مترجم: حسام امامی

منبع: اکونومیست

فقر شاید در اروپا و آمریکا، یعنی کشورهایی که فکر می‌کردند بر آن غلبه کرده‌اند، در حال افزایش باشد، اما در آمریکای لاتین همچنان رو به نزول است. کمیسیون اقتصادی آمریکای لاتین و کشورهای حوزه دریای کارآئیب سازمان ملل (اکلاک) در برآورد سالانه‌اش که این هفته منتشر شد تخمین زده که ۴/۳۰ درصد جمعیت این منطقه در حال حاضر زیر خط فقرند. و این نه تنها یک سیر نزولی پیوسته (از بالاترین رقم یعنی ۴/۴۸ درصد در سال ۱۹۹۰) را نشان می‌دهد، بلکه از دهه ۱۹۷۰، یعنی زمانی که آمارهای قابل اعتماد به مرور جمع‌آوری شدند، تاکنون و شاید در تمام طول تاریخ پایین‌ترین رقم است. درست است که اگر مطلق برخورد کنیم، رشد جمعیت منطقه با ۱۷۴ میلیون در سال ۲۰۱۱ که از ۲۲۵ میلیون سال ۲۰۰۲ کاهش و از ۱۳۶ میلیون سال ۱۹۸۰ افزایش داشته، نشان‌دهنده آن است که آمار و ارقام مربوط به فقر، افت چندانی نداشته،‌ اما اکلاک روند مثبت دیگری را نیز تصدیق می‌کند که البته محققان قبلا آن را دریافته بودند و آن اینکه گرچه آمریکای لاتین از نظر نابرابری همچنان بالاترین رتبه جهانی را دارد، نابرابری درآمد نیز در این منطقه رو به کاهش گذاشته است. از ۱۸ کشوری که داده‌هایشان در دست است، جمهوری دومینیک و (به خصوص) گواتمالا بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۸ با رشد نابرابری مواجه بوده و از سال ۲۰۰۸ تاکنون تنها جمهوری دومینیک، اکوادور و پاراگوئه چنین رشدی را تجربه کرده‌اند.دو چیز در ورای این پیشرفت اجتماعی قرار دارند که مهم‌ترین‌شان عملکرد اقتصادی قوی منطقه در سال‌های اخیر است؛ تولید ناخالص ملی آمریکای لاتین سال گذشته ۹/۵ درصد بوده و بنا به پیش‌بینی اکثر کارشناسان این عدد در سال‌جاری حدود ۵/۴ درصد خواهد بود. این رونق دوباره به آن معنا است که رکود سال ۲۰۰۸ تنها باعث یک پسرفت جزئی در منطقه شده است. بخش عمده کاهش نابرابری را می‌توان به دستمزدهای بالاتر نسبت داد که خود تا حدی نتیجه آموزش دیدن بهتر جوانان آمریکای لاتین نسبت به والدینشان است. عامل دوم در این کاهش نابرابری درآمد نیز، سیاست‌های هدفمندتر اجتماعی و به خصوص برنامه‌های انتقال وجه است. اما تداوم این پیشرفت اکنون ممکن است دشوارتر از خود آن باشد. مشکلات سایر نقاط جهان نشان می‌دهد که آمریکای لاتین در صورتی که بخت‌یار باشد می‌تواند تنها ۵/۳ درصد رشد را در سال آینده محقق کند. در سال ۲۰۱۰ قیمت بالای مواد غذایی به معنای رشد فقر در مکزیک و هندوراس تمام شد و اینکه، فقر شدید منطقه، یعنی جایی که دیگر درآمدها کفاف نیازهای غذایی اولیه را نمی‌دهد سرسختانه در حدود ۱۳ درصد ثابت مانده است. (شماری چند از دولت‌ها، از جمله برزیل و کلمبیا، از ابتکاراتی با هدف رسیدگی به فقیرترین اقشار جامعه پرده برداشته‌اند.) اکلاک برخی از عواملی را که مانع برابری بیشتر درآمد می‌گردد مورد تاکید قرار می‌دهد.بسیاری بر این باورند که کاهش بیشتر فقر و نابرابری نیازمند تلاش‌های بیشتر جهت افزایش بهره‌وری، تداوم ارتقای کیفی آموزش و به حاشیه راندن اقتصاد غیررسمی است. سیاستمداران آمریکای لاتین حتی اکنون که شادمانه این پیشرفت را جشن می‌گیرند باید از آن به عنوان محرکی برای اقدامات گسترده‌تر بعدی استفاده کنند.