حمید بروغنی

از ابتدای مهرماه سال‌جاری دست‌اندرکاران پروژه قطار سریع‌السیر تهران - مشهد پس از تصویب این پروژه در دولت بار دیگر نوید راه‌اندازی خطوط ریلی را دادند که این قطار طول مدت سفر از پایتخت تا مرکز خراسان‌رضوی را تا بیش از ده ساعت کاهش می‌دهد. طبق گفته مسوولان، به دلیل سرعت بالای این قطار مغناطیسی که تا ۵۰۰کیلومتر در ساعت نیز می‌رسد، مسافت ۸۶۰کیلومتری میان این دو شهر بدون توقف در ایستگاه‌ها ۲ ساعت و با توقف در ایستگاه‌ها ۲ساعت و نیم خواهد بود، البته ۳۳ سال قبل نیز مسوولان وزارت راه در سفری به کشور ژاپن تقاضای اجرای طرحی مشابه را داده بودند که به خاطر هزینه‌های بسیار سنگین آن، مورد قبول طرف ایرانی قرار نگرفت. با جدی‌شدن بحث‌های مربوط به پروژه قطار مغناطیسی که قرار است با توافق شرکت شگل آلمان و شرکت اتکو ایران و شرکت‌های ساپگانتر این طرح به انجام برسد، برابر قرارداد امضا شده هزینه‌های طراحی، ساخت و بهره‌برداری به روش (Bot) با قطار مغناطیسی (مگلو) با سرعت ۵۰۰کیلومتر در ساعت، به عهده سرمایه‌گذار خارجی خواهد بود که پس از بازگشت سرمایه کل پروژه به دولت ایران باز خواهد گشت. به دیگر سخن، پس از به بهره‌برداری رسیدن طرح، تا پنج سال اپراتوری پروژه با خارجی‌ها، در ۵ سال دوم اپراتوری با ایرانی‌ها و نظارت با خارجی‌ها و پس از گذشت ده سال پروژه به طور کامل در اختیار ایرانی‌ها قرار می‌گیرد. به گفته دکتر علی کوهستانیان، نماینده دائم سرمایه‌گذاری خارجی با توجه به اینکه دولت جمهوری اسلامی ایران تامین زمین، برق و ساخت ایستگاه‌ها را تقبل کرده است، ۷۰درصد سرمایه‌گذاری خارجی برابر قراردادهای منعقد شده در این پروژه که بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین سیستم ریلی دنیا است، بالغ بر ۱۲میلیارد یورو خواهد شد.

این در حالی است که با موافقت رییس‌جمهور ۵/۱میلیارد دلار برای ما به‌التفاوت قیمت بلیت در نظر گرفته شده است.

آن‌گونه که در قرارداد آمده، قیمت بلیت در مدت ۲۰سال ۵/۴۲یورو، ۲۵سال ۳۵یورو و ۳۰ سال ۲۵یورو پیش‌بینی شده که این مبالغ بدون کمک‌های دولتی خواهد بود. همه اینها در شرایطی است که پروژه قطار مغناطیسی تهران - مشهد از دو جنبه دارای اهمیت است. طبق گفته‌های کارشناسان ساخت خط مغناطیسی در دنیا برابر هر کیلومتر از ۱۲ تا ۲۴میلیون یورو هزینه دارد که به‌علت مسطح بودن ۹۳درصد این مسیر، این هزینه به ۷میلیون یورو برای هر کیلومتر کاهش یافته است که این خود به معنای مقرون به صرفه بودن اجرای این طرح است، اما مزیت دیگر این طرح به آسان‌سازی سفر گردشگران به مشهد به‌عنوان یکی از شهرهای مهم مذهبی و توریستی ایران باز می‌گردد. این قطار با ده واگن کشنده ظرفیت جابه‌جایی هزارو ۱۷۲نفر را دارد که براساس بررسی کارشناسی مشاوران پروژه با احتساب حرکت یک قطار در هر ده دقیقه از این مسیر در هر شبانه‌روز ۱۵۴هزارو ۷۰۴نفر و در سال بیش از ۵۶میلیون نفر در این مسیر جابه‌جا می‌شوند. به این ترتیب به نظر می‌رسد این طرح توجیه اقتصادی داشته و بخشی از مشکل حمل‌و‌نقل به‌عنوان یکی از موانع توسعه گردشگری را رفع کند.