پایان همکاری روسیه با آمریکا علیه برنامه هسته‌ای ایران

مجید اعزازی - در حالی که امروز مذاکره سازندگان نیروگاه بوشهر با مقام‌های ایرانی در تهران آغاز می‌شود، رسانه‌های روسیه از کنار کشیدن این کشور از اعمال تحریم‌‌ها و فشارهای بیشتر علیه ایران به منظور متوقف کردن برنامه هسته‌ای آن خبر دادند.

منابع روس همچنین فاش کردند که مقام‌های مسکو افزون بر پایان دادن به همکاری خود با واشنگتن علیه تهران، در تلاشند تا پیش از پایان سال جاری و پس از تاخیرهای پی در پی به دلیل اصرارهای واشنگتن، نیروگاه بوشهر را تکمیل کنند.

آن سوتر اما، رسانه‌های آمریکا از نگرانی و ترس مقام‌های این کشور نسبت به فروش سیستم موشکی اس-۳۰۰ روسیه به ایران حکایت می‌کنند. سیستمی که توانایی نشانه‌گیری ۱۰۰ هدف همزمان را دارد.

اگر چه، به گواه صاحبنظران روابط بین‌الملل، یکی از پیامدهای مهم مناقشه گرجستان در آرایش نیروهای سیاسی منطقه خاورمیانه، نزدیکی روسیه به ایران و سوریه است؛ اما می‌توان پیشینه‌ای دیرپاتر از این مورد، برای شکاف میان گروه ۱+۵ در قبال ایران برشمرد؛ و آن مخالفت روسیه و چین با سایر کشورهای ۱+۵ (فرانسه، آلمان، انگلیس و آمریکا) درباره تعیین ضرب‌الاجل به ایران به منظور پاسخ به بسته پیشنهادی گروه یاد شده است. بسته‌ای که مشوق‌های اقتصادی و امنیتی متعددی را به ایران در قبال توقف غنی‌سازی اورانیوم پیشنهاد کرده است. چند روز پس از دیدار و مذاکره سعید جلیلی نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی و دبیر این شورا با خاویر سولانا رییس سیاست‌ خارجی اتحادیه اروپایی و نمایندگان کشورهای ۱+۵در ژنو، مقام‌های آمریکایی از وجود ضرب‌الاجلی برای پاسخگویی تهران به بسته مشوق‌های غرب خبر دادند که افزون بر مقام‌های ایرانی، مقام‌های روسی نیز این ضرب‌الاجل را تکذیب کردند. اینک اما، گویی اختلاف‌ها و شکاف‌های میان اعضای گروه ۱+۵ با بروز جنگ در گرجستان و صف‌بندی کشورهای منطقه در قبال این موضوع عمیق‌تر و جدی‌تر از گذشته رخ می‌نمایند، به گونه‌ای که یک پایگاه اینترنتی به نقل از منابع روسی نوشت: در پی بحران گرجستان، روسیه از تلاش‌ها علیه ایران کنار کشیده و به دنبال تکمیل ساخت نیروگاه بوشهر است. پایگاه اینترنتی دبکا به نقل از منابع روس گزارش داد: مناقشه در گرجستان همکاری آمریکا- روسیه در خصوص مساله ایران را تخریب کرد.

این منابع گفتند که مسکو نه تنها از جبهه دیپلماتیک تحریم‌ها علیه برنامه هسته‌ای ایران کنار کشید، بلکه تصمیم گرفت که ساخت راکتور هسته‌ای ایران در بوشهر را تا پیش از پایان سال جاری و پس از تاخیرهای پی‌در‌پی به دلیل اصرارهای واشنگتن تکمیل کند.

ولادیمیر پوتین، نخست‌وزیر روسیه با اشاره به تاثیر بحران گرجستان بر همکاری آمریکا - روسیه در خصوص ایران روز پنجشنبه گذشته گفت: اگر هیچ کس نمی‌خواهد با ما درباره این مسایل صحبت کند و به همکاری روسیه نیازی نیست، پس به خاطر خدا این کارها را خودتان انجام دهید.

براساس این گزارش، مسکو اکنون متعهد به تکمیل راکتور بوشهر ظرف چهار ماه آینده است. اظهارات تند پوتین به معنای آن است که غرب می‌تواند حمایت روسیه را برای دور دیگری از تحریم‌ها علیه ایران به دلیل خودداری از تعلیق غنی‌سازی اورانیوم فراموش کند.

وی به روشنی گفت که کشورهای غربی اگر از همکاری با روسیه در گرجستان خودداری کنند، باید این بحران را بدون کمک روسیه حل کنند.

روسیه در عمل کردن به تهدیدش تاخیر نکرد وبلافاصله هیاتی هسته‌ای به تهران فرستاد. آنها دست کم ۱۰‌روز در ایران خواهد ماند تا مشکلات راه‌اندازی و فعال شدن راکتور بوشهر تا آخر سال ۲۰۰۸ را حل کنند.

پوتین در مصاحبه با شبکه خبری سی‌.ان.ان به روشنی گفت که پایان دادن به همکاری گزینه مطلوب او نیست و افزود: روسیه و آمریکا در حل مساله ایران نفعی مشترک دارند. روسیه که یکی از پنج دارنده حق وتو در شورای امنیت است از سه قطعنامه تحریم علیه ایران حمایت کرده است. پوتین در این مصاحبه گفت: روسیه «به طور دایم و وجدانا» با شرکای خود در ارتباط با ایران همکاری کرده است و افزود: نه به خاطر اینکه کسی از ما بخواهد و نه به خاطر اینکه بخواهیم در چشم کسی خوب به نظر برسیم. ما این کار را انجام می‌دهیم، زیرا به منافع ملی‌مان ربط دارد؛ زیرا در این زمینه منافع ما با منافع بسیاری از کشورهای اروپایی و ایالات‌متحده تلاقی می‌کند.

روابط روسیه و غرب پس از آنکه کرملین برای شکست تلاش گرجستان در باز پس‌گیری اوستیای جنوبی، سربازانی را به منطقه اعزام کرد، در بدترین شرایط قرار گرفته است. کشورهای غربی گفتند که روسیه با اعزام سربازان خود به گرجستان بسیار زیاده‌روی کرد و کرملین را برای به رسمیت شناختن استقلال اوستیای جنوبی و نیز آبخازیا محکوم کردند.

روسیه در زمان دیدار دیمیتری مدودوف، رییس‌جمهور روسیه با محمود احمدی‌نژاد، همتای ایرانی خود در نشست منطقه‌ای شانگهای خاطرنشان کرد که با وجود اختلافات همچنان با شرکای بین‌المللی در قبال مساله ایران در تعامل است. دو طرف به درخواست مدودوف درباره برنامه هسته‌ای ایران در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان گفت‌وگو کردند.

ناتالی تیماکوا، سخنگوی مدودوف بدون اشاره به جزئیات بیشتر به خبرنگاران گفت: رییس‌جمهور روسیه امکان تداوم گفت‌وگو و مذاکره را مطرح کرد.

واشنگتن برای اعمال تحریم‌های سخت‌تر علیه تهران تلاش می‌کند و برای انجام این کار در شورای امنیت به حمایت مسکو نیاز دارد. روسیه می‌گوید که نمی‌خواهد ایران سلاح هسته‌ای داشته باشد، اما جمهوری اسلامی حق دارد برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز داشته باشد.

روسیه هشتمین و آخرین محموله‌ سوخت هسته‌ای را در ۲۸ ژانویه سال جاری میلادی به بوشهر منتقل کرد و در کل ۸۲ تن اورانیوم کم غنی شده برای استفاده در راکتور آب سبک این نیروگاه به بوشهر ارسال شده است.

سرگئی کرینکو، رییس روس اتم در اوایل ژوئن اعلام کرده بود که مقدمات راه‌اندازی بوشهر از جمله عملیات‌ سوخت هسته‌ای در پاییز آغاز خواهد شد. او تاکید کرد که در ایمنی انبار سوخت هسته‌ای این نیروگاه هیچ‌تردیدی وجود ندارد.

الکساندر سادوونیکوف، سفیر روسیه در ایران چندی پیش اعلام کرده بود که تا پایان سال جاری میلادی آزمایش کلی همه فازهای نیروگاه اتمی بوشهر انجام خواهد شد و اوایل سال آینده میلادی برق هسته‌ای وارد شبکه تولید برق ایران می‌شود.

سفیر روسیه تاکید کرد که مسکو به طور جدی مصمم به تکمیل و راه‌اندازی نیروگاه بوشهر است و خود را در قبال تکمیل و راه‌اندازی این پروژه مسوول می‌داند و به عنوان یک طرف ذینفع، مایل است در کوتاه ترین زمان ممکن این پروژه را به اتمام برساند و این یک حقیقت روشن و یک واقعیت است.

وی اطمینان داد که تاخیر یا تعطیل شدن این پروژه به نفع روسیه نیست، چرا که طولانی‌تر شدن آن به ضرر طرف روس هم هست و هزینه‌ها را برای آن افزایش می‌دهد.

رضا آقازاده، رییس سازمان انرژی اتمی ایران نیز اعلام کرده بود که راه‌اندازی فیزیکی نیروگاه اتمی بوشهر تا پایان آذرماه سال جاری انجام شود.

رییس سازمان انرژی اتمی افزود: ایران تمام تسهیلات لازم را برای هر چه سریعتر راه انداختن این نیروگاه برای پیمانکار روسی فراهم کرده است و جای هیچ توجیهی از سوی آنها وجود ندارد.

آقازاده همچنین بر ضرورت اجرای تعهدات از سوی روسیه تاکید کرد و گفت: توقع داریم راه‌اندازی اولیه نیروگاه در اواخر سال صورت پذیرد.

در حالی که مقام‌های روسیه تلاش می‌کنند تا هرچه زودتر به تعهدات خود در قبال ساخت نیروگاه اتمی بوشهر جامه عمل بپوشانند، به نوشته هفته‌نامه انگلیسی ساندی تلگراف، افزایش تنش میان مسکو و واشنگتن در مناقشه قفقاز،‌ترس آمریکا از فروش سیستم موشکی اس- ۳۰۰ به ایران توسط روسیه را افزایش داده است.

به گزارش خبرگزاری مهر، ساندی تلگراف نوشت: تجهیز ایران به سیستم موشکی اس - ۳۰۰، از آنجا که این سیستم توانایی نشانه گیری ۱۰۰ هدف هم زمان را دارد، به شدت موجب نگرانی واشنگتن و تل آویو شده است.

بر همین اساس‌ ترس مقام‌های اطلاعاتی آمریکا از این است که اگر آمریکا همچنان در مسیر الحاق گرجستان و اوکراین به ناتو حرکت کند، روسیه نیز تصمیم خود برای فروش سیستم موشکی اس- ۳۰۰ به ایران را عملی می‌کند و دستیابی به این سیستم، توان دفاعی ایران را چند برابر می‌کند.

در همین رابطه دن گور مشاور وزارت دفاع آمریکا گفت: سیستم موشکی اس- ۳۰۰ سیستمی است که نیروی هوایی تمام کشورهای غربی را به هراس می‌اندازد.

مقام‌های ارشد اطلاعاتی آمریکا معتقدند که روسیه قصد دارد با استفاده از سیستم موشکی اس- ۳۰۰ رییس‌جمهور آتی آمریکا را امتحان کند و این در حالی است که مواضع تند و تیز ضد روسی جان مک کین نامزد جمهوریخواه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و حمایت وی از پیوستن گرجستان به ناتو بر کسی پوشیده نیست و باراک اوباما نیز از پیوستن گرجستان به ناتو حمایت می‌کند.

جورج فریدمن رییس آژانس استارت فور یک آژانس اطلاعاتی خصوصی می‌گوید: پیام مسکو در این باره بسیار روشن است. آنها می‌گویند که اگر آمریکا دخالت خود در حوزه نفوذ ما را متوقف نکند، این کاری است که ما آن را انجام می‌دهیم.

در همین رابطه یکی از نیروهای اطلاعاتی آمریکا که به تازگی از خاورمیانه به کشور خود بازگشته است، در این باره می‌گوید سفر بشار اسد، رییس‌جمهور سوریه به روسیه، بعد از حمایت آمریکا از گرجستان در مناقشه قفقاز در همین راستا بود، روسیه بخش‌هایی از سیستم موشکی اس- ۳۰۰ را به بلاروس منتقل کرده و آماده انتقال این سیستم به ایران نیز هست.

حمایت دوباره مسکو از برنامه فضایی تهران

روسیه بار دیگر از برنامه‌های فضایی ایران حمایت کرد.

به گزارش ایسنا ، آندری نسترنکو، نماینده رسمی وزارت امور خارجه روسیه با اشاره به آزمایش موفق سفینه‌بر سفیر امید ایران گفت: اگر ایران از مقاصد اعلام شده در بهره‌برداری مسالمت‌آمیز از فضا به‌دقت پیروی کند، برنامه فضایی آن برای ثبات و امنیت بین‌المللی خطری نخواهد داشت. وی افزود: ایران در چارچوب برنامه فضایی خود برای پرتاب مستقل ماهواره به مدار پایین آماده می‌شود. این مقام روسی تاکید کرد: نگرانی بیان شده از طرف آمریکا از استفاده از فن‌آوری‌های تولید موشک فضایی برای ساخت موشک‌های بالستیک اساس کافی ندارد و ایران هم اکنون برخی از انواع موشک‌های بالستیک را دارد که برد آنها تا ۲ هزار کیلومتر است.به گزارش شبکه تلویزیونی تی.وی. سنتر روسیه و به گفته نسترنکو ایران موضع سازنده دارد و از دسترسی برابر تمام کشورها به فضا حمایت می‌کند ؛ از سوی دیگر، تهران از مساعی روسیه و چین برای تصویب قرارداد فراگیر در مورد جلوگیری از استقرار هر نوع اسلحه در فضا نیز حمایت کرده است.