نت‌های سیاه

علی طجوزی

بهار امسال بهار سبزی برای موسیقی نیست. بهار امسال نتوانست مثل طبیعت شکوفایی و شادابی را برای موسیقی و فعالان آن به همراه بیاورد. این‌گونه جملات را تقریبا می‌توان از زبان اکثر فعالان بازار موسیقی شنید. در حالی که ماه دوم فصل بهار هم به نیمه‌اش نزدیک می‌شود، اما هنوز از رونقی که باید در این بازار باشد خبری نیست. این مساله‌ای است که اکثر آنان را درخصوص روزهای آینده نگران کرده است. این روزها اگر سری به فروشگاه‌های محصولات فرهنگی شنیداری بزنید چندان کار جدید و در خور توجهی را هم مشاهده نخواهید کرد. این در حالی است که سال گذشته در همین هنگام علاقه‌مندان به موسیقی در سبک‌های مختلف شاهد حضور آثار گوناگونی در بازار بودند.

بهار سال گذشته بهار خوبی بود، حداقل از نظر فروش. این را یکی از فروشندگانی می‌گوید که سال‌ها مدیر فروش یکی از بزرگ‌ترین موسسات تولید و توزیع آثار موسیقیایی بوده است. اگر از فعالان این حوزه درخصوص رکودی که اکنون با آن مواجه هستند سوالی بپرسید به طور قاطع یکی دو دلایل عمده را ذکر می‌کنند.

اولین دلیل آنها گران شدن محصولات است. به طور نسبی تقریبا ۲۵درصد قیمت‌ها در این بازار افزایش پیدا کرده است. افزایش قیمت را می‌توان اولین شوک در سال جدید برای موسیقی دانست. این امر باعث شده است که فروش آنها به طور چشمگیری افت پیدا کند. از سوی دیگر دسترسی به اینترنت و قرار گرفتن بسیاری از آلبوم‌ها و قابلیت دانلود شدن نیز دلیل دیگری است که باعث می‌شود علاقه‌مندان گرانی را از این طریق جبران کنند.

یکی دیگر از دلایلی که می‌توان برای این رکود ذکر کرد کارهای در انتظار مجوز انتشار هستند. به گفته یکی دیگر از فعالان این حوزه، موسیقی‌هایی مانند کلاسیک ایرانی یا محلی و مقامی همواره مخاطبان خاص خودش را داشته است. اگر کار جدیدی هم به بازار عرضه نشود، همان کارهای قدیمی می‌توانند به نوعی همان سطح فروش نسبی آنها را نگه دارند. هر چند که در این نوع موسیقی هم هنگامی که اثری جدید به بازار عرضه می‌شود با استقبال علاقه‌مندان مواجه می‌شود و می‌‌تواند سرمایه را بازگرداند، اما مخاطبان این حوزه گستردگی بازار پاپ را ندارند. به گفته آنها بازار پاپ طی سال‌های اخیر گردش مالی خوب داشته است و با معرفی چهره‌های جدید باعث افزایش مخاطب این گونه آثار شده است، اما امسال هنوز کار جدیدی به بازار نیامده است. یکی دیگر از فعالان این حوزه با اشاره مجدد به گران شدن محصولات و کلا مسیری را که یک اثر از ابتدا تا هنگام عرضه شدنش به بازار طی می‌کند، می‌گوید: این وضعیت باعث لطمه شدیدی به آینده پاپ که تقریبا در کشور ما نوپا است، می‌زند.

به گفته وی این کار همچنین ریسک‌پذیری موسسات را در مورد سرمایه‌گذاری‌های جدید پایین می‌آورد. او می‌گوید خیلی از هنرمندان در این عرصه بوده‌اند که با حمایت، به چهره‌های بزرگ و خوب تبدیل شده‌اند. وی آلبوم ری را با صدای سهیل نفیسی مثال می‌زند. این آلبوم که تقریبا دو سه سال پیش به بازار آمد یکی از پرفروش‌ترین‌ها در سبک خودش بود. به گفته وی امثال این آثار در بازار زیاد است و نظیر همین افراد که باید از آنها حمایت شود، ولی از ما چه کسی باید حمایت کند. همین الان هم ما از نظر فروش وضعیت مناسبی نداریم. مگر چقدر می‌شود روی آثار پرفروش گذشته متمرکز شد و فعالیت کرد، یا چه قدر باید منتظر ورود کاری جدید از خواننده یا نوازنده یا آهنگسازی شناخته شده بود. یا تا کی باید روی افرادی سرمایه‌گذاری کرد که مطمئن باشیم سرمایه را بازمی‌گرداند. او می‌گوید اساس یک فعالیت اقتصادی سودآوری است ما هم درست است که کارمان به نوعی فرهنگی است، اما هزینه‌های ما را چه کسی باید تقبل و پرداخت کند. عقل سلیم به ما می‌گوید که روی آثار یا افرادی که به بازگشت سرمایه از طریق آنها شک داریم سرمایه‌گذاری نکنیم. از طرف دیگر این بازار باید به گونه‌ای باشد که نباید منتظر شوک در آن باشیم. یعنی منتظر بمانیم تا یکی از بزرگان موسیقی فارغ از کنسرت‌ها و مجوزها و دغدغه‌های مرسوم اثری به بازار عرضه کند.

هرچند که فعالان این حوزه همچنان نگران از این وضعیت هستند، اما باز هم معتقدند که احتمالا علاقه‌مندان به موسیقی به نوعی کم‌کم با این افزایش قیمت کنار خواهند آمد و از طرفی امیدوارند که با حمایت موسسات و شرکت‌های فعال در عرصه موسیقی محصول نهایی با قیمتی مناسب‌تر به بازار عرضه شود تا طیف گسترده‌ای که از این بازار منتفع می‌شوند، گسترده‌تر شود.