محمدحسین رحمتی*

این ستون مثال‌هایی ساده‌ از کاربرد آموزه‌های اقتصاد در زندگی روزمره است و نشان می‌دهد که در هر رویدادی استفاده از مفاهیم اقتصادی به فهم بهتر مساله کمک می‌کند. بسیاری از دانش‌آموزان برای کسب نمره بیشتر درس می‌خوانند. این فعالیت دانش‌آموزان دقیقا مانند یک کارخانه تولیدی است. نمره دانش‌آموز محصول ساعت درسی است که وی صرف خواندن مطالب امتحانی کرده است. علاوه بر ساعاتی که دانش‌آموز صرف این امتحان کرده است، میزان سواد گذشته دانش‌آموز نیز در میزان نمره وی موثر است. هر چه وی در کلاس‌های پایین‌تر بهتر درس خوانده باشد و یا هرچه امتحانات ‌سال‌های گذشته این درس را بیشتر مرور کرده‌ باشد، با صرف وقت کمتر، نمره بیشتری کسب می‌کند. لذا تابع تولید نمره برای یک دانش‌آموز تابعی از سرمایه انسانی (کیفیت تحصیل در سال‌های پایین‌تر) و میزان ساعاتی است که وی برای این امتحان مطالعه کرده است. تاثیر سرمایه انسانی در تابع تولید نمره، بدیهی و منطبق بر شهود است.

همان‌طور که شاهدیم اگر دانش‌آموزی در دبستان موفق باشد، راحت‌تر در راهنمایی و مقاطع بالاتر موفق خواهد بود. در عین‌ حال ممکن است دو دانش‌آموز با سرمایه انسانی برابر و ساعات مطالعه برابر (همه موارد قابل کنترل برابر) به طرز معناداری نمره‌های مختلفی بگیرند.

در این صورت توانایی یا استعداد این دانش‌آموزان است که شکل تابع تولید نمره را تعیین می‌کند. احتمالا علاوه بر استعداد که بین افراد متفاوت است، نرخ استهلاک سرمایه انسانی نیز گوناگون است. نرخ استهلاک سرمایه انسانی تعبیر اقتصادی یادگیری‌هایی است که هر فرد در طول زمان از دست می‌دهد.

*دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه آستین

Mh.rahmati@gmail.com