پیوند روسیه و غرب در قبال ایران سست می‌شود؟

دنیای اقتصاد- در حالی که مقام‌های ارشد روسیه و همچنین رییس‌جمهور سوریه بر حل مسالمت‌آمیز مساله هسته‌ای ایران در چارچوب مذاکرات با کشورهای ۱+۵ تاکید می‌کنند، برخی از تحلیل‌گران غربی و اسرائیلی بر این باورند که از سویی استقرار سپر موشکی آمریکا در اروپای شرقی و از سوی دیگر بحران گرجستان، موجب سست شدن انسجام غرب و روسیه در قالب گروه ۱+۵ در مذاکرات با ایران و همچنین اعمال تحریم علیه آن خواهد شد. روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آمریکا به عنوان پنج عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل به علاوه آلمان در قالب گروهی موسوم به ۱+۵ تلاش دارند با اعطای برخی مشوق‌های اقتصادی و امنیتی، ایران را به پذیرش تعلیق غنی‌سازی اورانیوم متقاعد کنند. این در حالی است که مقام‌های تهران بارها اعلام کرده‌اند که فعالیت‌های هسته‌ای ایران صلح‌آمیز و در چارچوب مقررات حاکم بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.براساس این گزارش، دو رییس‌جمهور روسیه و سوریه تاکید کردند که مساله هسته‌ای ایران باید از راه ابزارهای دیپلماتیک حل و فصل شود.

به گزارش ایسنا، دیمیتری مدودف، رییس‌جمهور روسیه و بشار اسد، رییس‌جمهور سوریه در کنفرانس خبری در شهر سوشی در حاشیه دریای سیاه در روسیه، از حق ایران برای تولید انرژی هسته‌ای با اهداف صلح‌آمیز دفاع کردند.

مدودف و اسد تاکید کردند که مساله هسته‌ای ایران باید به طریق دیپلماتیک حل شود. این اظهارات در حالی بیان شد که سران آمریکا و اسراییل که هر دو تسلیحات هسته‌ای در اختیار دارند، ایران را به دنبال کردن برنامه تسلیحات نظامی هسته‌ای متهم می‌کنند. ایران که عضو پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای است، تاکید دارد که برنامه هسته‌ای‌اش دارای اهداف صلح‌آمیز است.

براساس گزارش پرس. تی. وی، اسد همچنین روز پنج‌شنبه در دیدار با مدودف از مسکو در مناقشه قفقاز میان روسیه و گرجستان حمایت کرد. رییس‌جمهور سوریه گفت ما ضرورت موضع روسیه و پاسخ نظامی‌اش (به گرجستان) را درک می‌کنیم. ما معتقدیم که روسیه به اقدام تحریک‌آمیز گرجستان پاسخ داد.

این در حالی است که وزیر امور خارجه روسیه با انتقاد از آنچه که عدم همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نامید، وضعیت کلی برنامه هسته‌ای ایران را همچنان پیچیده و دشوار خواند.

به گزارش ایسنا، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در گفت‌وگو با روزنامه الحیات چاپ لندن، درباره تحولات مربوط به برنامه هسته‌ای ایران بیان کرد: صرف نظر از پیشرفت‌های حاصله در مورد بسته شدن برخی پرونده‌های موجود و پیشرفت همکاری‌ها بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، وضعیت کلی برنامه هسته‌ای ایران همچنان دشوار و پیچیده است و تهران آن طور که باید به خواسته‌های شورای امنیت سازمان ملل پاسخ نمی‌دهد و غنی‌سازی را متوقف نکرده و به ساخت راکتورهای آب سنگین ادامه می‌دهد.

وی ادامه داد: تهران هم چنین از امضای پروتکل الحاقی درباره تضمین‌های ارائه شده به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (مربوط به معاهده ان.پی.تی) خودداری می‌کند. لاوروف بدون اشاره عینی به آنچه موارد مبهم خواند، گفت: غیر از اینها مسائلی هستند که همچنان به صورت مبهم باقی مانده و تهران در این موارد به صورت مطلوب همکاری نمی‌کند. همه این خواسته‌ها هم در درخواست‌های مکرر آژانس جمع‌بندی و مطرح شده که از ایران خواسته شده گام‌های مطلوبی را برای اعتمادسازی درباره برنامه هسته‌ای‌اش بردارد. شورای امنیت تحت فشار آمریکا در قطعنامه‌های خود از ایران توقف غنی‌سازی اورانیوم را خواستار شد و این اقدام را تنها راه اعتمادسازی و شفاف‌سازی درباره برنامه هسته‌ای کشورمان می‌داند. مقام‌های ایران همواره تاکید کرده‌اند که این خواسته پاک کردن صورت مساله است و ایجاد کنسرسیوم بین‌المللی سوخت هسته‌ای در ایران را به عنوان یکی از راه حل‌های ایجاد اعتمادسازی مطرح کرد، اما غرب تاکنون از مشارکت در چنین طرحی خودداری کرده است.

لاوروف گفت: کشورهای ۱+۵ توانستند با تلاش‌های بسیاری که با گشودن زمینه‌های مشخص برای شروع گفت‌وگوها با ایران انجام دادند و براساس بسته پیشنهادی هم بود، به راه حل فراگیری برای این مشکل برسند و الان هم ما بر ساز و کارهای اجرایی دیدگاهی که به آن رسیده‌ایم توجه داریم و در چارچوب استراتژی که در داخل ۱+۵ بر آن رسیده‌ایم، همه مسائل را بررسی می‌کنیم. ما امیدواریم که این تلاش‌ها در مقابل با اقدام‌های سازنده ایران همراه باشد. وزیر امور خارجه روسیه با تاکید بر این که نباید حق مشروع ایران را در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای بعد از اعتمادسازی درباره مسالمت‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای‌اش نادیده گرفت، افزود: این مساله زمینه‌های تقویت همکاری‌ها در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی را فراهم می‌کند و علاوه بر آن موجب تقویت همکاری‌ها در عرصه‌های مختلف با جامعه جهانی از جمله بخش انرژی هسته‌ای مسالمت‌آمیز می‌شود.

وی اظهار کرد: در کل روسیه خواهان ثبات در حل و فصل در برنامه هسته‌ای ایران فقط با استفاده از شیوه‌های دیپلماتیک و سیاسی است و اعتقاد دارد همه مسائل باید در چارچوب مذاکرات حل شود و غیر از آن هم راه حلی نمی‌بینیم. در روابط دوجانبه همواره از تهران دعوت کرده و از آن می‌خواهیم که از پیشنهاد جامعه جهانی برای انجام گفت‌وگوها استفاده کند.

وی افزود: در خصوص اقدام‌های نظامی و مانورهایی که ایران در منطقه انجام می‌دهد هم این مساله را مرتبط با پرونده هسته‌ای ایران نمی‌دانیم و معتقدیم که این مسائل ارتباطی با تلاش‌های بین‌المللی برای حل این مساله ندارد.

اما مواضع مقام‌های روسی مبنی بر الزام حل مسالمت‌آمیز مساله هسته‌ای ایران در چارچوب مذاکرات، در حالی بیان می‌شود که رییس حزب اس.پی.دی آلمان گفت استقرار سپر موشکی آمریکا در شرق اروپا انسجام غرب و روسیه را در جریان مذاکرات هسته‌ای با ایران به خطر می‌اندازد. به گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از روزنامه فرانکفورتر آلگماینه، کورت بک، رییس حزب اس.پی. دی آلمان در واکنش به انعقاد قرارداد بین واشنگتن و ورشو درباره استقرار سپر موشکی آمریکا در خاک لهستان با ابراز نگرانی در این باره اظهار کرد: چنین تصمیمی یک مسابقه تسلیحاتی را به راه انداخته و انسجام غرب و روسیه را در مذاکرات هسته‌ای با ایران به خطر می‌اندازد.وی همچنین در چنین شرایطی بر حفظ روابط خوب با روسیه تاکید کرد.در همین حال روزنامه اسراییلی هاآرتص نیز نوشت: بحران میان آمریکا و روسیه بر سر گرجستان به تعلیق تلاش‌های دیپلماتیک در راستای تهیه پیش‌نویس قطعنامه‌ای جدید برای اعمال تحریم‌های سخت‌تر علیه ایران منجر شد. این روزنامه افزود: وزیران امور خارجه پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان ماه آینده برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک خواهند بود و قرار است در آن‌جا نشست ویژه‌ای را درباره پیشبرد پیشنهاد تحریم‌های سخت‌تر علیه ایران برگزار کنند. به هر حال، گزارش‌ها درباره تصمیم روسیه برای متوقف کردن همکاری‌های بین‌المللی(علیه ایران) بیم‌هایی را در سازمان ملل برانگیخته است، مبنی بر این که احتمال دارد روسیه مشارکت و حضور فعال در گروه ۱+۵ را به شدت کاهش دهد.

گروه ۱+۵ پاسخ شورای امنیت به برنامه هسته‌ای ایران را بررسی می‌کند و تاکنون سه قطعنامه را در طول دو سال گذشته علیه ایران به تصویب رسانده است.

یک دیپلمات عالی‌رتبه که در مذاکرات این گروه مشارکت دارد، گفت: با توجه به بحران میان روسیه و آمریکا و اعضای ناتو، تقریبا احتمال حمایت روسیه از اقدام جدید برای تحریم ایران وجود ندارد.

روسیه به عنوان یک عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل از حق وتو برخوردار است و می‌تواند پیشنهادات درباره قطعنامه را بی‌اثر کند. منابع ارشد سازمان ملل روز پنج‌شنبه درباره فعالیت‌های نهادهای این سازمان که روسیه در آنها نقش حیاتی دارد، از جمله گروه چهارجانبه خاورمیانه ابراز نگرانی کردند.

وزیران امور خارجه گروه چهار جانبه نیز قرار است ماه آینده در نیویورک با یکدیگر دیدار کنند تا تحولات میان رژیم صهیونیستی و تشکیلات خودگردان فلسطین را بررسی کنند.