین از لیست گروه‌های تروریستی انگلیس مقابل سفارت این کشور در تهران

دنیای اقتصاد - مجید اعزازی: در حالی که طی هفته‌های گذشته روابط تهران - لندن به تیر‌گی گراییده است، به پیشنهاد وزارت امور خارجه هیاتی از نمایندگان مجلس ایران به زودی راهی لندن خواهند شد تا از رهگذر این سفر فضای روابط دو کشور تلطیف یابد و راه برای عادی شدن روابط تهران - لندن باز شود. حسین سبحانی نیا، نایب رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس درباره هدف این سفر گفته است: این سفرها برای تلطیف فضای سیاسی و رفع ابهام‌های موجود در روابط دو کشور بسیار موثر خواهد بود؛

اگرچه زمان و برنامه‌های سفر هیات پارلمانی ایران به انگلیس مشخص نشده‌، اما به گفته سبحانی نیا در این سفر اعتراض ایران نسبت به خروج نام گروه تروریستی منافقین از فهرست گروه‌های تروریستی در این کشور به نمایندگان پارلمان انگلیس ابلاغ خواهد شد. پیش از این نیز دستگاه دیپلماسی ایران از طریق نامه نماینده دائم خود در سازمان ملل چنین اعتراضی را به گوش دبیر کل سازمان ملل و رییس شورای امنیت رسانده است. در این نامه ایران به شدت نسبت به اقدام دولت انگلیس در خارج کردن نام سازمان مجاهدین خلق (منافقین) از فهرست سازمان‌های تروریستی این کشور اعتراض کرده و دولت یاد شده را مسوول عواقب گسترش فعالیت‌های این فرقه تروریستی در سرزمین انگلستان و نیز در منطقه و فراتر از منطقه دانسته بود. از همین رو، ناظران سیاسی با توجه به این اعتراض شدید پیش‌بینی کردند که مناقشه تهران- لندن وارد مرحله جدیدی شده است، اما اینک به نظر می‌رسد، وزارت امور خارجه با استفاده از شیوه‌های مرسوم در دیپلماسی بین‌المللی و پیشنهاد سفر هیات پارلمانی ایران به لندن، تلاش دارد تا از عمیق‌تر شدن شکاف میان تهران و لندن جلوگیری کند. البته سفر هیات‌های پارلمانی به سایر کشورها در دنیای امروز امر بدیعی نیست، چرا که ۹۸ روز پیش، هیات نمایندگان مجلس عوام انگلیس به ریاست دیوید لیدینگتون (نماینده حزب محافظه‌کار انگلیس) با سفر به تهران و حضور در مجلس شورای اسلامی با نایب‌رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و همچنین نمایندگان اقلیت‌های دینی در مجلس هشتم دیدار و گفت‌وگو کردند. در دیدار پیشین نمایندگان ایران و انگلیس در تهران، هر دو گروه بر ضرورت استمرار رایزنی‌ها و تداوم گفت‌وگوهای پارلمانی به منظور پیگیری و تامین منافع دو کشور تاکید کردند. در آن دیدار نیز نایب رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نسبت به خروج نام گروهک منافقین از فهرست گروه‌های تروریستی انگلیس انتقاد کرد و خواستار تلاش نمایندگان مجلس عوام و دولت انگلیس برای رفع نگرانی دولتمردان تهران شد.

وزارت کشور بریتانیا بر اساس قانونی که در سال ۲۰۰۰ در این کشور به تصویب رسید، سازمان مجاهدین خلق(منافقین) را تروریست قلمداد و کلیه فعالیت‌های این سازمان در خاک بریتانیا را ممنوع کرد. اتحادیه اروپا و آمریکا نیز همین تصمیم را اتخاذ کردند.

گروهی از اعضای مجلسین عوام و اعیان طی این سال‌ها دست کم سه بار به تصمیم وزارت کشور انگلیس اعتراض کرده بودند، اما وزارت کشور به درخواست آنان ترتیب اثر نداده بود تا این که سرانجام این اعتراض‌ها در دادگاه مورد رسیدگی قرار گرفت و دادگاه رای داد که وزارت کشور انگلیس، قانون مربوط به ممنوعیت فعالیت گروه‌های تروریستی را نادرست تفسیر کرده است، چرا که سازمان مجاهدین خلق از سال ۲۰۰۱ فعالیت مسلحانه خود را کنار گذاشته و از سال ۲۰۰۳ نیز که خاک عراق به اشغال ارتش‌های آمریکا و متحدان آن درآمد و قرارگاه منافقین در کنترل این نیروها قرار گرفت، نیروهای این سازمان خلع سلاح شده و تلاش برای از سرگیری فعالیت مسلحانه نکرده‌اند. بدین ترتیب، پس از رای دادگاه بریتانیا، سازمان مجاهدین خلق (منافقین) از فهرست گروه‌های تروریستی این کشور خارج شد. این در حالی است که افزون بر این مساله گروهک منافقین، می‌توان انگشت اشاره به سوی مسائل دیگری نیز نشانه گرفت که موجب سردی و تیرگی روابط تهران - لندن را فراهم آورده‌اند. ۳۲روز پیش احمد جنتی رییس شورای نگهبان در قامت خطیب نماز جمعه تهران نسبت به بحران‌سازی «سفیر پلید» یکی از کشورهای اروپایی هشدار داد. به گفته جنتی، به تازگی سفیر پلید یکی از کشورهای اروپایی پس از سفر به انگلیس و آمریکا، در جلسه‌ای خصوصی در تهران تاکید کرده است که باید از طریق بحران‌سازی در ایران که یکی از آنها بحران اقتصادی است، اهداف و مقاصد خود را پیگیری کنیم. اگرچه در اظهارات خطیب نماز جمعه تهران از این سفیر نامی به میان نیامد، اما حسن قشقاوی سخنگوی وزارت خارجه نیز اظهارات وی را تایید نکرد و از اخلال‌گری یکی از سفیران خارجی در امور اقتصادی کشور اظهار بی‌اطلاعی نمود. در این میان اما در محافل سیاسی و رسانه‌ای کشور سوالاتی درباره کم‌و‌کیف فعالیت سفیر انگلیس در تهران مطرح شد. افزون بر هشدار جنتی، می‌توان از اظهارات بی‌پرده علی کردان وزیر کشور که در آستانه استعفا و برکناری توسط مجلس قرار دارد و همچنین از اطلاعیه اخطار‌آمیز وزارت ارشاد نسبت به فعالیت شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی فارسی که به زودی آغاز به کار خواهد کرد، به عنوان سایر عوامل تاثیر‌گذار بر روابط تهران - لندن نام برد. کردان حدود سه هفته پیش درباره حرکات سفیر انگلیس و نیز تحرکات برخی فعالان مدنی، قومی، رسانه‌ای و دانشجویی اخطار امنیتی داد و اعلام کرد که درباره حرکات خلاف شئون دیپلماتیک سفیر انگلیس در تهران افشاگری می‌کند. وزیر کشور که دانشگاه انگلیسی آکسفورد در همان روزهای نخست مناقشه مجلس - دولت مدرک دکترای افتخاری وی را جعلی خواند، با خطاب قرار دادن جفری آدامز، سفیر انگلیس در تهران، وی را به طراحی برنامه‌ای برای براندازی نرم متهم کرد و گفت: در یک فرصت مقتضی جزئیات تحرکات چهار ماه اخیر وی را فاش خواهد کرد. وزارت ارشاد دولت نهم نیز کمتر از ۱۵ روز پیش با انتشار اطلاعیه‌ای به دولت انگلیس درباره راه‌اندازی شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای بی‌بی‌سی فارسی هشدار داد و آن را دخالت دولت انگلیس در امور داخلی ایران دانست. وزارت ارشاد خبرنگاران داخلی را از همکاری با این شبکه بر حذر داشت. تمام این موارد با اعتراض انگلیس مواجه شد.

اینک اما باید روز بازگشت هیات پارلمانی ایران از لندن را به انتظار نشست و دید که آیا هیات پارلمانی ایران می‌تواند روزهای آفتابی را در روابط ایران و انگلیس در هوای مه‌آلود لندن پیدا کند؟