دنیای اقتصاد - هفته گذشته نشست تابستانی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با سخنان مدیرکل این آژانس مبنی‌بر تایید انحراف نداشتن فعالیت‌های هسته‌ای ایران آغاز و با صدور بیانیه کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد در حمایت از ایران ادامه یافت. این نشست روز پنج‌شنبه بدون صدور بیانیه‌ای درباره ایران به کار خود پایان داد. محمد البرادعی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با صدور بیانیه‌ای در این نشست، افزون‌بر تایید عدم‌انحراف برنامه هسته‌ای ایران بر این نکته نیز تاکید کرد که آژانس هیچ اطلاعاتی غیر از سند اورانیوم فلزی درخصوص طراحی یا تولید واقعی اجزای فلزی هسته‌ای یا دیگر اجزای کلیدی سلاح هسته‌ای توسط ایران در اختیار ندارد. همچنین آژانس هیچ نشانه‌ای دال بر استفاده فعلی از مواد هسته‌ای در ارتباط با مطالعات ادعایی مشاهده نکرده است.

وی همچنین موضوع مطالعات ادعایی را موضوع باقی‌مانده‌ای خواند که باعث نگرانی جدی است. وی گفت: آژانس همچنان در حال بررسی اطلاعات ارائه شده از سوی ایران است و همکاری کامل ایران و اجرای پروتکل الحاقی را درخواست کرد.

به گزارش ایسنا، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تاکید بر اینکه بسیاری از اسنادی که ایران را به پیگیری برنامه تسلیحات هسته‌ای متهم می‌کند، به شکل الکترونیکی است، گفت: باید خاطرنشان کنم که آژانس بیش‌تر این اطلاعات را در رابطه با مطالعات ادعایی فقط به شکل الکترونیکی دریافت کرده و متاسفانه اجازه ارائه کپی آنها به ایران را نداشته است.

وی گفت: انتشار اسنادی که از نظر اشاعه حساس نیستند از جمله اسنادی که نشانگر ارتباطاتی میان سه مقوله مربوط به مطالعات ادعایی است، می‌تواند به وضوح به آژانس در تحقیقاتش کمک کند.

البرادعی افزود: ایران تاکید دارد که هیچ‌گاه برنامه تسلیحات هسته‌ای نداشته است و اسناد مرتبط با این اتهامات جعلی و دستکاری شده هستند.

مدیرکل آژانس در عین حال گفت: باعث تاسف است که ما پیشرفتی را که امیدوار بودیم در رابطه با یک موضوع مهم باقی‌مانده، یعنی شفاف‌سازی در خوشه‌ای از اتهامات و سوالات دبیرخانه درباره ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران حاصل کنیم، به دست نیاورده‌ایم.

البرادعی با ذکر اینکه «موضوعات موسوم به مطالعات ادعایی هم‌چنان باعث نگرانی جدی است» افزود: این موضوع در میان مواردی است که شورای امنیت سازمان ملل، آژانس را مامور به روشن شدن آن کرده است.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین اعلام کرد: ایران در تاریخ۲۳ ماه مه (سوم خرداد) اطلاعات بیش‌تری را درباره فعالیت‌های هسته‌ای خود به دبیرخانه ارائه کرده است که آژانس همچنان در حال ارزیابی آنها است.

وی تصریح کرد: دبیرخانه آژانس به ارزیابی اطلاعات و توضیحاتی که ایران ارائه داده است از جمله اطلاعات مضاعفی که در تاریخ ۲۳ مه (سوم خرداد) دریافت شد، ادامه می‌دهد.

بر اساس گزارش پایگاه اینترنتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی البرادعی، مدعی شد: ایران هنوز برای آژانس دسترسی به اسناد و افرادی را که دبیرخانه درخواست کرده فراهم نکرده است و همچنین توضیحات قابل‌توجهی را که برای حمایت از اظهاراتش لازم است ارائه نکرده است.

وی افزود: چنین توضیحاتی برای ارزیابی ماهیت حال و گذشته برنامه هسته‌ای ایران حیاتی است. آژانس متوجه است که ایران ممکن است اطلاعات مکملی را به ویژه در خصوص آزمایش‌های مواد با قدرت بالای انفجار و فعالیت‌های مرتبط با برنامه‌های موشکی داشته باشد که می‌تواند ماهیت فعالیت‌های نسبت داده شده را روشن‌تر کند.

مدیرکل آژانس ادامه داد: در همین حال آژانس به تلاش برای روشن کردن صحت اسناد مرتبط با مطالعات اتهامی و دیگر موضوعات عمده مرتبط ادامه می‌دهد.

وی اظهار کرد: اکنون پنج سال است که از آغاز دوره فشرده راستی آزمایی برنامه هسته‌ای ایران می‌گذرد. اگرچه پیشرفت قابل‌توجهی در روشن کردن بسیاری از وجوه به ویژه در ارتباط با برنامه غنی‌سازی اورانیوم حاصل شده است، اما ضروری است که آژانس بتواند درخصوص ماهیت برنامه ایران در نزدیک‌ترین تاریخ ممکن، نتیجه‌گیری کند.

مدیرکل آژانس ادامه داد: این امر در وهله اول به ایران بستگی دارد که شفافیت لازم را داشته و به طور کامل فعالیت‌های خود را اعلام کند. من یکبار دیگر از ایران می‌خواهم در این زمینه به طور کامل همکاری کند.

البرادعی ابراز امیدواری کرد که بدون تاخیر بیش‌تر فضای لازم برای برقراری گفت‌وگویی قابل‌توجه و جامع میان ایران و طرف‌های مرتبط با مساله هسته‌ای تهران ایجاد شود.

وی گفت: جدای از شفاف‌سازی در خصوص همه سوالات و اتهامات ذکر شده در این گزارش، نیاز است ایران پروتکل الحاقی را اجرا کند تا آژانس قادر به تایید فقدان مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در ایران شود.

البرادعی تاکید کرد: تضمین‌های آژانس درباره فعالیت‌های حال و گذشته ایران، کلید احیای اعتماد به ماهیت برنامه هسته‌ای ایران است. من باید روشن کنم که اگر چه آژانس می‌تواند به راستی‌آزمایی و ارائه تضمین در خصوص فعالیت‌های حال و گذشته هسته‌ای ایران بپردازد، اما نگرانی‌ها درباره نیات آینده ایران فراتر از راستی‌آزمایی است و نیاز است توافقنامه‌هایی در خصوص تدابیر اعتماد سازی و امنیتی حاصل شود.

براساس این گزارش، جنبش غیرمتعهدها نیز با صدور بیانیه‌ای در شورای حکام با تاکید بر اینکه تمامی مسائل باقیمانده (میان ایران و آژانس در زمینه مطالعات ادعایی) حل‌وفصل و در نشست ماه مارس شورای توسط مدیرکل گزارش شده است، عادی شدن اجرای پادمان در ایران را خواستار شد و همچنین نسبت به هرگونه فشار یا دخالت بی‌مورد در فعالیت‌های آژانس به ویژه در ارتباط با فرآیند راستی‌آزمایی که کارآیی و اعتبار آن را به مخاطره می‌اندازد، هشدار داد.

واکنش ایران

بر اساس این گزارش، علی‌اصغر سلطانیه، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی‌ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌در مقر شورای حکام در وین با اشاره به گزارش اخیر محمد البرادعی، مدیرکل آژانس و همچنین گزارش اجرای پادمان مبنی بر این که ایران انحرافی از برنامه هسته‌ای خود نداشته است و تمامی‌موضوع‌های باقی مانده بین ایران و آژانس حل شده‌اند، تاکید کرد: هیچ توجیهی برای این که پرونده هسته‌ای ایران در دستور کار شورای حکام باقی بماند، وجود ندارد.

سلطانیه تصریح کرد: مایه نگرانی جدی است که فضای همکاری در آژانس همواره توسط اظهارات ناشی از انگیزه‌های سیاسی تعداد معدودی از کشورها با هدف انحراف آژانس از وظیفه اساسنامه‌ای‌ خود که به طور مشخص تسهیل و تسریع همکاری میان اعضا برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای است، مسموم می‌شود. مایه تاسف است که بعد از ‌٥ سال تداوم همکاری فعالانه ایران، این موضوع هنوز در دستور کار شورای حکام قرار دارد. من خاطرنشان می‌سازم که در آستانه هر نشست شورای حکام، ایالات متحده با حمایت تعدادی از متحدانش ادعاهای جدیدی را مطرح کرده است تا به تضعیف و به حاشیه راندن پیشرفت‌های به‌وجود آمده در مدت زمان میان این نشست‌ها بپردازد و پرونده را همچنان باز نگاه دارد. در این چارچوب من ناخرسندی عمیق کشورم را از وضعیت موجود که به درستی توسط مدیرکل در این نشست گزارش شد، در نتیجه ایجاد موانع در برابر فرآیند راستی آزمایی آژانس است، ابراز می‌دارم.

وی می‌افزاید: بعد از بازرسی‌های فراوان و بی‌سابقه در تاریخ آژانس بار دیگر مدیر‌کل تایید کرده است که «آژانس توانست عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده در ایران را راستی آزمایی کند» و تمام مواد هسته‌ای مورد حسابرسی قرار گرفته و صلح‌آمیز هستند.

گزارش اخیر مدیرکل همچنین ثابت می‌کند که فعالیت‌های هسته‌ای ایران برنامه‌ای شفاف و صلح‌آمیز است.

سلطانیه اظهار کرد: افزون بر این در گزارش اجرای پادمان(SIR)، ایران هر سال از جمله کشورهایی بوده است که «دبیرخانه توانسته است نتیجه‌گیری کند که مواد هسته‌ای اظهار شده آن در فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای باقی مانده‌اند.» از این رو، با توجه به گزارش‌های عینی آژانس وظیفه اساسنامه‌ای خود را در تضمین عدم انحراف فعالیت‌های هسته‌ای ایران انجام داده است و از آنجایی که تمامی ‌فعالیت‌های هسته‌ای ایران بر اساس اهداف صلح‌آمیز هستند و تمامی ‌‌٦ موضوع باقی مانده بر اساس برنامه کاری حل شده اند، هیچ توجیهی برای اینکه پرونده هسته‌ای ایران در دستور کار شورای حکام باقی بماند، وجود ندارد. بنابر این پادمان باید به روال عادی اجرا شود.

سفیر ایران در آژانس گفت: در نتیجه رفتار و دیدگاه غیرمسوولانه تعدادی از کشورهای غربی به‌ویژه آمریکا در قبال فعالیت‌های هسته‌ای مخفیانه اسرائیل و تهاجم نظامی‌متجاوزانه علیه تاسیسات هسته‌ای کشورهای عضو طی دهه‌های گذشته، نخست‌وزیر رژیم اسرائیل جسارت یافته تا آشکارا به در اختیار داشتن سلاح هسته‌ای اذعان کند. کشورهای غربی یاد شده از این موضوع که یک نگرانی جدی برای امنیت بین‌المللی است و باید در چارچوب آژانس و پیمان عدم اشاعه با آن برخورد شود، ممانعت نکرده و در خصوص آن نگرانی ابراز نداشته‌اند. این امر بی اعتنایی به درخواست اکثریت غالب کشورهای عضو آژانس و به طور کلی مخالف نظر جامعه بین‌المللی است. در این چارچوب مایلم یادآوری کنم که انتظار مشروع اکثر کشورهای عضو، که من آن را در نشست سال ‌٢٠٠٧ کنفرانس عمومی‌ آژانس و جلسات شورای حکام منعکس کردم، این است که آژانس درباره اعتبار اظهارات متناقض نخست وزیر با اظهارات نماینده رژیم اسرائیل درخصوص دارا بودن سلاح هسته‌ای که یک تهدید جدی برای امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی است، تحقیق نماید.

وی همچنین تصریح کرد: این نگرانی جدی وجود دارد که با وارد شدن آژانس به مسائلی فراتر از اساسنامه خود به طور مشخص مسائل غیرهسته‌ای همچون انفجارهای با قدرت بالا و موشک، از وظیفه اساسنامه‌ای خود منحرف شود و فشارهای بیشتری را بر دبیرخانه وارد آورد و یک رویه جدید مخرب علیه اعتبارآژانس ایجاد کند.