راه‌حل موضوع هسته‌ای تهران، آزمون سنجش وفاداری است

کریستین ساینس‌مانیتور در گزارشی تحلیلی به برنامه هسته‌ای ایران و تلاش سایر کشورها برای متقاعد کردن تهران به توقف فعالیت‌های هسته‌ای‌اش پرداخت و با بیان این که تحریم‌ها در توقف برنامه هسته‌ای ایران تاثیری نداشته‌اند، تاکید کرد که به یک رویکرد جدید بر مبنای اعتمادسازی و همکاری تجاری دو جانبه می‌تواند به حل مساله هسته‌ای ایران کمک کند. به گزارش ایسنا، روزنامه کریستین ساینس‌مانیتور در این گزارش تحلیلی آورده است: آمریکا در متوقف کردن ایران از پیشبرد برنامه هسته‌ای‌اش به بن‌بست رسیده است. ایران اعتنایی به درخواست‌های قطعنامه‌های شورای امنیت برای تعلیق فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم خود نکرده است و مذاکرات تهران با اتحادیه اروپا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در هفته‌های اخیر تنها به ایران اجازه داد بدون افزایش نظارت بر برنامه هسته‌ای‌اش به غنی‌سازی اورانیوم ادامه دهد. در این گزارش تحلیلی آمده است: در این بین دولت جورج بوش، رییس‌جمهور آمریکا تلاش کرده است از تحریم به عنوان افزایش عامل فشار به ایران استفاده کند. به تازگی نیز در جریان رقابت‌های ریاست جمهوری سناتور باراک اوباما، کاندیدای دموکرات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تکرار کرد که در صورت موفقیت در انتخابات متعهد به «افزایش فشار دیپلماتیک به ایران است». حتی اگر گاهی اوقات به نظر می‌رسد ایران ممکن است ایده تعلیق موقت غنی‌سازی اورانیوم‌ را در نظر بگیرد، اما شواهد حاکی از این است که تهران قصد ندارد حتی در مواجهه با تحریم‌ها این فعالیت خود را متوقف کنند. آشکار است که به یک رویکرد جدید احتیاج است تا کنترل شدیدتری را بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال کند و به حق ایران برای داشتن فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز احترام بگذارد. این روزنامه افزود: لفاظی‌های جنگ طلبانه و تداوم خودداری ایران از پیروی از درخواست‌های بین‌المللی جهان را در زمینه احتمال حمله اسرائیل نگران کرده است. ارتش اسرائیل ممکن است سعی کند، عملیات سال ۱۹۸۱ را که به نابودی رآکتور هسته‌ای عراق انجامید تکرار کند؛ اما این بار احتمال این که بتواند تاسیسات هسته‌ای ایران را که در میان تاسیسات دیگر پخش شده است، نابود کند بسیار اندک است.

کریستین ساینس‌مانیتور در گزارش خود مدعی شد: راه‌حل مساله هسته‌ای یک آزمون سنجش وفاداری است که می‌تواند به هر دو طرف اطمینان خاطر بدهد. مذاکره‌کنندگان هسته‌ای باید درک کنند که مقام‌های ایرانی قصد دارند به قولی که در زمینه حفظ حق غنی‌سازی اورانیوم به مردم ایران دادند، وفادار باشند. به همان نسبت مقام‌های ایرانی نیز باید درک کنند که لازم است وفاداری خود را به سیستم حقوقی بین‌المللی ثابت کنند تا بتوانند ماهیت صلح‌آمیز برنامه‌های هسته‌ای خود را حفظ کنند. یک توافق احتمالی بر مبنای اعتمادسازی می‌تواند آمریکا و سایر کشورهای دارای انرژی هسته‌ای را به مشتریان ایران تبدیل کند، با این شرط که ایران پادمان‌های مستحکم‌تر برای برنامه هسته‌ای‌ خود را بپذیرد. مشتریان ایران اورانیوم غنی‌سازی شده و سوخت مصرف شده حاوی پلوتونیوم را به قیمت مناسب می‌خرند. به این ترتیب می‌توان اطمینان یافت که ایران انباری از اورانیوم غنی‌سازی شده یا پلوتونیوم را ذخیره نکرده است و به طور مرتب سوخت هسته‌ای را با کشتی برای مشتریانش ارسال می‌کند. مقام‌های ایرانی در صورتی که چنین توافقی را بپذیرند نشان می‌دهند که نیات‌شان کاملا صلح‌آمیز است. ایران با پذیرش این معامله باعث می‌شود جهان برنامه هسته‌ای‌ را به رسمیت بشناسد و می‌تواند تاکید کند که ابر قدرت جهان مشتری‌اش است. این یک موقعیت برد ـ برد خواهد بود. این روزنامه در ادامه مدعی شد: در حال حاضر فقدان برخی عناصر موجب ایجاد شک و تردید در زمینه صلح‌آمیز بودن ماهیت برنامه هسته‌ای ایران شده است. برای تولید سوخت هسته‌ای یک رآکتور غنی‌سازی کافی نیست. هر کشوری برای آغاز این روند نیازمند ذخایر اورانیوم طبیعی است. علاوه بر آن به تاسیسات تولید سوخت نیاز دارد تا بتواند اورانیوم غنی‌سازی شده را به سوختی که می‌تواند درون هسته یک راکتور اتمی قرار گیرد، تبدیل کند. ایران هیچ یک از این اقلام اساسی را ندارد. بنابراین ایران نمی‌تواند به تنهایی یک برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز را داشته باشد. تهران برای ساخت رآکتورهای هسته‌ای تجاری باید به تولیدکنندگان بزرگ رآکتور از جمله فرانسه، روسیه، آمریکا (یعنی تعدادی از کشورهایی که در تلاشند برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کنند) تکیه کند. این کشور علاوه بر آن باید بر تامین کنندگان بین‌المللی اورانیوم طبیعی و تاسیسات بین‌المللی تولید سوخت تکیه کند. معامله‌ای که از آن یاد شد در نهایت ایران و قدرت‌های جهانی را در یک رابطه دو جانبه مشتری ـ تولیدکننده به یکدیگر متصل می‌کند. در ادامه این گزارش کریستین ساینس‌مانیتور آمده است: این رویکرد بین‌المللی گروهی نوری روشن را بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران انداخته است و در همان حال به ایران فرصتی می‌دهد تا اظهارات علنی‌اش مبنی برنیات صلح‌آمیز تهران را ثابت کند. مقام‌های ایرانی بارها درباره «تضمین‌های عینی» درباره صلح‌آمیز باقی ماندن برنامه هسته‌ای‌شان صحبت کرده‌اند، اما هنوز چنین تضمین‌هایی را به اجرا نگذاشته‌اند؛ تضمین‌های عینی می‌تواند شامل نظارت بین‌المللی مداوم بر همه تاسیسات هسته‌ای ایران از طریق ابزار مطمئن جمع‌آوری اطلاعات و نیز حضور بازرسان فراوان در سایت‌ها باشد. برای متقاعد کردن ایران به پذیرش چنین تضمین‌هایی قدرت‌های جهانی باید روابط مشتری ـ تولیدکننده ذکر شده را در یک خیابان دو طرفه برقرار کنند.