هادی چاوشی

آخرین تلاش دولت برای گرفتن مجوز از مجلس هفتم برای برداشت پنج‌میلیارد دلاری از حساب ذخیره ارزی به نتیجه نرسید و حالا دولت باید برای کسب اجازه این کار چندهفته‌ای صبر کند. نمایندگان دیروز در آخرین جلسه علنی مجلس هفتم به لایحه دوفوریتی «اصلاح جداول شماره ۴ و ۸ قانون برنامه چهارم و متمم بودجه سال ۸۷ کل کشور» که به تعبیر حداد عادل با «بی‌سلیقگی دولت» در روز پایانی به مجلس ارائه شده بود، رای ندادند. این لایحه که علاوه بر امضای محمود احمدی‌نژاد، امضای مسعود میرکاظمی، وزیر بازرگانی را نیز پای خود داشت، با قید دو فوریت به مجلس تقدیم شده بود که تنها ۱۳۹ رای موافق از مجموع ۲۲۵ نماینده حاضر را به دست آورد و دو فوریت آن رد شد.

دولت، لایحه برداشت پنج‌میلیارد دلاری از حساب ذخیره ارزی را با هدف تامین خسارات ناشی از خشکسالی و سرمازدگی و با توجه به ضرورت واردات کالاهای اساسی و تنظیم بازار به مجلس تقدیم کرده بود؛ جالب اینکه در مقدمه توجیهی این لایحه در حالی از «عدم پیش‌بینی اعتبارات لازم در قانون بودجه سال ۱۳۸۷ کل کشور» سخن به میان آمده بود، که تنها سه ماه از آغاز سال مالی دولت می‌گذرد و ارائه متمم بودجه در این فصل از سال، تقریبا بی‌سابقه بوده است.

دولت در دو ماده این لایحه برای برداشت معادل ارزی دوهزار میلیارد تومان از حساب ذخیره ارزی با هدف جبران خسارت‌های ناشی از خشکسالی و سرمازدگی و نیز برداشت معادل ارزی دو هزار و پانصدمیلیارد تومان از همان محل با هدف تامین اعتبار واردات کالاهای اساسی از مجلس مجوز خواسته بود که با رد فوریت‌های این طرح در جلسه علنی دیروز، باید برای ارائه مجدد و تصویب احتمالی آن تا تشکیل مجلس هشتم و آماده شدن قوه مقننه برای قانونگذاری صبر کند.

تخلف و هزینه‌های بیرونی

بررسی دوفوریت لایحه برداشت پنج‌میلیارد دلاری از حساب ذخیره ارزی با انتقادات برخی چهره‌های شاخص اقتصادی مجلس هفتم همراه بود. احمد توکلی،‌ حسن سبحانی و غلامرضا مصباحی‌مقدم از جمله افرادی بودند که نسبت به همراه شدن «اصلاحیه قانون برنامه» با «متمم بودجه سالانه» اعتراض داشتند. به اعتقاد این دسته از نمایندگان، بر اساس آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، اصلاح قانون برنامه توسعه در ضمن لوایح یا طرح‌های دیگر ممکن نیست و این اصلاحیه باید به صورت مستقل مطرح شود. این نمایندگان همچنین می‌گفتند بررسی متمم‌های بودجه در قالب لوایح دوفوریتی ممکن نیست و لوایح مرتبط با بودجه باید به صورت «یک شوری» و طی حداقل پنج ساعت مذاکره به رای‌گیری گذاشته شوند.

اما غلامعلی حداد عادل، رییس مجلس که تا حدودی نیز مغایرت این لایحه را با آیین‌نامه داخلی مجلس قبول داشت، به دلیل «هزینه‌های بیرونی» از دستور خارج کردن این طرح از ادامه بررسی آن حمایت کرد.

گلایه از بی‌سلیقگی دولت

حدادعادل البته پیش از بررسی دو فوریت لایحه یاد شده در صحن علنی که با بی‌نظمی‌های فراوان نمایندگان از حالت عادی خارج شده بود، با انتقاد از «بی‌سلیقگی دولت» در ارائه لایحه دوفوریتی در روز پایانی فعالیت مجلس هفتم گفت: دولت روز چهارشنبه این لایحه دو فوریتی را آورد. البته بنده همان موقع گلایه‌ای کردم و گفتم ما که در خدمت شما بودیم، ای کاش زودتر لایحه را می‌آوردید و برخی همکاران دولت را قانع کردیم یا حداقل به ایشان توضیح دادیم که بهتر است این کار سر فرصت در مجلس هشتم انجام شود. ما معتقدیم در مجلس هشتم ۱۵ روز که بگذرد، مجلس آماده رای است و این لایحه دو فوریتی می‌تواند جزو اولین لوایح آن باشد.

وی افزود: دوستان همان روز ظاهرا این پیشنهاد را پذیرفتند و به همین جهت مطرح نشد، زیرا اگر آن روز رای می‌آورد، پنج‌شنبه باید جلسه می‌گذاشتیم که احتمال داشت برای برخی همکاران مشکل باشد، چون قبلا برنامه‌ریزی کرده بودند.

حدادعادل تصریح کرد: روز گذشته دوباره دولت این لایحه دو فوریتی را به ما داد و ما بر حسب قانون و آیین‌نامه موظف هستیم لایحه‌ دوفوریتی را به رای بگذاریم.

رییس مجلس هفتم در پاسخ به تذکرات نمایندگان که با استناد به مواد ۱۰۸ و ۲۲۳ آیین‌نامه داخلی مجلس خواهان خارج کردن این لایحه از دستور کار بودند نیز آن را تا حدودی مشکوک دانست، اما به دلیل این که موضوع حساس است از نمایندگان خواست زیاد روی این مساله تامل نکنند.

اما حسن سبحانی در تذکری آیین‌نامه‌ای گفت: بارها این تذکر را دادند که شما هم پذیرفته‌اید؛ قانون برنامه را باید جداگانه اصلاح کرد و اصلاح برنامه نمی‌تواند ضمن طرح‌ها و لوایح دیگر انجام شود.

حداد عادل پاسخ داد: ما در این ماه‌های اخیر گفتیم که اصلاح برنامه مستقیما صورت بگیرد، پس ما هم این لایحه را باید در اصلاح جداول قرار دهیم. اما حال که بحث خشکسالی است و روز آخر مجلس هم است، اجازه دهید ما خیلی بر آن تامل نکنیم چون مردم مشکل دارند.

توکلی نیز در تذکر خود خطاب به حدادعادل گفت: حل پدیده خشکسالی وظیفه دولت و مجلس است و این معضل ربطی به امروز مجلس ندارد. شما هم در قضاوت در مورد تذکر به نیاز مردم استناد نکنید.

وی با بیان این‌که تذکرش ربطی به اصل موضوع ندارد، گفت: براساس بند «ج» ماده ۱۰۸ آیین‌نامه داخلی مجلس، لوایح بودجه ای باید یک شوری باشد و روال بررسی لایحه بودجه سنواتی را طی کند.

اما حداد عادل در پاسخ توکلی گفت: هرگاه دولت اصلاحیه یا متممی برای بودجه می آورد، به صورت یک شوری بررسی نمی کردیم و طبق این بند عمل نمی کردیم، شاید آن موقع‌ها هم براساس آیین‌نامه عمل نکرده‌ایم، اما یک رسم است.

وی افزود: شاید این تکثیر و تکرار خطا عذری نباشد که بتوان آن را پذیرفت، من هم این را بی‌سلیقگی می‌دانم که لایحه ای به این اهمیت را در دقیقه ۹۰ که هیچ، در دقیقه ۹۷ یا ۹۵ بیاورند که مجلس در تنگنا باشد، اما خارج کردن این طرح به دلایل قانونی ممکن است سوء تفاهم‌هایی ایجاد کند.

تاکید بر نامناسب بودن زمان

مخالفان لایحه دو فوریتی برداشت پنج میلیارد دلاری از حساب ذخیره ارزی بیش از هر چیز به نامناسب بودن زمان ارائه این لایحه به مجلس استناد می‌کردند.

اسدا... عباسی نماینده رودسر در اعتراض به مطرح شدن این لایحه دو فوریتی در جلسه آخر مجلس هفتم، اظهار کرد: زمان طرح دو فوریتی، زمان مناسبی نیست.

وی گفت: از دی ماه سال ۸۶ مردم متحمل خسارت برف و یخ‌زدگی شدند و هنوز کسی به دادشان نرسیده است. روز چهارشنبه آقای باهنر اعلام کردند این لایحه در مجلس هشتم مطرح می‌شود، چون زمان بررسی آن در مجلس هفتم مناسب نیست.

عباسی تصریح کرد: در شش ماه گذشته و حتی یک ماه گذشته چه کار می‌کردند؟ حتی به کشاورزان خسارت دیده دلداری ندادند. وی با اشاره به بی‌نظمی جلسه علنی مجلس و خداحافظی نمایندگان و گرفتن عکس یادگاری خاطر نشان کرد: لایحه دو فوریتی به این مهمی در این زمان نباید مطرح می‌شد؛ چهارهزار و ۵۰۰میلیارد تومان شوخی نیست.

غلامرضا مصباحی مقدم، نماینده تهران نیز با اشاره به این که جلسه علنی روز یکشنبه آخرین جلسه مجلس هفتم است، گفت: حالا که همه درصدد وداع و خداحافظی هستند، مطرح شدن لایحه‌ای به این اهمیت همراه با تامل و تفکر نیست.

همچنین محمود مدنی بجستانی در مورد این لایحه گفت: ‌بنده به عنوان نماینده مردمی‌که بیشترین خسارات خشکسالی را متحمل شدند می‌گویم که آوردن لایحه در این وضعیت فقط به ضرر کشاورزان و دامداران است.

وی افزود: این لایحه متمم بودجه است، در حالی که تکلیف قانونی متمم بودجه مشخص است. پس نگذارید با رای آوردن وضعیت را خراب کند؛ برای مخدوش نشدن آیین‌نامه این لایحه باید از دستور کار خارج شود.

البته حدادعادل در پاسخ مدنی گفت: ما حتی اگر بررسی این لایحه را از دستور حذف کنیم، باز هم مورد انتقاد قرار می‌گیریم و توجیه آن در بیرون از مجلس هم مشکل می‌شود.

اما مدنی بجستانی خطاب به حدادعادل تصریح کرد: اتفاقا به خاطر همین آثار منفی بیرونی است که دولت لایحه دوفوریتی را در روز آخر به مجلس آورده است.

موافقان به دنبال شیرینی

از سوی دیگر موافقان دو فوریت لایحه برداشت پنج میلیارد دلاری از حساب ذخیره ارزی، تصویب آن در روز پایانی مجلس هفتم را شیرینی این مجلس به مردم خواندند.

کاظم دلخوش به عنوان موافق این لایحه گفت: چه زمانی بهتر از امروز که نمایندگان مجلس هفتم یک تصمیم اصولی و ماندگار برای کشاورزان بگیرند و دعای موکلین همراه نمایندگانی باشد که دیگر نماینده مجلس نیستند.

وی افزود: برف ۱۸۰ سانتی‌متری خیلی از بام‌های چوبی مردم را از بین برد، اگر الان به خشکسالی کمک نکنیم، هر چقدر جلوتر برویم مشکلات بیشتر می‌شود.

وی همچنین گفت: دو فوریت را روز آخر تصویب کنید و یک شیرینی به مردم بدهید.

ایرج ندیمی ‌هم به عنوان مخالف این لایحه گفت: این لایحه مشکل مردم را حل نمی‌کند، زیرا از یک طرف حجم زیان‌های ما بسیار زیاد است که با ۲۰۰ الی ۳۰۰ میلیون حل نمی‌شود و کشاورزان ما با این اعداد اقناع نمی‌شوند و نگرانم اگر دوستان آن را تصویب کنند، هیچ مشکلی حل نشود.

وی افزود: ضمن آنکه ما خودمان طرح دوفوریتی دادیم که خیلی زودتر ارائه شد اما به دلیل بار مالی در دستور قرار نگرفت.

هادی حق شناس نیز به عنوان موافق این لایحه با انتقاد از عملکرد دولت در تدوین لایحه بودجه گفت: چند اشکال اساسی در خود بودجه وجود دارد، زیرا برف و مشکلات سرمای سال قبل به گونه‌ای بود که دولت می‌توانست آن را در بودجه پیش‌بینی کند، اما این عدم پیش‌بینی نباید موجب شود که آسیب آن را مردم و قشر پایین جامعه ببینند.

حق شناس افزود: کشاورزان بخشی از محصولات را نمی‌توانند برداشت کنند و برخی هم فرصت کاشت محصول نداشته‌اند. بنابراین با توجه به اینکه در لایحه قیمت نفت حدود ۴۰ دلار تعیین شده است و حالا مردم می‌شنوند که قیمت نفت سه برابر شده، انتظار دارند که مشکلاتشان حل شود.

سرانجام برای دو فوریت این لایحه رای‌گیری شد که رای نیاورد و برای یک فوریت آن هم به دلیل آنکه نماینده دولت تمایلی نداشت،

رای گیری انجام نشد و این لایحه دو فوریتی از دستور کار مجلس هفتم خارج شد.

ارجاع یک طرح دیگر به مجمع

درجلسه دیروز مجلس همچنین با اصرار نمایندگان طرح اصلاح لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها برای اعلام نظر نهایی به مجمع تشخیص مصلحت نظام فرستاده شد.

این طرح برای دومین بار بود که برای تامین نظر شورای نگهبان بررسی می‌شد، اما نمایندگان مجلس بار دیگر بر نظر قبلی خود در این مصوبه اصرار کردند.

با اصرار نمایندگان مجلس، این طرح برای اعلام نظر نهایی به مجمع تشخیص مصلحت نظام فرستاده شد.

در این جلسه همچنین نمایندگان مجلس به بررسی لایحه موافقتنامه همکاری حقوقی در امور مدنی و کیفری بین دولت جمهوری اسلامی‌ایران و دولت جمهوری ارمنستان اعاده شده از سوی شورای نگهبان پرداختند و آن را برای تامین نظر شورای نگهبان اصلاح کردند.

آخرین دستور جلسه علنی دیروز مجلس نیز بررسی جزئیات لایحه اصلاح قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی موضوع اجرای ماده ۵۶ قانون جنگل‌ها و مراتع بود که به تصویب نهایی رسید.

کار دنیا بر«عکس» است

آخرین جلسه علنی مجلس هفتم را می‌توان روز عکس این مجلس به شمار آورد. از دقایق نخست آغاز به کار جلسه دیروز، نمایندگان با تجمع در گوشه و کنار صحن علنی مشغول گرفتن عکس یادگاری بودند. این روال آنقدر از سوی نمایندگان ادامه یافت که سرانجام در زمان بررسی دو فوریت لایحه برداشت ۵میلیارد دلاری از حساب ذخیره ارزی، حداد عادل از عکاسان خواست که اجازه بدهند نمایندگان به سر جاهایشان برگردند و در رای‌گیری شرکت کنند! او خطاب به نمایندگان هم گفت: ظاهرا درست است که می‌گویند کار دنیا بر«عکس» است!

البته نمایندگان هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی در پایان جلسه علنی نیز در یک عکس یادگاری دسته‌جمعی حاضر شدند تا «شاه‌عکس» روز آخر را نیز بگیرند، ولی پیش از آن به هنگام تقدیم هدایایی به نمایندگان از سوی رییس مجلس، چکاچک فلاش دوربین عکاسان مرتبا صحن مجلس را فرامی‌گرفت. جالب آنکه رییس ادیب مجلس هفتم، به همراه لوح قدردانی، یک جلد «کلیات سعدی» به هریک از نمایندگان هدیه داد.