سردرگمی دولت بوش در مقابله با فعالیت‌های هسته‌ای ایران
در حالی که حدود شش ماه تا پایان دوره ریاست‌جمهوری جورج بوش باقی مانده است، موضوع فعالیت‌های هسته‌ای ایران به عنوان یکی از مسائل حل نشده در سیاست خارجی وی خودنمایی کرده و به موضوع اصلی انتقادها علیه عملکرد تبدیل شده است. بر اساس برخی از این انتقادها، نفوذ سیاسی و اقتصادی ایران در منطقه با تضعیف حکومت‌های متخاصم در عراق و افغانستان گسترش یافته و جنگ علیه تروریسم نقش خنثی‌کننده خود را نیز پیدا کرده است. اکنون این سوال مطرح است که آیا بوش و چنی کاخ سفید را در حالی که ایران از ۷ سال پیش تاکنون قوی‌تر شده است، به اخلاف خود خواهند سپرد، یا این که پیش از سر رسیدن این موعد، اقدامی عاجل را در دستور کار قرار خواهند داد؟ اقدامی که به نظر می‌رسد محتمل‌ترین وجه آن می‌تواند تدارک یک حمله نظامی علیه ایران باشد.
در حال حاضر پالس‌های مختلف و بعضا متناقضی از سوی دولت بوش در این مورد مخابره می‌شود. برخی اظهارنظرها از سوی مقام‌ها آمریکایی حکایت از این دارند که تلاش‌های دیپلماتیک برای متوقف ساختن برنامه‌های هسته‌ای ایران در سال جاری میلادی به هیچ نتیجه‌ای نخواهند رسید. بیشتر این اظهارها مبتنی بر تاثیرهای ضعیف و حتی عدم کارآیی تحریم‌های اقتصادی علیه ایران هستند.
افزایش لابی‌ها برای اقدام نظامی
این موضوع باعث شد که فشار مقام‌های اسرائیل و لابی آنان در آمریکا طی ماه‌های گذشته به دولت بوش افزایش پیدا کند. یکی از بارزترین نشانه‌های وجود این روند انجام یک مانور نظامی از سوی اسرائیل مبتنی بر انهدام اهدافی مشابه در ایران بود.
این فشار دو دلیل عمده دارد؛ اول این که ممکن است عمر دولت بوش در حالی که هنوز هیچ تصمیم قاطعی در مورد برنامه‌های هسته‌ای ایران اتخاذ نشده است، به زودی به پایان برسد و دوم این که هر گونه تهاجم نظامی از سوی اسرائیل مستلزم حمایت پنتاگون خواهد بود، زیرا آمریکا کنترل بسیاری از مناطق هوایی اطراف ایران را در اختیار دارد و اسرائیلی‌ها بدون کمک نیروی هوایی آمریکا هرگز قادر به انجام حمله‌ای موثر با کمترین میزان تهاجم‌های تلافی‌جویانه از سوی ایران نیست.
با این حال به گزارش روزنامه نیویورک تایمز به نقل از دو مقام آمریکایی، دولت این کشور حتی هنوز هم تمایل ندارد که حمله‌ای علیه ایران صورت گیرد. این سخنان نیز مبتنی بر برخی نشانه‌ها است که تلاش‌های اخیر برای جلوگیری از انجام هر نوع تهاجم نظامی علیه ایران توسط اسرائیل با وجود اظهارات جنگ طلبانه اخیر ایهود اولمرت و تاکید بوش بر یک چارچوب همه جانبه پیرامون موضوع ایران در سفر اروپایی اخیر خود از جمله این نشانه‌ها هستند .
این وضعیت باعث شده است که برخی از کارشناسان رفتارها و اقدامات دولت بوش درباره موضوع ایران را در ماه‌های آتی بر اساس وقایع پیش رو پیش‌بینی کنند. یکی از این وقایع انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و انتقال قدرت در این کشور است.
انتخابات مهم برای ایران
این انتخابات از آن جهت اهمیت دارد که افزایش احتمال پیروزی یکی از دو نامزد راه یافته به مرحله نهایی می‌تواند در تصمیم‌گیری دولت بوش برای تهاجم به ایران یا همراهی در یک حمله نظامی مشابه از سوی اسرائیل بسیار تاثیرگذار باشد.
پیش‌بینی می‌شود که در صورت پیروزی مک‌کین، نامزد جمهوریخواهان در این انتخابات تغییر محسوسی در شیوه مواجهه با ایران در سیاست خارجی آمریکا تا پیش از پایان دوره بوش به وجود نخواهد آمد. مک کین در مبارزات انتخاباتی خود بارها اعلام کرده است که همچنان نیروهای آمریکایی را در عراق و افغانستان حفظ خواهد کرد.
البته با توجه به تهدیداتی که وی در برخی از سخنرانی‌های انتخاباتی خود در مورد حمله به ایران کرده است، احتمال در دستور کار قرار گرفتن یک اقدام نظامی علیه ایران از سوی دولت مک کین رد نمی‌شود. به ویژه این که چنین اقدامی باعث خواهد شد که موقعیت حزب‌جمهوریخواه با توجه به انتظاری که رای‌دهندگان از این حزب در انتخابات ماه نوامبر داشته‌اند، مستحکم‌تر شود.
به همین دلیل به نظر می‌رسد در صورتی که بوش از پیروزی مک کین در انتخابات آتی اطمینان داشته باشد،ترجیح خواهد داد که موضوع ایران در دولت آتی جمهوریخواهان پیگیری شود.
از سوی دیگر برخی از مفسران سیاسی در آمریکا معتقدند که در صورت پیروزی باراک اوباما در مرحله نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ماه نوامبر احتمال این که بوش به طرح حمله نظامی علیه ایران چراغ سبز نشان دهد، زیاد است.
به گفته دانیل پایپس، یکی از نئو محافظه کاران سرشناس آمریکایی، بوش از یک طرف با این اقدام نشان خواهد داد که در طول زمامداری خود نسبت به موضوع ایران بی تفاوت نبوده و بالاخره اقدامی را در این مورد به انجام رسانده است و از طرف دیگر باراک اوباما را در یک کار انجام شده قرار خواهد داد.از سوی دیگر بیل کریستول، یکی از نویسندگان فاکس نیوز گفته است که در صورت افزایش احتمال پیروزی اوباما در انتخابات ماه نوامبر بوش حمله به ایران را در دستور کار قرار خواهد داد، اما در صورتی که مشخص شود مک کین گوی سبقت را از اوباما خواهد برد، تصمیم‌گیری در این مورد را به وی واگذار خواهد کرد.
گزارش‌ها حاکی هستند که باراک اوباما توانسته است اختلاف خود را با جان مک کین در تازه‌ترین نظرسنجی‌ها تا ۱۵درصد افزایش داده و احتمال فایق آمدن خود را بر این رقیب در انتخابات آتی تقویت کند.
طرح دست‌های تمیز
از سوی دیگر به گفته برخی از منابع موثق در واشنگتن ابتکار اخیر به منظور ایجاد یک بخش حفاظت از منافع آمریکا در تهران پس از ۲۷سال از قطع روابط تهران و واشنگتن آن هم از سوی دولت‌جمهوریخواه بوش با این قصد انجام می‌گیرد که کاخ سفید نشان دهد به هیچ وجه گزینه حمله به ایران را در برنامه‌های خود ندارد و دست‌هایش در تهاجم احتمالی اسرائیل به سایت‌های هسته‌ای ایران کاملا تمیز است.
عملی کردن این ابتکار با قوت از سوی کاندولیزا رایس، وزیر خارجه آمریکا و نیکلاس برنز، معاون سابق وی در حال پیگیری است که درز خبر آن به رسانه‌ها گواهی بر حمایت همه جانبه این طرح از سوی کاخ سفید است.
با این حال برخی از تحلیل گران معتقدند که بروز چنین تهاجمی از سوی اسرائیل به ایران، می‌تواند نتیجه منفی برای نامزد جمهوریخواهان در انتخابات به همراه آورده و پیش از ماه نوامبر تیر خلاصی علیه وی محسوب شود. اما جان بولتون، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل به این تردید پاسخ داد.
وی چندی پیش گفت که چنین حمله‌ای احتمالا پس از اعلام نهایی انتخابات ۲۰۰۸ آمریکا و پیش از مراسم تودیع بوش صورت خواهد گرفت. وی تصریح کرد که اسرائیلی‌ها بی‌شک دوست نخواهند داشت که چنین حمله‌ای به ضرر جمهوریخواهان تمام شود.
بر اساس این تحلیل تا آن زمان موقعیت برای انجام چنین اقدامی از سوی بوش نیز مهیا خواهد شد. به نوشته روزنامه نیویورک تایمز بسیاری از کارشناسان سیاسی اکنون به دولت آینده آمریکا چشم دوخته‌اند تا رویکردی جدید در مورد به بن بست رسیدن نحوه رفتار با ایران اتخاذ شود.
به نوشته این روزنامه به نقل از ولی نصر، برخی اروپاییان به این نتیجه رسیده‌اند که رویکرد چماق و هویج دیگر کارآیی ندارد و سیاست دیپلماسی در قبال ایران باید کاملا تغییر کند.
به نظر می‌رسد در حال حاضر با توجه به فشارهایی که اکنون علیه دولت بوش در مورد مساله ایران وجود دارد، انجام یک اقدام قهرآمیز همچنان یکی از گزینه‌های مورد توجه واشنگتن است. هر چند که وجود برخی نشانه‌ها حکایت از این دارند که انتخاب این گزینه فعلا در دستور کار دولت بوش قرار ندارد، اما به نظر می‌رسد که وجود برخی متغیرها از جمله انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۰۸ آمریکا نقش تعیین‌کننده‌ای در تغییر این روند طی ۶ تا ۷ ماه آینده ایفا خواهند کرد.
ارسال نظر